Intro H2 water

• Natuurkunde / Scheikunde
• Middelbare school
• mavo, havo, vwo
• Leerjaar 1

Hoofdstuk 2 Water

Quiz Water

Wat weet jij al van water?

per vraag maximaal 30 sec

Wie maakt het water schoon voordat het bij je thuis komt?

1. Installatiebedrijf
2. Waterbedrijf
3. Kust- en Waterbeheer
4. Ministerie van Waterstaat

De drie fasen van water zijn:

1. Water (vloeibaar) IJs (vast) Waterdamp (gas)
2. Water (vloeibaar IJs (gas) Waterdamp (vast)
3. Water (gas) IJs (vast) Waterdamp(vloeibaar)
4. Water ( vast) IJs (vloeibaar) Waterdamp (gas)

Bij 100 graden Celsius veranderd:

1. water in ijs
2. waterdamp in ijs
3. water in waterdamp
4. ijs in water

Tijdens het drinken merkt Meneer Wiersma dat aan de buitenkant van zijn glas waterdruppels ontstaan. Wat is er gebeurt?

1. Het water condenseert
2. Het water stolt
3. Het water rijpt
4. Het water sublimeert

Welke stelling is waar?

1. Water kookt en ijs smelt bij dezelfde temperatuur.
2. Water kookt en bevriest bij dezelfde temperatuur.
3. Ijs smelt en water bevriest bij dezelfde temperatuur.

De overheid stimuleert burgers tot duurzaam gebruik van water.

Welke maatregel draagt bij aan duurzaam watergebruik?

1. De tuin betegelen
2. Leidingwater gebruiken om de planten water te geven
3. Opgevangen regenwater gebruiken om planten water te geven
4. Regenwater afvoeren via de riolering

Jouw lichaam bestaat voor een groot deel uit water. Hoeveel procent van je lichaam is water?

1. 25 tot 35%
2. 35 tot 45 %
3. 45 tot 55%
4. 55 tot 75%

Het grootste gedeelte van de aarde is bedekt met:

1. woestijn
2. water
3. land
4. plastic

Thuis gebruik je elke dag water. Waar komt dit water vandaan?

1. Uit het riool
2. Van het waterbedrijf
3. Van het installatie-bedrijf

Het gemiddelde waterverbruik van een Nederlander per dag is

1. 50 liter
2. 75 liter
3. 100 liter
4. 120 liter

Hoofdstuk 2 water

Leerdoelen § 2.1 

ijs, water, waterdamp

• Je kunt de drie fasen waarin water kan voorkomen benoemen en uitleggen met het deeltjesmodel
  
• Je kunt uitleggen waarom ijs en veel andere vaste stoffen een kenmerkende kristalstructuur hebben. 
  
• Je kunt met het deeltjesmodel verklaren hoe een kristalstructuur ontstaat. 
  

ijs, water, waterdamp

Regen, sneeuw, mist, hagel, rijp en dauw zien er heel verschillend uit. Regen bestaat uit doorzichtige druppels, sneeuwvlokken zijn wit en donzig, mist is een dichte grijze nevel, die je het zicht beneemt op de wereld om je heen, enzovoort. 

Toch gaat het bij al deze weersverschijnselen om dezelfde stof: Water

Vast, vloeibaar en gasvormig

Water kan net als veel andere stoffen voorkomen in drie toestanden:

- vaste stof:  ijs

- vloeibaar: water

- gasvormig: waterdamp *

Deze drie toestanden worden ook wel fasen genoemd.

De fasen in het deeltjesmodel

Je kunt niet zien hoe de moleculen van een stof zoals water zich gedragen. Maar je kunt je er wel een beeld vormen. 

Zo'n beeld noem je ook wel een "model van een stof"

In de natuurkunde en scheikunde wordt veel gebruik gemaakt van het deeltjesmodel.

In dit model bestaat een stof steeds uit dezelfde moleculen, of de stof nu vast, vloeibaar of gasvormig is. Dat een stof verschillende fases heeft, komt doordat de moleculen op verschillende manieren kunnen bewegen (en niet doordat de moleculen zelf veranderen).

Vaste stof

In een vaste stof hebben alle moleculen een eigen, vaste plaats. 

De moleculen  trillen voortdurend heen en weer, zonder hun vaste plaats kwijt te raken.  

Vloeistof

In een vloeistof hebben moleculen geen vaste plaats. Ze bewegen voortduren in alle richtingen langs elkaar heen. 

Doordat de moleculen geen vaste plaats hebben, heeft een waterdruppel geen vaste vorm. 

Gas

De moleculen van gas bewegen los van elkaar. 

Ze verspreiden zich meteen over de ruimte waar het gas zich in bevind. Hun onderlinge afstand is erg groot. De moleculen beïnvloeden elkaar niet, behalve wanneer ze op elkaar botsen.

Een gas zoals waterdamp heeft daardoor geen vaste vorm en ook geen vast volume.

Door de drie deeltjes modellen naast elkaar te zetten kun je het verschil goed zien. Vaste stof; een vast rooster. Vloeistof; geen rooster en kleine afstand onderling. Gas; moleculen gedragen zich als "stuiterballen" .

Kristallen

Sneeuw bestaat uit ijskristallen, die allemaal mooie vormen hebben. Maar in al die verschillende vormen kun je steeds dezelfde zeshoekige structuur herkennen.

Deze kristalstructuur is kenmerkend voor ijs.

Veel vaste stoffen hebben een eigen kenmerkende kristalstructuur.

Kristallen

Dat kristallen een vaste vorm hebben, kun je verklaren met hetzelfde deeltjesmodel.

Omdat de moleculen van een stof allemaal gelijk zijn, kunnen ze op een regelmatige manier "gestapeld" worden, net zoals sinasappels in een supermarkt.

Zo ontstaat een kristalrooster waarin elk molecuul een vaste plaats heeft. 

Kristallen kunnen microscopisch klein zijn, maar ook centimeters groot. Een stuk bergkristal bestaat uit grote kristallen die aan elkaar zijn vastgegroeid. De kristalstructuur is dan ook met het blote oog goed waarneembaar.

Plus: Cohesie en Adhesie

Moleculen van de zelfde stof trekken elkaar aan. 

Dat heet cohesie. 

Er kan ook aantrekkingskracht bestaan tussen moleculen van verschillende stoffen. 

Dat heet adhesie.

Cohesie / Adhesie

Cohesie zorgt er voor dat een waterdruppel een bolvorm aanneemt: de moleculen gaan zo dicht mogelijk op elkaar zitten.

Adhesie zorgt ervoor dat de waterdruppel aan de kraan blijft hangen.

Leerdoelen § 2.1 

ijs, water, waterdamp

• Je kunt de drie fasen waarin water kan voorkomen benoemen en uitleggen met het deeltjesmodel
  
• Je kunt uitleggen waarom ijs en veel andere vaste stoffen een kenmerkende kristalstructuur hebben. 
  
• Je kunt met het deeltjesmodel verklaren hoe een kristalstructuur ontstaat. 
  

Aan de slag - huiswerk woensdag 

maken en leren § 2.1 ijs, water, waterdamp 

In Nova online

opdr 1 tm 8