3.6 Speciale manieren van overerving

Genetica
Speciale manieren van overerving
1 / 19
suivant
Slide 1: Diapositive
BiologieMiddelbare schoolvwoLeerjaar 4

Cette leçon contient 19 diapositives, avec quiz interactifs et diapositives de texte.

time-iconLa durée de la leçon est: 45 min

Éléments de cette leçon

Genetica
Speciale manieren van overerving

Slide 1 - Diapositive

Lesprogramma
  • Huiswerk
  • Leerdoelen
  • Uitleg
  • Vragen
  • Nabespreken
  • Huiswerk

Slide 2 - Diapositive

Welke vragen van het huiswerk willen jullie dat ik bespreek?

Slide 3 - Question ouverte

leerdoelen
  • Je kunt kruisingsschema's maken voor onafhankelijke overerving van multipele allelen, letale factoren en gekoppelde genen en hieruit of uit stambomen de frequentie van genotypen en fenotypen van nakomelingen afleiden. 
  • Je kunt verklaren dat mitochondriale overerving kan leiden tot een andere overerving dan volgens de wetten van Mendel.

Slide 4 - Diapositive

Multipele allelen
Bij deze variant van overerving is er sprake van meerdere allelen (dus meer dan 2) per gen.
Een voorbeeld hiervan zijn de bloedgroepen. 
Daar zijn 3 allelen bij betrokken, namelijk IA, IB en i.
IAIA en IAi --> bloedgroep A
IBIB en IBi --> bloedgroep B
IAIB --> bloedgroep AB
ii --> bloedgroep o

Slide 5 - Diapositive

Een vrouw is voor de tweede keer getrouwd. Haar eerste echtgenoot had bloedgroep A en haar zoontje had type O. Haar tweede echtgenoot heeft type B en hun kind heeft type AB. Wat is het genotype van de vrouw?

Slide 6 - Question ouverte

Janna heeft bloedgroep A. Haar moeder heeft bloedgroep O. Samen met Joost heeft ze 3 kinderen. Joost heeft bloedgroep A en is heterozygoot. Welke bloedgroepen kunnen er voorkomen bij de kinderen?
A
Bloedgroep A en bloedgroep B
B
Alleen bloedgroep A
C
Bloedgroep A en bloedgroep AB
D
Bloedgroep A en bloedgroep O

Slide 7 - Quiz

Letale factoren
= Allel dat bij homozygote toestand niet levensvatbaar is.

Voorbeelden: 
  • kuifkanaries  (letaal)
  • dwergkonijnen (subletaal)

Verhouding 2:1 (letale factor telt niet mee)

Slide 8 - Diapositive


Slide 9 - Question ouverte

Gekoppelde overerving
Letten op 2 eigenschappen/ genen tegelijk.
Waarbij de genen op hetzelfde chromosoom liggen.

Hierbij kan crossing over zorgen voor andere genotypen en fenotypen dan verwacht.

Slide 10 - Diapositive

Gekoppelde overerving
Gekoppelde overerving zorgt er voor dat allelen die geen functionele relatie hebben (bijvoorbeeld oogkleur en hoog cholesterol gehalte) toch samen overerven.

NB. Door crossing kunnen er toch andere genotypen en fenotypen voorkomen dan verwacht.

Slide 11 - Diapositive

Kruising van de P generatie
Groene erwten en dunne wortels

AABB
Gele erwten en dikke wortels

aabb
Fenotype


Genotype
P(arent) generatie
W
W

Slide 12 - Diapositive

Kruising van de P generatie
Groene erwten en dunne wortels

AABB


100% 
Gele erwten en dikke wortels

aabb


100% 
Fenotype


Genotype


Geslachtscellen
P(arent) generatie
W
W

Slide 13 - Diapositive

Kruising van de F1 generatie
Groene erwten en dunne wortels




Groene erwten en dunne wortels



Fenotype


Genotype


Geslachtscellen
F1 generatie
W
W

Slide 14 - Diapositive

Resulteert in de F1 generatie
AB
ab
AaBb
F(iliale)1 generatie

100% 


Grote planten met dunne wortels

Slide 15 - Diapositive

Resulteert in de F2 generatie
AB
ab
AB
AABB
AaBb
ab
AaBb
aabb
F2 generatie

3/4 heeft groene erwten en dunne wortels
1/4 heeft gele erwten en dikke wortels

W
W

Slide 16 - Diapositive

Overerving die anders verloopt
  • Niet alleen de celkern bevat DNA, ook de mitochondriën (de energiefabriekjes van de cel) bevatten DNA. Dit is het mitochondriaal DNA.
  •  Mitochondriaal DNA erft over via eicellen. 
  • De mitochondriën van de zaadcel dringen meestal niet de eicel binnen.

Slide 17 - Diapositive

Nabespreken
  • Je kunt kruisingsschema's maken voor onafhankelijke overerving van multipele allelen, letale factoren en gekoppelde genen en hieruit of uit stambomen de frequentie van genotypen en fenotypen van nakomelingen afleiden. 
  • Je kunt verklaren dat mitochondriale overerving kan leiden tot een andere overerving dan volgens de wetten van Mendel.

Slide 18 - Diapositive

Huiswerk
Leren: blz. 162 t/m 165
Maken: 66 t/m 74

Slide 19 - Diapositive