Examentraining havo

• Geschiedenis
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 5

Examentraining geschiedenis

HAVO 

David Feenstra

Programma 

Blok  1                                   Introductie & kennismaking 

8.45-10.30 uur                 Kenmerkende aspecten & historische contexten en vragen oefenen 

                                                HC Britse Rijk 

10.30-10.45 uur               pauze

Blok 2                                  

10.45-13.15 uur                Historisch denken & redeneren, contexten en vragen oefenen

                                               HC Britse Rijk & Duitsland 

12.45-13.15 uur               pauze 

Blok  3                                

13.15-15.15 uur               Historische contexten, opdrachten & examenvragen oefenen

                                             HC Nederland 

Tijdsvolgorde!

Kenmerkende aspecten tijdvak 5

1. Het begin van de Europese expansie overzee    (HC)

(Begin Europese expansie)

2. Het veranderende mens- en wereldbeeld van de renaissance en het begin van een nieuwe wetenschappelijke belangstelling

(Renaissance en veranderend mens- en wereldbeeld)

3. De hernieuwde oriëntatie op het erfgoed van de klassieke oudheid

(Hernieuwde oriëntatie klassieke Oudheid)

Examenvraag 

Gebruik bron 1.

Een conclusie:

De Europese overzeese expansie draagt bij aan het veranderende mens- en wereldbeeld van de renaissance.

3p 2 Geef aan:

 welk motief voor de overzeese expansie je kunt afleiden uit de voorwerpen die uit Amerika zijn meegenomen, en

 op welke wijze de expansie bijdraagt aan het veranderende mens- en wereldbeeld, waarbij je je antwoord ondersteunt met een verwijzing naar de bron. 

Examenvraag 

In 1594 gaf generaal Willem Lodewijk van Nassau-Dillenburg aan de

opperbevelhebber van het leger van de Republiek het advies om ‘de

contramars’ in te voeren. Dit was een methode waardoor soldaten sneller

klaarstonden voor de aanval. Willem Lodewijk had over de contramars

gelezen in het boek Tactische theorie van de Griekse schrijver Aelianus

uit de tweede eeuw.

4p 3 Geef een politiek-militaire en een culturele verklaring voor het advies van

Willem Lodewijk om de contramars in te voeren, waarbij je telkens het

kenmerkende aspect uit de zestiende eeuw noemt dat hierbij past.

Let op: je mag een kenmerkend aspect maar één keer gebruiken. 

Antwoord 

Kenmerkende aspecten tijdvak 5

4. de protestantse reformatie had splitsing van de christelijke kerk in West-Europa tot gevolg.  (HC)

(protestantse reformatie)

5. het conflict in de Nederlanden dat resulteerde in de stichting van een Nederlandse staat

(Nederlandse Opstand)

Kenmerkende aspecten tijdvak 6

6. wereldwijde handelscontacten, handelskapitalisme en het begin van een wereldeconomie (Begin wereldeconomie) (HC)

7. Gouden Eeuw

8. het streven van vorsten naar absolute macht (absolutisme)

9. de wetenschappelijke revolutie 

Examenvraag

Twee gegevens over Rachel Ruysch (1664-1750):

1 Rachel bestudeerde inheemse bloemen om ze na te tekenen en op te

nemen in een verzameling.

2 Rachel werd beroemd in de Republiek vanwege haar geschilderde

bloemstillevens, die populair waren bij Amsterdamse regenten.

2p 5 Noem bij elk gegeven een ander kenmerkend aspect uit de zeventiende

eeuw dat hierbij past.

Let op: je mag een kenmerkend aspect maar één keer gebruiken. 

Antwoord 

maximumscore 2

Kern van een juist antwoord is:

• (Het bestuderen van inheemse bloemen past bij) 'de wetenschappelijke revolutie' 1

• (De interesse in de bloemstillevens / het verkopen van schilderijen aan Amsterdamse regenten past bij) 'de bijzondere plaats in staatkundig opzicht en de bloei in economisch en cultureel opzicht van de Nederlandse Republiek' 1

Opmerking

Als bij de tweede deelvraag 'Gouden Eeuw' wordt geantwoord, wordt geen scorepunt toegekend (omdat dit de aanduiding is van een periode en geen kenmerkend aspect).

Kenmerkende aspecten tijdvak 7

10. Verlichting

(HC)

11. Ancien régime en verlicht absolutisme 

12. Democratische revoluties

(HC)

13. Slavernij en abolutionisme

(HC)

Wat is GEEN Verlichtingsideaal?

1. Alle mensen hebben gelijke rechten waarmee zij geboren worden
2. De kerk en de staat moeten van elkaar gescheiden worden
3. De samenleving is gebaseerd op erfelijkheid
4. De hoogste macht moet bij het volk liggen (volkssoevereiniteit)

Causale verbanden

• meerdere oorzaken, in/direct, lange/korte termijn, bedoeld/onbedoeld.
• domeinen: politiek, (sociaal)economisch, cultureel-mentaal (geloof)
• continuïteit en verandering 

Voorbeeld

Renaissance/humanisme -> Wetenschappelijke Revolutie 

-> Verlichting 

• Democratische Revoluties (burgers aan de macht)
• Abolitionisme (vrijheid & gelijkheid)
• Industriële Revolutie (uitvindingen)
• Politieke stromingen: liberalisme/socialisme  (vrijheid, gelijkheid)
• Emancipatie (gelijkheid)
• Democratisering (vrij en gelijk)

Kenmerkende aspecten tijdvak 8 (HC)

14. de industriële revolutie legde in de westerse wereld de basis voor een industriële samenleving

15. opkomst van politiek-maatschappelijke stromingen: liberalisme, nationalisme, socialisme, confessionalisme en feminisme

16. voortschrijdende democratisering

17. de opkomst van emancipatiebewegingen

18. discussies over de ‘sociale kwestie’

19. Modern Imperialisme 

Kenmerkende aspecten tijdvak 9 (HC)

20. het voeren van twee wereldoorlogen

21. de crisis van het wereldkapitalisme

22.. het in praktijk brengen van de totalitaire ideologieën communisme en fascisme/nationaal-socialisme

23. de rol van moderne propaganda- en communicatiemiddelen en vormen van massaorganisatie

24. vormen van verzet tegen het West-Europese imperialisme

25. verwoestingen op niet eerder vertoonde schaal door massavernietigingswapens en de betrokkenheid van de burgerbevolking bij oorlogvoering

26. racisme en discriminatie die leidden tot genocide, in het bijzonder op de joden

27. de Duitse bezetting van Nederland

Wat heeft kenmerk 23
met totalitaire staten
te maken?

Kenmerkende aspecten tijdvak 10 (HC)

28. de dekolonisatie maakte een eind aan de westerse hegemonie in de wereld

 

29. de verdeling van de wereld in twee ideologische blokken in de greep van een wapenwedloop en de daaruit voortvloeiende dreiging van een atoomoorlog

30. de toenemende westerse welvaart die vanaf de jaren zestig van de 20e eeuw aanleiding

gaf tot ingrijpende sociaal-culturele veranderingsprocessen

31. de eenwording van Europa

32. de ontwikkeling van pluriforme en multiculturele samenlevingen