samengestelde zinnen - les 1

• Nederlands
• Middelbare school
• vmbo t
• Leerjaar 3

samengestelde zinnen

Wat gaan we doen?

• Terugblik formatieve toets
• Uitleg samengestelde zinnen
• Oefenen
• Weektaak 

Terugblik: socrative

Wat ging goed?

-hoofdlettergebruik

Wat verdient aandacht?

-gebruik leestekens (onder andere bij citaat)

-werkwoordspelling

hoofdletters en leestekens

Neem de zin op de volgende dia over en zet hoofdletters en leestekens op de juiste plaats.

de docent zei voor nederlands moet je veel oefenen

citaat

Je schrijft letterlijk op wat iemand heeft gezegd. 

Zo citeer je:

• Zet voor het citaat een dubbele punt.
  
• Begin het citaat met een hoofdletter en eindig met een              punt, vraagteken of uitroepteken.
• Zet het citaat tussen aanhalingstekens.

H2 Taalverzorging - samengestelde zinnen

doelen:

• Ik kan samengestelde zinnen herkennen.
• Ik kan de persoonsvormen in samengestelde zinnen vinden.

Maak van onderstaande zinnen één zin.

De leerlingen uit 4T zijn niet op school.   

Zij zijn op kamp naar Limburg.

Enkelvoudige zin

Een zin met één persoonsvorm en één onderwerp.

De leerlingen uit 4T zijn niet op school.   

Samengestelde zin

Een zin met twee of meer persoonsvormen en onderwerpen.

De leerlingen uit 4T zijn niet op school, want zij zijn op kamp in Limburg.

Samengestelde zin

Een zin met twee of meer persoonsvormen en onderwerpen.

De leerlingen uit 4T zijn niet op school, want zij zijn op kamp in Limburg.

Persoonsvorm in samengestelde zinnen

Om de persoonsvormen in samengestelde zinnen goed te spellen, moet je eerst ontdekken welke werkwoorden een persoonsvorm zijn.

opdracht

Benoem de persoonsvormen in de volgende zinnen.

Log in met je eigen naam.

Dinosauriërs zijn uitgestorven, omdat er een meteoriet op aarde viel.

1. zijn
2. zijn, uitgestorven
3. zijn, uitgestorven, viel
4. zijn, viel

Rembrandt ging in de leer bij een meester-schilder, omdat hij goed kon tekenen.

1. ging
2. ging, kon
3. ging, kon, tekenen
4. ging, omdat, kon

Kies de juiste vorm van de persoonsvorm:

(Loop / liep) jij straks naar het evenement of (neem / nam) jij de bus?

1. loop / neem
2. loop / nam
3. liep / neem
4. liep / nam

Je kunt nu...

-Aangeven of een zin enkelvoudig of samengesteld is.

-De persoonsvormen benoemen in een zin.

oefenen

weektaak

H2 - Taalverzorging, spelling 

(persoonsvorm in samengestelde zinnen)

1 t/m 4

Persoonsvorm spellen

-Kijk welke tijd je moet gebruiken: tegenwoordige tijd of 

                                                                         verleden tijd

-Kijk of je enkelvoud of meervoud moet gebruiken.

-Vul de juiste vorm van het werkwoord in.

pv-tt-ev           ik-vorm 

De stam van een werkwoord is het werkwoord zonder -en aan het eind. 
Soms zijn de ik-vorm en de stam hetzelfde, maar vaak moet je de stam aanpassen om de ik-vorm goed te spellen.

werkwoord                 stam                   ik-vorm

lachen                           lach                     lach

lopen                             lop                        loop

zweven                         zwev                   zweef

reizen                            reiz                       reis

                        Let op bij s-z woorden en f-v woorden.

pv-tt-ev         hij-vorm

• De hij-vorm maak je door t achter de ik-vorm te schrijven:

                  Hij loopt

                  Hij fietst

                  Hij slaapt

werkwoorden op -d

Veel mensen maken fouten met werkwoorden met stam op -d.

•  Probleem 1: je hoort een t, maar schrijft een d:  ik word
• Probleem 2: de d blijft staan, ook als er t achter komt:  jij wordt

                  Bij twijfel, gebruik het werkwoord smurfen.

pv-tt-mv       wij-vorm

• Heeft maar één vorm: de wij-vorm
• De wij-vorm maak je door het hele werkwoord te schrijven:

                  Wij lopen

                  Jullie fietsen

                  Zij rennen

verleden tijd: sterke werkwoorden

Sterke werkwoorden zijn werkwoorden die in de verleden tijd onregelmatig worden vervoegd. Je krijgt een nieuwe vorm:

bijten    -  ik beet

kopen   -  ik kocht

lopen    -  ik liep

verleden tijd: sterke werkwoorden

Bij sterke werkwoorden kun je meestal schrijven wat je hoort. Als de vorm op een t-klank eindigt, kijk dan naar het hele werkwoord om te zien of je een t of een d moet schrijven. 

lijden        -   leed

smijten    -   smeet

rijden       -    reed

snuiten   -    snoot

verleden tijd: zwakke werkwoorden

Zwakke werkwoorden zijn werkwoorden die in de verleden tijd regelmatig worden vervoegd. Je gebruikt dan:

ik-vorm   +  te(n) : ik maakte, wij lachten

                                      of 

ik-vorm   +  de(n) : jij hoorde, jullie belden

't ex kofschip

Is de laatste letter van de stam een medeklinker uit                           't ex-kofschip?                 t, x, k, f, s, ch, p 

ja     ->  schrijf ik-vorm + te(n)  : praten  ->  ik praatte

                                                                 kruisen -> ik kruiste

nee ->  schrijf ik-vorm + de(n) : zagen  ->  ik zaagde

                                                                 zeven  ->  ik zeefde

aftekenen

Hoofdstuk 1

Taalverzorging, spelling (Leestekens)

1 t/m 5

Werkwoordspelling

Vind je werkwoordspelling makkelijk?

1. ja
2. nee

werkwoordspelling

1. Het hout is opgebrandt.
2. Het hout is opgebrand.

Het gebeur... regelmatig dat men fouten maakt in werkwoordspelling.

1. gebeurd
2. gebeurt
3. gebeurdt
4. gebeurdde

Iedereen (houden) toch van chocola?
De juiste spelling van het werkwoord is:

1. houd
2. houdd
3. houden
4. houdt