5.4 Ecosystemen

• Biologie
• Middelbare school
• havo, vwo
• Leerjaar 4

Thema 5               Ecologie

B4

Ecosystemen

Leerdoelen B4: 1e

• Je kunt de voedselrelaties en de informatienetwerken binnen een ecosysteem beschrijven
• Je kunt de energiestroom door een ecosysteem beschrijven

Begrippen: vraat, signaalstoffen, voedselketen, predatie, toppredator, voedselweb/voedselnet, trofisch niveau, producenten, assimilatie, koolstofassimilatie, foto-autotroof, chemosynthese, chemo-autotroof, voortgezette assimilatie, consumenten, dissimilatie, detrivoren (afvaleters), reducenten, mineralisatie, piramide van aantallen, piramide van biomassa, biomassa, bruto primaire productie (BPP), netto primaire productie (NPP), productiviteit, 

Met andere woorden...

• Je kunt werken met voedselketens en een voedselweb.
  
• Je weet wat producenten, consumenten en reducenten zijn.
  
• Je kunt voorbeelden van assimilatie en dissimilatie geven
  
• Je kunt werken met ecologische piramides (aantallen maar vooral biomassa) en energiestromen (Binas 93A)
  
• Je weet wat bedoeld wordt met bruto primaire (/secundaire) productie en netto primaire (/secundaire) productie

Samenvattend

Producenten en consumenten laat men zien in een voedselketen of voedselweb, reducenten niet. De pijlen geven aan in welke richting voedsel (of energie) wordt doorgegeven.

Reducenten zijn wel erg belangrijk voor het afbreken van organische stoffen in anorganische stoffen, zodat planten die weer op kunnen nemen en de kringloop compleet is.

Afvaleters breken de organische stoffen van dode organismen af naar kleinere stoffen, soms ziet men die terug in een web.

Een andere naam voor afvaleters is detritivoren. De resten die detritivoren achterlaten, worden verder afgebroken door reducenten.

Trofische niveaus, ordes van consumenten

Assimilatie vs dissimilatie

Leerdoelen B4: 2e

• Je kunt de voedselrelaties en de informatienetwerken binnen een ecosysteem beschrijven
• Je kunt de energiestroom door een ecosysteem beschrijven

Begrippen: vraat, signaalstoffen, voedselketen, predatie, toppredator, voedselweb/voedselnet, trofisch niveau, producenten, assimilatie, koolstofassimilatie, foto-autotroof, chemosynthese, chemo-autotroof, voortgezette assimilatie, consumenten, dissimilatie, detrivoren (afvaleters), reducenten, mineralisatie, piramide van aantallen, piramide van biomassa, biomassa, bruto primaire productie (BPP), netto primaire productie (NPP), productiviteit 

Met andere woorden...

• Je kunt werken met voedselketens en een voedselweb.
  
• Je weet wat producenten, consumenten en reducenten zijn.
  
• Je kunt voorbeelden van assimilatie en dissimilatie geven
  
• Je kunt werken met ecologische piramides (aantallen maar vooral biomassa) en energiestromen (Binas 93A)
  
• Je weet wat bedoeld wordt met bruto primaire (/secundaire) productie en netto primaire (/secundaire) productie

Piramides en stromen in ecosystemen

Een emergente eigenschap van ecosystemen is dat er energiestromen en stofstromen plaatsvinden.

Kijkend naar de aantallen is het meestal dat elk volgend niveau minder individuen heeft dan het niveau ervoor. Dit hoéft echter niet zo te zijn.

Per trofisch niveau is er energieverlies (90%) door dissimilatie en uitwerpselen. 

Energiestroomschema producent - Binas 93A2

Energiestroomschema consument - Binas 93A2

0

In hoeverre heb je de onderstaande leerdoelen begrepen?
- Je kunt de voedselrelaties en de informatienetwerken binnen een ecosysteem beschrijven
- Je kunt de energiestroom door een ecosysteem beschrijven

😒🙁😐🙂😃

Aan de slag

Maak opgaven 19, 20, 22, 23 

Bestudeer de LessonUp over Basisstof 5 

Maak opgaven 26 t/m 31

Welk antwoord was juist (vorige dia)

1. Antwoord A
2. Antwoord B
3. Antwoord C
4. Antwoord D

Wat is een ecosysteem?

1. Alle abiotische factoren samen
2. Alle relaties tussen organismen en hun milieu
3. A en B
4. Een bepaald gebied, waarin de biotische en abiotische factoren een eenheid vormen

Welke organismen kunnen producent zijn?

1. Planten
2. Dieren
3. Bacteriën en schimmels
4. Planten en sommige bacteriën en archaea

Welke organismen kunnen consument zijn?

1. Planten
2. Dieren
3. Schimmels
4. Bacteriën

Welke organismen kunnen reducent zijn?

1. Planten
2. Dieren
3. Schimmels
4. Bacteriën

Horen afvaleters bij producenten, consumenten of reducenten?

1. producenten
2. consumenten
3. reducenten

Wanneer planten en dieren sterven zonder te worden opgegeten, worden de organische stoffen afgebroken door

1. consumenten
2. eurocenten
3. reducenten
4. producenten

Welke schakel bestaat uit heterotrofe organismen?

1. Producenten
2. Consument 2e en 3e orde
3. Alle consumenten
4. Alle producenten en consumenten

In welke schakel vindt fotosynthese (=koolstofassimilatie) plaats?

1. Alleen producenten
2. Alleen consumenten
3. Zowel producenten en consumenten
4. Niet in producenten of consumenten

Neemt de hoeveelheid biomassa in elke volgende schakel toe of af?

1. Neemt toe
2. Neemt af

Wat stelt 4 voor?

1. Aerobe dissimilatie
2. Anaerobe dissimilatie
3. Dode resten dieren
4. Voortgezette assimilatie

Wat stelt 6 voor?

1. Fotosynthese
2. Aerobe dissimilatie
3. Anaerobe dissimilatie
4. Dode planten

Wat stelt 10 voor?

1. Reducenten
2. Aerobe dissimilatie
3. Anaerobe dissimilatie
4. Resten van dode planten

In de vorige dia zag je een voedselketen? Wat was het voedsel voor de toppredator?

1. Konijn
2. Groene kikker
3. Vuursalamander
4. Zandhagedis

Wat betekenen de pijlen in een voedselketen?

1. wordt gegeten door
2. organische stof
3. energie
4. alle bovengenoemden

Welk organisme is een producent? (meerdere opties mogelijk)

1. Zoöplankton
2. Fytoplankton
3. Een eik
4. Eikenprocessierups

Dode resten van organismen worden gegeten door detrivoren (afvaleters) en deze zijn net als andere dieren dus consumenten.

1. Fout
2. Goed

Assimilatie vs Dissimilatie

Zie afbeelding vorige dia. Bij welk nummer zou je fotosynthese invullen?

1. 1
2. 2
3. 3
4. 4

Bij welke diersoorten is component F in een energiestroomdiagram het grootst?

1. Carnivoren
2. Omnivoren
3. Herbivoren
4. Component F is niet variabel