* Begrijpend lezen Herhaling klas V2, VWO 3

• Nederlands
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 3

klas V3: Begrijpend lezen NN6 

Herhaling klas 2

Wat weet je nog van leesvaardigheid van vorig schooljaar?

Leerdoelen van klas 2:

• Je kunt na deze les onderscheid maken tussen hoofd- en bijzaken.
  
• Je kunt kernzinnen herkennen.
  
• concluderende, redengevende, oorzakelijke en vergelijkende verbanden herkennen en de bijbehorende signaalwoorden herkennen.
•  doel-middelverband, samenvattend verband, voorwaardelijk verband en toegevend verband herkennen in een tekst en de bijbehorende signaalwoorden herkennen 
•  feiten, meningen en argumenten herkennen en formuleren
  
• onderscheid maken tussen standpunten en argumenten
  
• een tekst kritisch lezen om te beoordelen of een tekst objectief en betrouwbaar is.
• bepalen voor welk publiek een tekst is geschreven.

Hoofd- en bijzaken

De belangrijkste informatie van een tekst noem je de hoofdzaken. 

Deze hoofdzaken vind je vaak op vaste plekken in de tekst zoals in de inleiding en in het slot van de tekst. 

Kernzinnen

Een kernzin geeft de belangrijkste informatie van de alinea aan. De kernzin is vaak de eerste, de tweede of de laatste zin van een alinea. 

Tekstverbanden

- concluderend verband

- redengevend verband

- oorzakelijk verband

- vergelijkend verband

- doel-middelverband

- samenvattend verband

- voorwaardelijk verband

- toegevend verband

Concluderend verband

Bij een concluderend tekstverband trekt de auteur een conclusie uit informatie die eerder in de tekst is gegeven. 

Bijbehorende signaalwoorden: 

dus, daarom, dat houdt in, kortom, concluderend, 

al met al, het blijkt dat, dan ook 

Redengevend verband

Een redengevend verband geeft aan waarom iemand iets doet of vindt. Je hebt hier zelf een keuze. 

Bijbehorende signaalwoorden: 

omdat, daarom, dus, want, de reden hiervoor is, vanwege

Oorzakelijk verband

Een oorzakelijk verband laat zien waardoor iets gebeurt. Je hebt hier zelf geen invloed op. 

Bijbehorende signaalwoorden: 

doordat, daardoor, als gevolg van, dat komt door, het gevolg is, dus, dankzij, door te

Vergelijkend verband

Met een vergelijkend verband maakt de auteur iets duidelijk door een verschil of een overeenkomst te noemen

Bijbehorende signaalwoorden: 

in vergelijking met, net als, als, evenals, zoals, meer/groter/beter dan, vergeleken met

Doel-middelverband

Een doel-middelverband geeft aan welk middel wordt gebruikt om een bepaald doel te bereiken. 

Bijbehorende signaalwoorden: 

aan de hand van, zodat, om te, door middel van, met, met behulp van, middels, opdat 

Samenvattend verband

Bij een samenvattend verband geeft de auteur een verkorte weergave van de informatie uit de tekst. 

Bijbehorende signaalwoorden: 

kortom, samengevat, met andere woorden, al met al 

Voorwaardelijk verband

Een voorwaardelijk verband maakt duidelijk onder welke voorwaarden iets gebeurt. 

bijbehorende signaalwoorden: 

als...dan, indien, tenzij, mits 

Toegevend verband

Bij een toegevend verband wordt een andere kant van de zaak gegeven. De toegeving kan ook achteraan staan. 

Bijbehorende signaalwoorden: 

ook al, zij het (dat), weliswaar, 

(al)hoewel, ofschoon, desondanks, niettemin 

Feiten en meningen

Een feit is iets waarvan je kunt controleren of het waar is of niet. 

Een mening (of een standpunt) is wat iemand van iets vindt. Met deze mening kun je het eens of oneens zijn. 

Een mening herken je vaak aan de volgende signaalwoorden: 

ik vind, volgens mij, lijkt mij, naar mijn mening, mijns inziens 

Argumenten

Als een auteur zegt waarom hij/zij iets vindt, 

dan gebruikt hij/zij één of meerdere 

argumenten (redenen). 

Argumenten herken je vaak aan de volgende signaalwoorden: 

want, omdat, namelijk, immers. 

• Feitelijke argumenten zijn het sterkst om iemand te overtuigen.

Kritisch lezen 

Je krijgt veel informatie binnen via televisie, internet, kranten en radio. Het is aan jou om te beoordelen of die informatie allemaal betrouwbaar is. 

- Is de auteur deskundig? Klopt de informatie van de auteur?

- Is de auteur onpartijdig?

- Waar en wanneer is de tekst gepubliceerd?

- Is de informatie niet verouderd?

- Zijn de mensen die geïnterviewd worden betrouwbaar en deskundig?

- Komen er voor- en tegenstanders aan het woord?

- Zijn de argumenten sterk of niet? 

Tekst en publiek

Een schrijver houdt altijd rekening met het publiek voor wie hij een tekst schrijft, anders bereikt hij zijn tekstdoel niet. Hij houdt rekening met zijn publiek op de volgende punten: 

                                            - onderwerp

                                            - bron 

                                            - taalgebruik

                                            - lay-out 

Herinner je alles weer van vorig jaar?