4H 1.4 submicroscopische delen van de cel

• Biologie
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 4

1.4 submicroscopische delen van de cel

2. Je kunt vertellen uit welke onderdelen een dierlijke cel en een plantencel bestaan.

3. Je kunt van de beschreven celorganellen en celstructuren hun taak in de cel omschrijven.

stukje basiskennis

De organische stoffen waaruit ons lichaam is opgebouwd zijn de koolhydraten, vetten en eiwitten.

Vetten - reservestof, brandstof, bouwsteen van celmembranen

Koolhydraten - reservestof, brandstof, soms bouwsteen van cellen

Eiwitten - belangrijke bouwstenen van cellen of werkzaam als enzym (helpen bij reacties waarbij stoffen aan elkaar worden gemaakt of juist doormidden worden geknipt)

We bekijken de submicroscopische celorganellen (kleiner dan met een lichtmicroscoop te zien).

celkern ribosomen ER

de CELKERN

• bolvormig met (kern)poriën zodat stoffen erin en eruit kunnen
  
• dubbel membraan
  
• binnenin kernlichaampjes* en chromatine* (= DNA + eiwitten) 
  
• bevat dus de (erfelijke) informatie 
  

* wordt vervolgd

celkern ribosomen ER

de RIBOSOMEN

• officieel geen organel, want  geen membraan
  
• bestaan uit RNA (soort van DNA) en eiwitten
  
• ribosoom krijgt van de kern informatie welk eiwit ze moeten maken
  

celkern ribosomen ER

het ER (endoplasmatisch reticulum)

• glad/ruw = zonder of met ribosomen
  
• verspreidt door de hele cel
  
• soort buizensysteem, ook aangesloten op de kernporiën 
  
• een taak is de eiwitten gemaakt door de ribosomen vervoeren
  

stukjes basiskennis

aerobe dissimilatie

glucose + zuurstof --> koolstofdioxide + water + energie

Dit proces vindt grotendeels in de mitochondrien plaats. 

mitochondrie golgisysteem lysosoom

• aerobe dissimilatie (verbranding van glucose + zuurstof)
  

• dubbel membraan

• de energiefabriekjes van de cel

mitochondrie golgisysteem lysosoom

• golgi-systeem ontvangt stoffen van ER, bewerkt ze, en stuurt ze door (in/ uit de cel)
• verpakt stoffen in blaasjes (insnoeringen van eigen membraan)
• bevat allerlei soorten enzymen (voor elke reactie een ander enzym)

mitochondrie golgisysteem lysosoom

• blaasjes met verteringsenzymen die samensmelten met blaasjes met daarin grotere stoffen die afgebroken moeten worden
  

opdracht

Ga op onderzoek uit en leg eens aan de buren uit....

• wat fagocytose is
• waarom lysosomen ook wel suicide bags worden genoemd (zelfmoord zakjes)
• wat apoptose is en waarom en wanneer dit gebeurt

Mitochondrieën hebben eigen DNA (mt-DNA). Als een cel zich deelt, vermeerderen de mitochondriën zich zelfstandig, daarom hebben alle mitochondriën in een cel hetzelfde mt-DNA.
Blijkbaar heeft iedereen het mt-DNA van zijn of haar moeder (en niet van vader). WAAROM?

aan de slag

• Ga naar het thema Cellen - opdracht 3.2 Cellen zelf bekijken. Neem eerst de instructievideo's goed door van technieken 1 t/m 4. Hang je tekening op in het lokaal. (Deze opdracht kan ook tijdens KWT in lokaal TB15.)
• Maken + nakijken basiskennisvragen 1.4.
• Maken + nakijken toetsvragen 1.4.