Hoofdstuk 3 paragraaf 3 Politiek en samenleving

• Geschiedenis
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 2

3.3 Politiek en samenleving

Wie had na 1848 de macht in Nederland?

1. koning
2. parlement

Wie schreef de grondwet van 1848?

In welk jaar kregen vrouwen kiesrecht?

1. 1848
2. 1917
3. 1919

Leerdoelen  voor deze les: 

• Je kan het volgende kenmerkend aspect in je eigen woorden uitleggen: 'De industriële revolutie en de opkomst van emancipatiebewegingen.'
• Je kan het volgende kenmerkend aspect in je eigen woorden uitleggen: 'De politieke-maatschappelijke stromingen (denkrichtingen)
• Je kan uitleggen hoe de leef- en werkomstandigheden van arbeiders verbeterden. 
• Je kan uitleggen hoe socialisten streefden naar gelijkheid. 
• Je kan uitleggen wat veranderde in het onderwijs. 
• Je kan uitleggen hoe de positie van vrouwen verbeterde. 
• Je kan uitleggen wat de arbeidsomstandigheden waren van arbeiders en kinderen in de 19de eeuw. 
• Je kan uitleggen waarom de slechte arbeidsomstandigheden na de industrialisatie meer opvielen. 
• Je kan uitleggen wat 'de sociale kwestie' is. 
• Je kan uitleggen wat sociale wetten zijn. 

• Je kan uitleggen wat de eerste sociale wet van Nederland was. 
• Je kan uitleggen wie socialisten zijn. 
• Je kan uitleggen wat socialisten wilde bereiken. 
• Je kan uitleggen wat een klasse is. 
• Je kan uitleggen het verschil uitleggen tussen socialisten en radicale socialisten. 
• Je kan uitleggen wat bijzondere scholen zijn. 
• Je kan uitleggen wie confessionelen zijn. 
• Je kan uitleggen wat Abraham Kuyper in 1879 als eerste oprichtte en waarom hij dat deed. 
• Je kan één gevolg noemen van de confessionele meerderheid in de Tweede Kamer. 
• Je kan uitleggen hoe vrouwen in de 19de eeuw achtergesteld werden. 
• Je kan uitleggen wat discriminatie is. 
• Je kan uitleggen wat emancipatie is. 
• je kan uitleggen wie feministen zijn. 
• Je kan uitleggen wie Aletta Jacobs was.  

Lesdoel: Je kan het volgende kenmerkend aspect in je eigen woorden uitleggen: 'De industriële revolutie en de opkomst van emancipatiebewegingen.'

Lesdoel: Je kan het volgende kenmerkend aspect in je eigen woorden uitleggen: 'De politieke-maatschappelijke stromingen (denkrichtingen)

Leg uit wat de sociale kwestie was.

Leven en werken in armoede

• Fabrieksarbeiders slechte werkomstandigheden
• Lage lonen (armoede)
• Ziek/ongeluk --> geen uitkering/geen geld
• Kinderarbeid noodzakelijk om rond te komen
• Armoedeprobleem = sociale kwestie 

Leg uit wat sociale wetten zijn.

Streven naar gelijkheid

• Sociale wetten om wat aan het armoedeprobleem te doen
• Kinderwetje Samuel van Houten
• 1901 Leerplichtwet. Kinderen onder de 12 jaar naar school. 

Kinderwetje Van Houten

Wet waarbij het verboden werd om kinderen tot 12 jaar te laten werken in de fabrieken en werkplaatsen. De kinderen mochten wel in de landbouw werken

Samuel

van

Houten

Leg uit welk ideaal socialisten naar streven.

Socialisten streven naar gelijkheid

• Socialisten kwamen op voor de arbeiders.
• Streefden naar gelijkheid (arm en rijk verschillen verdwijnen)
• Fabrieksarbeiders door fabriekseigenaren uitgebuit. (arbeidersklasse tegenover bezittende klasse) 

Leg het verschil uit tussen sociaal-democraten en communisten.

Twee soorten socialisten

• Groep socialisten die door gewelddadige opstand de macht (Communisten) wil grijpen
• Groep socialisten die gekozen wilden worden (sociaaldemocraten)  en door sociale wetten het leven van de arbeiders probeerde te verbeteren 

Lesdoel: Je kan het volgende kenmerkend aspect in je eigen woorden uitleggen: 'De industriële revolutie en de opkomst van emancipatiebewegingen.'

Lesdoel: Je kan het volgende kenmerkend aspect in je eigen woorden uitleggen: 'De politieke-maatschappelijke stromingen (denkrichtingen)

Leg uit waar de scholenstrijd over ging.

Leg uit wat confessionelen zijn.

Veranderingen in het onderwijs

• Godsdienstvrijheid, ook op scholen. 
• Maar christenen moesten hun eigen scholen betalen.
• Confessionelen --> katholieken en protestanten wilden geld voor christelijke scholen (schoolstrijd)

Confessionelen zijn christenen. Mensen die bij de Rooms-katholieke of Protestantse kerk horen.

Rooms-katholieke school

Protestantse school

Eerste politieke partij

Abraham Kuyper richtte de eerste politieke partij op  :Christelijke partij.

Samen met de katholieken hadden zij vanaf 1901 de meerderheid in het parlement

Abraham 

Kuyper

Leg uit welke idealen feministen hadden.

De positie van vrouwen

• 19e eeuw: vrouwen veel minder rechten dan mannen
• Vanaf 1870 gingen vrouwen zich hier tegen verzetten 
• Emancipatie --> gelijke rechten
• Vrouwen die streden voor vrouwenrechten --> feministen
• Idealen feministen: onderwijs voor vrouwen en kiesrecht voor vrouwen 

Aletta Jacobs

Lesdoel: Je kan het volgende kenmerkend aspect in je eigen woorden uitleggen: 'De industriële revolutie en de opkomst van emancipatiebewegingen.'

Lesdoel: Je kan het volgende kenmerkend aspect in je eigen woorden uitleggen: 'De politieke-maatschappelijke stromingen (denkrichtingen)

Aan de slag: Huiswerk

Maken 3.3. 

Leren leerdoelen 3.3. 

Welke wet maakte definitief een einde aan de kinderarbeid? Wet Van Houten of de leerplichtwet? Leg je antwoord uit.

Wat wilden de socialisten?

Noem een bekende feminist

Aan de slag: Huiswerk

1.  Maken 3.3. 
2. Leerdoelen 3.3.