Fictie 1

• Nederlands
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 3

Nederlands

Letterkunde

Les 1

Jaar 3

P2 2023-2024

Begrippen fictie

Blok 1: realistisch, niet-realistisch
Blok 2: genre, beoordelingswoorden, emotieve/realistische/morele argumenten
Blok 3: hoofdpersonen, bijfiguren en hoe je deze kunt beschrijven
Blok 4: spanning en technieken om spanning op te bouwen, tijd, ruimte
Blok 5: tijd, verteltempo, vertelperspectief, verhaalbegin en verhaaleinde, thema, (leid)motief, moraal

• Genres
• Beoordelingswoorden en argumenten
• Personages beschrijven
• Spanning
• Setting

Vooruitblik voor deze les...

Thriller

Een spannend verhaal waarin de hoofdpersoon in een levensbedreigende situatie terechtkomt. 

Fantasy

Een verhaal met fantasiewezens in een fantasiewereld.

Dystopische roman

Een verhaal over een wereld die door rampen of dictatuur bijna niet meer leefbaar is.

- toekomst

- dystopie vs. utopie

Ontwikkelingsroman

Een verhaal over het volwassen worden van een (jonge) hoofdpersoon.

- coming on age

Psychologische roman

Een verhaal waarin de nadruk ligt op de gedachten en gevoelens van de hoofdpersoon (meer dan op de gebeurtenissen).

Leeservaring beschrijven

Je hebt al diverse malen je leeservaring moeten omschrijven (= mening over een boek of verhaal). We gaan wat dieper hierop in, door te kijken wat voor soorten argumenten er zijn:

1 Emotieve argumenten

2 Realistische argumenten

3 Morele argumenten

1 Emotieve argumenten

Je gebruikt beoordelingswoorden die aangeven wat een verhaal met je doet (emotie)

maakt me vrolijk - spannend - vol vaart - ontroerend - beklemmend

2 Realistische argumenten

Je gebruikt beoordelingswoorden die aangeven in hoeverre jij een verhaal realistisch vindt .

geloofwaardig - herkenbaar - bedacht - origineel 

3 Morele argumenten

Je gebruikt beoordelingswoorden die iets zeggen over de keuzes die de personages maken of over de boodschap die de schrijver wil uitdragen.

Goed voorbeeld - keur ik af - asociaal - rechtvaardig - betrokken

Aan de slag!

Klik op onderstaande link  'Een bord vol spaghetti' van Adriaan van Dis

https://www.hebban.nl/artikelen/een-bord-met-spaghetti

Geef je mening over dit korte verhaal.
Gebruik één emotief argument, één realistisch argument en één moreel argument.

Beschrijf het personage Muller uit 'Een bord vol spaghetti' zo volledig mogelijk (karaktereigenschappen, uiterlijk, kenmerken)

Beschrijf de relatie tussen Muller en 'de Surinamer'

Op welke manier leer je Muller kennen?

1. direct
2. indirect

In hoeverre maakt Muller een ontwikkeling door in het verhaal?

Begrippen fictie

Blok 1: realistisch, niet-realistisch
Blok 2: genre, beoordelingswoorden, emotieve/realistische/morele argumenten
Blok 3: hoofdpersonen, bijfiguren en hoe je deze kunt beschrijven
Blok 4: spanning en technieken om spanning op te bouwen, tijd, ruimte
Blok 5: tijd, verteltempo, vertelperspectief, verhaalbegin en verhaaleinde, thema, (leid)motief, moraal

• Genres
• Beoordelingswoorden en argumenten
• Personages beschrijven
• Spanning
• Setting

Vooruitblik voor deze les...

Manieren van spanning

- Gevaarlijke situatie of omgeving

- Onverwachte wending

- Open plek

- Vermoedens

- Cliffhanger

- Uitstel van het einde

- Informatievoorsprong

Spanningsboog = periode tussen het begin en het einde van de spanning.

Spanning in verhalen

Je gaat een aantal fragmenten bekijken. Noteer telkens op welke manier(en) er spanning wordt opgeroepen.

0

Op welke manier(en) wordt spanning opgeroepen in het fragment?

0

Op welke manier(en) wordt spanning opgeroepen in het fragment?

0

Welke manier(en) gebruikt de regisseur in de film om spanning op te roepen?

Fragment Wreed

Mel Wallis de Vries

Schichtig kijk ik over mijn schouder . Het park is donker, nat en verlaten. De schimmen van de hoge bomen zijn de enige getuigen. Ik weet dat ze niks zullen verklappen.

Vaarwel, denk ik terwijl ik me omdraai. Niemand zal zich mij herinneren. En het beste is als ik mezelf ook vergeet.

Plotseling zie ik iets tussen de bomen bewegen! Een moment weet ik niet wat ik moet doen en raak ik in paniek. Maar dan komt alles weer terug. Ik haal diep adem en verschuil me in de donkere schaduwen.

Op welke manier verwerkt de schrijfster spanning in dit verhaal?

Lees het volgende fragment

'Met zwaailicht giert de ambulance de hoek om. Hij stopt vlak voor hen. Twee ziekenbroeders springen eruit. Ze rennen naar de achterkant van de auto, tillen een brancard naar buiten en lopen haastig langs de portier naar binnen. ‘Opzij allemaal!’ De portier duwt een aantal jongens en meisjes naar achteren. ‘Zo meteen kunnen ze er niet door’ Iedereen praat erover. ‘Misschien valt het wel mee,’ zegt een meisje. ‘Denk dat maar niet,’ horen ze een jongen zeggen. ‘Ik kom er net vandaan. Ze hebben haar in de WC gevonden, helemaal bewusteloos. Er was geen leven in te krijgen. Ze hebben het zelfs met emmers water geprobeerd.’ '

Welke truc(s) heeft de schrijver gebruikt om dit fragment spannend te maken?

Setting in een verhaal

Je herkent de setting van een verhaal aan de tijd en ruimte waarin het verhaal zich afspeelt.

Tijd:

- Te herkennen aan de hand van jaartallen, figuren of voorwerpen

- Tijdloze verhalen

In welke tijd speelt het verhaal 'Een bord vol spaghetti' zich af? Hoe weet je dat?

Setting in een verhaal

Je herkent de setting van een verhaal aan de tijd en ruimte waarin het verhaal zich afspeelt.

Ruimte:

- Een bepaalde plaats, stad, planeet etc.

- Kan een bepaalde sfeer oproepen (bijv. spanning) of het verhaal verduidelijken

Beschrijf de ruimte uit het korte verhaal 'Een bord vol spaghetti'.