De bevolking groeit & De Vikingen

• Mens & Maatschappij
• Middelbare school
• vmbo k
• Leerjaar 1

LESPROGRAMMA

• Terugblik: Horigen, Macht van de kerk en Monniken
• Uitleg blok 3: Bevolkingsgroei en de Vikingen 
• Afronden blok 3 
• Wat heb je geleerd?
  
  
• Bij tijd over: werken aan het huiswerk

Vooruitblik

Mens en Natuur blok 3:

Germanen, Vikingen en Monikken

Horigen

Deze soort boer noemen we horigen. Horigen mochten niet zomaar het landgoed verlaten.

Werk

De horigen (boeren)bewerkten de akkers. Een deel van de opbrengst mochten ze houden en een deel moesten ze aan de heer geven. 

Landgoed van de heer

In deze tijd waren 90 van de 100 mensen op een landgoed boer. De boeren woonden in huisjes vlak bij het hof, het woonhuis van de heer. Bij het hof stonden ook een kerk, een watermolen en een bierbrouwerij. Op het landgoed was veel te krijgen: fruit, bier, eieren, vlees, graan en kleden. Als je iets nodig had, dan ruilde je met een ander.

Bescherming

De boeren moesten voor een edelman werken. In ruil hiervoor zorgde de edelman dat de boeren werden beschermd door hun privaat leger. Dit was in deze tijd niet echt een keuze. Er was veel oorlog en veel roversbenden waren uit op de eigendomen van de boer.

Hoe noemden we boeren die werkten voor een landheer?

1. Slaven
2. Horigen
3. Hulpjes
4. Boeren

Welke van deze opties past bij het begrip: Horigen

1. Ze mochten niet van het erfgoed af.
2. Ze mochten doen wat ze wilde.
3. Ze verdienden veel geld.
4. Veel horigen waren soldaat.

Schrijf op.
De landheer kreeg ... van de boeren.
De boeren kregen ... van de landheer.

De macht van de kerk

Het christendom neemt de wereld over.

Kloosters, Monniken, koningen en geld.

De kerk

Leider: De paus

Volgelingen: Christenen

In dienst van de kerk: Geestelijken

Ongelovigen: Heidenen

Clovis

Liet zich bekeren tot het christendom. 

Hierdoor kreeg hij de steun van de kerk.

Koning van het Frankische Rijk

Waarvoor werd Clovis een Christen?

1. Hij geloofde niet meer in de Germaanse koningen
2. Hij wilde meer macht
3. Steun van de germanen
4. Steun van de kerk

Het klooster

Werd vaak gebouwd in de buurt van veenmoerassen om te helpen met het ontginnen. 

Werden bewoond door monniken.

Monniken

Trokken zich terug uit de samenleving.

Taken: 

• bidden tot god
• werken op het land
• Overschrijven van teksten (kennis over sterren, meetkunde etc.)

Waarom stonden kloosters in de buurt van veengebieden?

1. Voor bescherming tegen aanvallen.
2. Vruchtbare grond
3. Monikken hielpen met het ontginnen.
4. De moerasgassen bracht hen dichter bij God.

Wat is ontginning?

1. Groente en fruit in de grond stoppen
2. Het bruikbaar maken van stukken land voor de landbouw
3. Oogsten
4. Het verbouwen van graan

Welke 3 taken hadden Monniken?

NIEUWE UITLEG: blz. 65

Het werd dus warmer... 

Boeren werden slimmer... 

De bevolking groeit (blz. 65)

• Na het jaar 1000 groeide de bevolking en moest er nieuw landbouwgrond komen: ontginnen
• Van alle grond: 1/3 deel bos - dit moest worden gekapt 
• Nieuwe uitvindingen op het platteland: ijzeren ploegen, paarden gebruiken en het drieslagstelsel 

Drieslagsstelsel

Voorjaar:

Najaar:

HUISWERK 

Maak opdrachten:

- Groen/Geel: 17 en 18 (blz. 66)

- Blauw: 16 t/m 18 (blz. 65-66) 

Klaar: alvast lezen blz. 67 

Terugblik

De Vikingen 

(blz. 67) 

• Na het jaar 700: klimaat wordt warmer en bevolking groeit 
• Germanen in Scandinavië (Vikingen): op zoek naar landbouwgrond - op rooftocht naar Europa 
• Plunderen: o.a. kloosters, kerken, handelsplaatsen 
• Vikingen ontdekken nieuw land (Groenland, Noord-Amerika, Canada) 

HUISWERK 

Maak opdrachten: 19, 20, 22 (blz. 67 t/m 69)

Terugblik