7.1 Wateroverlast: een stroomgebied

• Aardrijkskunde
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 6

Wateroverlast

Herhaling

Domein Leefomgeving

Lesdoel

• Hoe ziet een rivier eruit?
• Welk beleid wordt er gevoerd rondom rivieren?
• Welk kustbeleid wordt er gevoerd in Nederland?

Wat zie je hier?

7.1 Een stroomgebied

Stroomgebied

en 

waterscheiding

Lengteprofiel

Stroomstelsel:

• Bovenloop
• Middenloop
• Benedenloop

Verval en verhang

Dwarsprofiel: ongetemde rivier

Dwarsprofiel: getemde rivier

Soorten rivieren

1. Gletjserrivier
2. Regenrivier
3. Gemengde rivier

7.2 De waterafvoer

Begrippen

• Debiet
  
• Regiem
  
• Piekafvoer
  
• Vertragingstijd
  

Vertragingstijd

afhankelijk van:

1. vegetatie
2. ondergrond
3. invloed van de mens

Bescherming tegen het water

Constant aanpassing nodig.

1. Kribben: stroomsnelheid, diepte en sedimentatie vertraagd

Beschermingsmaatregelen

2. Dijkverzwaring: sedimentatie in winterbed, rivier hoogt zichzelf op.

3. Kanaliseren van de rivier:  stuwen, rechttrekken bochten -> bevaarbaarheid

Beschermingsmaatregelen

5. ophogen zomerdijk: meer agrarisch gebruik uiterwaarde, verkleining overstromingsgebied

6. Verstedelijking en verstening: afname vertragingstijd, kans op piekafvoer

Beschermingsmaatregelen

7. Noodoverloopgebieden

Menselijk handelen

onregelmatiger regiem

grotere kans op verhoogde piekafvoer

Klimaatverandering

als gevolg van versterkte broeikaseffect:

• neerslag neemt toe
• glestjers zullen sneller smelten
• vaker extreme weersituaties

Gevolg voor rivieren

1. onregelmatiger regiem rivieren door onregelmatig neerslagregiem
2. vaker verhoogde piekafvoer door afname waterbergend vermogen uiterwaarde
3. moeilijkere afvoer rivieren door verhoogde zeespiegel, hogere waterstanden en verzilting

Opdrachten

Maak: 

• Examen 2013-II
  

       Opgave 7 - regiem van de Rijn en zijrivieren in Duitsland

• Hoofdstuk 7 § 1
  

       Opdr. 1 t/m 3

Opdrachten

Maak: 

• Examen 2011- I
  

       Opgave 7 - Ruimte voor het water in Zuidwest-Nederland

+

• Hoofdstuk 7 §2
  

       Opdr. 1 t/m 6

7.3 Rivierbeleid

Nieuwe visie beleidsmaatregelen: 

1. klimaatverandering: onregelmatiger neerslagregiem, hoger debiet, zeespiegelstijging
2. Maatregelen voor hele stroomgebied
3. Ecologische diversiteit

Ruimte voor de rivier

Nationaal waterbeleid

Aandacht voor: 

• zoetwatervoorziening en waterveiligheid
• drietrapsstrategie
• watertoets

Fluviaal schaalniveau

• Intergouvernementele samenwerking
  
• Actieplan hoog water
• Actieplan Rijn 2020

7.4 De kust en het kustbeleid

De dynamische Nederlandse kust

1. Zeestroming
2. Getijdenstroming
3. Opbouw
4. Afbraak

Vloedstroom hetzelfde als zeestroom, dus hardere stroming. 

Er wordt meer zand achtergelaten dan dat er wordt meegenomen. 

Zachte kust:

Zand en klei

Z -> N

1. Estuariumkust

2. Duinenkust

3. Waddenkust

Harde kust:

gevormd door de mens

1. Zeewerende dijken in een duinenkust

2. Dammen; kustlijnverkorting

3. Strekdammen en pieren

Estuarium

Zeewerende dijk

Dammen en pieren

Dreiging

1. Zeespiegelstijging
2. Bodemdaling (kanteling + inklinken)
3. Combinatie van 1 en 2: relatieve zeespiegelstijging
4. Klimaatverandering: instabiel weer -> meer stormen

Nieuw kustbeheer

"zacht waar het kan, hard waar het moet"

1. Vooroever en zandsuppletie

2. Dynamisch kustbeheer: ruimte voor de zee

3. harde kustverdediging

4. Tegengaan bebouwing, bolwerkvorming

Opdrachten

Maak: 

• Examen 2011 - II

       Opgave 7 Waterbeleid

+

• Hoofdstuk 1 § 4
  

      Opdr. 1 t/m 6

Opdrachten

Maak: 

• Examen 2010 - I
  

Opgave 9 - Kustbeheer op Texel

+

• Hoofdstuk 1 § 4
  

      Opdr. 1 t/m 6