6/10 taalverzorging spelling , pvtt en pvvt les 2

• Nederlands
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 1

Telefoon in de tas en snel gaan zitten.

In stilte pak je je laptop en log in op de LessonUP. Pak dan je lesboek, schrift, leesboek, mandela, etui en kleurtjes.

Ga lekker kleuren, terwijl je luistert naar de docent die voorleest.

Taalverzorging, spelling, H2

Persoonsvorm:

tegenwoordige tijd en verleden tijd; 

pvtt en pvvt

Lesplanning

• Voorlezen - kleuren of luisteren
• Instructie/quiz
• Werken 
• Afsluiten

Lesdoel:

Aan het einde van deze les:

• kan je benoemen welke drie keuzes je hebt bij werkwoordspelling tegenwoordige tijd
• kan je het verschil tussen een sterk en zwak werkwoord benoemen
• kan je benoemen hoe je zwak werkwoord moet vervoegen
• kan je benoemen wanneer bij de verleden tijd van een zwak werkwoord er te(n) of de(n) achter de ik-vorm komt                                             
  

• heb je geoefend met werkwoordspelling persoonsvorm tegenwoordige tijd (tt) en verleden tijd (vt) in samengestelde zinnen

Schrijf drie dingen op die je
van de vorige les hebt onthouden.

Werkwoordstijden

• OTT: onvoltooid tegenwoordige tijd - ik werk, ik lees 
  
• OVT: onvoltooid verleden tijd - ik werkte, ik las 
  
• VTT:voltooid tegenwoordige tijd - ik heb gewerkt, ik heb gelezen 
  
• VVT: voltooid verleden tijd - ik had gewerkt, ik had gelezen (www = vt)

Is het tegenwoordige tijd (tt)?

Meervoud (MV) ? = wij, jullie, zij:

Eén keuze: het hele werkwoord  = infinitief

Enkelvoud (EV) = ik, hij, zij, jij, je, het, u:

Twee keuzes: ik-vorm of ik-vorm+t

Is het tegenwoordige tijd (tt)?

1. Is het Meervoud (MV) ? = wij, jullie, zij = Infinitief = hele werkwoord 

2. Staat er ik of staat je/jij DIRECT ACHTER de persoonsvorm?

--> ik-vorm : Ik loop naar huis. Dan loop je naar huis. - Loop jij naar huis?

3 Staat er jij/je/hij/zij/het/u VOOR het werkwoord? 

--> ik-vorm+t: Jij loopt naar huis. Zij loopt naar huis. Het loopt naar huis. 

Scheidbare werkwoorden 

Scheidbare werkwoorden zijn combinaties van een werkwoord met een voorvoegsel (prefix): 

• uitstellen (uit + stellen) 
  
• aandoen (aan + doen)
  
• terechtkomen (terecht + komen), enzovoorts. 
  

Zo’n scheidbaar werkwoord schrijf je soms aan elkaar en soms niet. 

 

Scheidbare werkwoorden 

In hoofdzinnen:  scheiden, uit elkaar

• De gemeente nodigt alle inwoners uit. 
  
• De gemeente besloot alle inwoners uit te nodigen. 

Niet scheiden, aan elkaar

• De gemeente heeft alle inwoners uitgenodigd.
  
• De gemeente wil alle inwoners uitnodigen. 
  

 

Verleden tijd: zwak of sterk?

Zwak/regelmatig:

klank blijft gelijk

Sterk/onregelmatig:

 klank verandert

Is het verleden tijd?

Is het een sterk (onregelmatig) werkwoord?

Bij sterke (regelmatige) werkwoorden verandert de ik-vorm van klank als je het werkwoord in de verleden tijd zet. 

Je kunt de verleden tijd dan alleen bepalen als je de verleden tijdsvorm weet. 

Daar komt dus een stukje taalgevoel/taalervaring bij kijken. Dit moet je dus weten!

Is het verleden tijd?

Is het een zwak (regelmatig) werkwoord?

Regel: Ik vorm + de(n) of te(n) --> de n is voor meervoud

Eindigt de stam op een t of een d? Dan staat er dus dubbel of dubbel dt!

Staat de laatste letter van de stam (hele werkwoord -en) in 'T KoFSCHiP?

(infinitief = wachten - stam = wacht) 

EV = ik-vorm +te     De hond blaft - De hond blafte     Zij wacht --> Zij wachtte

MV = ik-vorm +ten   De honden blaffen - De honden blaften     Jullie wachten --> Jullie wachtten

Staat de laatste letter van de stam niet in 't kofschip?

(infinitief = blozen -stam = bloz) 

EV = ik-vorm +de       U bloost --> u bloosde         Hij brandt de kaars - Hij brandde de kaars

MV = ik-vorm +den    Wij blozen --> wij bloosden       Jullie branden de kaars  - Jullie brandden de kaars

PERSOONSVORMEN IN SAMENGESTELDE ZINNEN

Eerder leerde je hoe je de persoonsvormen en onderwerpen kunt vinden in samengestelde zinnen.

In deze les leer je de persoonsvormen goed spellen.

PERSOONSVORMEN

IN EEN SAMENGESTELDE ZIN

Zet de zin in een andere tijd:

Je maakt van de tegenwoordige tijd verleden tijd, of andersom. 

De werkwoorden die veranderen, zijn de persoonsvormen.

VOORBEELD:

Lotte denkt dat haar cijfer een voldoende is.

Lotte dacht dat haar cijfer een voldoende was.

PERSOONSVORMEN

 IN SAMENGESTELDE ZINNEN

Juist spellen van de persoonsvormen:

- Controleer of het werkwoord een persoonsvorm is

- Kijk of het werkwoord in de tegenwoordige tijd (tt) of in de verleden tijd (vt) staat

- Kijk naar het onderwerp om te zien of de pv enkelvoud (ev) of meervoud (mv) is

- Vul de juiste vorm van het werkwoord in

Schema werkwoordspelling

Voor het spellen van de persoonsvorm in de tegenwoordige tijd kan je 't x-kofschip gebruiken.

1. waar
2. niet waar

Voor het spellen van het voltooid deelwoord kun je 't x-kofschip gebruiken.

1. waar
2. niet waar

Voor het spellen van de persoonsvorm in de verleden tijd kun je 't x-kofschip gebruiken.

1. waar
2. niet waar

Kies de juiste vorm van de persoonsvorm:

Liesbeth (graaft / groef) gisteren allemaal gaten in de tuin, want ze (moet / moest) zo drie grondsoorten inleveren bij aardrijkskunde.

1. graaft / moet
2. graaft / moest
3. groef / moet
4. groef / moest

Kies de juiste vorm van de persoonsvorm:

Sommige mensen (bloost / blozen) altijd als ze het woord (krijgt / krijgen).

1. bloost / krijgt
2. bloost / krijgen
3. blozen / krijgt
4. blozen / krijgen

Kies de juiste vorm van de persoonsvorm:

Mijn broertje (brandde / brandden) bijna zijn vingers, toen hij de kaarsen (aanstak / aanstaken).

1. brandde / aanstak
2. brandde / aanstaken
3. brandden / aanstak
4. brandden / aanstaken

Noteer de juiste vorm van de persoonsvorm:

Deze dj (draaien) altijd veel jaren 80-hits, omdat grofweg alle luisteraars dat leuk (vinden).

Noteer de juiste vorm van de persoonsvorm:

Het sportshirt (zitten) nog in mijn tas, maar ik (zullen) het zo in de wasmachine stoppen.

Noteer de juiste vorm van de persoonsvorm:

Toen de brandweer (arriveren), (takelen) de brandweerlieden de vrachtwagen snel uit de sloot.

Werk voor de deze les + huiswerk: Alvast aan het werk? 

• je begrijpt de lesstof/theorie voldoende (je kunt het groene theorieblok uit je boek gebruiken als ondersteuning) 
• je werkt in stilte en je mag niet praten of overleggen en geen vragen stellen
  
• je bent echt aan het werk!
  

Klaar = in stilte lezen of werken aan een ander vak

Blz. 59, opdracht 3 en 5

+ nakijken en verbeteren met een andere kleur!

Wat niet af is = huiswerk

Stel de volgende les vragen over fouten die je niet begreep!

PERSOONSVORMEN IN SAMENGESTELDE ZINNEN

Eerder leerde je hoe je de persoonsvormen en onderwerpen kunt vinden in samengestelde zinnen.

In deze les leer je de persoonsvormen goed spellen.

PERSOONSVORMEN

IN EEN SAMENGESTELDE ZIN

Zet de zin in een andere tijd:

Je maakt van de tegenwoordige tijd verleden tijd, of andersom. 

De werkwoorden die veranderen, zijn de persoonsvormen.

VOORBEELD:

Lotte denkt dat haar cijfer een voldoende is.

Lotte dacht dat haar cijfer een voldoende was.

PERSOONSVORMEN

 IN SAMENGESTELDE ZINNEN

Juist spellen van de persoonsvormen:

- Controleer of het werkwoord een persoonsvorm is

- Kijk of het werkwoord in de tegenwoordige tijd (tt) of in de verleden tijd (vt) staat

- Kijk naar het onderwerp om te zien of de pv enkelvoud (ev) of meervoud (mv) is

- Vul de juiste vorm van het werkwoord in

schema werkwoordspelling

Noteer de juiste vorm van de persoonsvorm:

De president van Rusland (komen) volgende week naar Nederland en dan (ontmoeten) hij onze koning.

Noteer de juiste vorm van de persoonsvorm:

Gisteren (repareren) de fietsenmaker mijn fiets, maar nu (zijn) de ketting alweer kapot.

Noteer de juiste vorm van de persoonsvorm:

Deze dj (draaien) altijd veel jaren 80-hits, omdat grofweg alle luisteraars dat leuk (vinden).

Noteer de juiste vorm van de persoonsvorm:

Kaylan (ontvangen) nu geen sms'jes, want zijn mobiel (zijn) kapot.

Werk voor deze les:

Blz. 59, opdracht 3 en 5

+ nakijken en verbeteren met een andere kleur!

Wat niet af is = huiswerk!

Klaar = in stilte lezen

Lesdoel:

Aan het einde van deze les:

• kan je benoemen welke drie keuzes je hebt bij werkwoordspelling tegenwoordige tijd
• kan je het verschil tussen een sterk en zwak werkwoord benoemen
• kan je benoemen hoe je zwak werkwoord moet vervoegen
• kan je benoemen wanneer bij de verleden tijd van een zwak werkwoord er te(n) of de(n) achter de ik-vorm komt                                             
  

• heb je geoefend met werkwoordspelling persoonsvorm tegenwoordige tijd (tt) en verleden tijd (vt) in samengestelde zinnen

Ik weet dat ik bij werkwoordspelling tegenwoordige tijd maar drie keuzes heb.

😒🙁😐🙂😃

Ik weet nu wanneer er -te(n) of -de(n) achter de ik-vorm komt bij zwakke werkwoorden n de verleden tijd.

😒🙁😐🙂😃

Ik weet nu wanneer er -te(n) of -de(n) achter de ik-vorm komt bij zwakke werkwoorden n de verleden tijd.

😒🙁😐🙂😃

Reflectie:
Wat ging bij jou goed tijdens deze les?
Wat kan nog iets beter?

Feedback:
Wat vond je fijn/goed aan deze les?
Wat zou je liever anders willen zien?