Jong & Oud H1en2

• Economie
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 4

JONG EN OUD H1 en H2

Les 1

Het gevangenendilemma

Het gevangenendilemma

(= prisoner’s dilemma) 

Een situatie bekend uit de speltheorie waarbij twee partijen voor de keus staan samen te werken of niet, waarbij samenwerken meer oplevert dan niet samenwerken. Toch kiest men voor niet samenwerken, waardoor beide partijen slechter af zijn.

Het gevangenendilemma

Bedenk een eigen gevangenen dilemma.

In de volgende tabel staat de opbrengstenmatrix van twee kledingwinkels wanneer zij wel een winter-uitverkoop houden, of niet. Welk vakje geeft het Nash-evenwicht aan?

1. Hokje A
2. Hokje B
3. Hokje C
4. Hokje D

Wat is het nash evenwicht?

1. beiden geen korting geven (25;20)
2. Zara geen korting en H&M wel korting (20;30)
3. Zara wel korting en H&M geen korting (35;15)
4. beiden wel korting geven (23;18)

Is bij het Nash-evenwicht sprake van een gevangenendilemma?

1. Ja
2. Nee

Wat is hier het Nash-evenwicht?

1. -10, -5
2. 55, 0
3. 50, 30
4. 100, 0

In welke cel staat het Nash-evenwicht?

1. Linksboven
2. Rechtsmidden
3. Linksonder
4. Rechtsonder

Oplossingen gevangendilemma

• Spelers kijken naar collectieve opbrengsten
• Spelers gedragen zich volgens de sociale norm
• Spelers binden zichzelf
• Spelers onderwerpen aan collectieve dwang 

Kartel

Verboden prijsafspraken = kartel

Reden → onderlinge concurrentie beperken

Een paar begrippen

Dominante strategie - De strategie die het beste resultaat oplevert, ongeacht de keuze van de andere speler(s).

Free rider - (= meelifter) Iemand die profiteert van de inspanningen van een ander.

Bindende afspraak - Een afspraak waar je (juridisch) niet van af kunt of niet onderuit kunt. In de speltheorie: men heeft van tevoren afgesproken een bepaalde strategie te volgen.

Stroomgrootheid

De waarde van een stroomgrootheid meet je over een periode.

bijvoorbeeld: de omzet van een bedrijf in maart 2021

Voorraadgrootheid

Voorraadgrootheden meet je op een bepaald moment, dus bijvoorbeeld: je spaargeld op 12 maart 2021