Thema 3, basisstof 3 en 4

• Biologie
• Middelbare school
• vmbo k, g, t
• Leerjaar 3

Thema 3, basisstof 3 en 4

5 minuten opstarten
Zometeen komt de uitleg, zorg ervoor dat je mee kan schrijven!

Wat gaan we vandaag doen?

 opstarten

Uitleg basisstof 3 en 4 (meeschrijven)

 zelfstandig aan de slag 

afsluiten

Herhaling

• Hoe heten de geslachtschromosomen? 
• Welke geslachtschromosomen kunnen voorkomen in een eicel? 
• Welke geslachtschromosomen kunnen voorkomen in een zaadcel? 
• Wanneer wordt het geslacht bepaald? 
• Een geslachtscel heeft een Y chromosoom, wat voor geslachtscel was dit? 
• Worden geslachtscellen gemaakt door Mitose of Meiose?
  

Leerdoelen basisstof 3

• Ik kan uitleggen wat een gen is en wat een genenpaar is
• Ik kan uitleggen wat homozygoot en heterozygoot zijn voor een erfelijke eigenschap betekend
• Ik kan uitleggen welk gen tot uiting komt met de termen Dominant en Recessief en hoe het genoteerd wordt
• Ik kan uitleggen wat een intermediar fenotype inhoudt
  

Genen en genenparen

• Wat is een gen?
  
• Voor elke erfelijke eigenschap heb je een genenpaar
• Waarom een paar?
• Één van je vader, en één van je moeder
• Deze genen kunnen verschillen
  

Homozygoot en heterozygoot

• Als er toevallig 2 dezelfde genen zijn, bijvoorbeeld blauwe ogen ben je homozygoot voor de eigenschap
• Bij twee verschillende, bijvoorbeeld 1 blauw en 1 groen, ben je heterozygoot
  

Dominant en recessief

• Genen kunnen dominant (D) of recessief (d) zijn
• Als de dominante voorkomt in je genen dan komt dat in je fenotype
• Mogelijkheden: DD, dd, Dd
  

Intermediair

• Soms zijn genen niet helemaal dominant
• Dan uiten ze een beetje van beide
  

Leerdoelen basisstof 4

• Ik kan uitleggen wat de P-generatie betekent, en wat de F1, en F2 generatie betekent
• Ik kan in 4 stappen een kruising uitschrijven en de verhoudingen van de nakomelingen berekenen
  

Intermediair

• Soms zijn genen niet helemaal dominant
• Dan uiten ze een beetje van beide
  

Kruisingen

• Om bepaalde erfelijke eigenschappen te "berekenen" gebruiken fokkers kruisingsschema's
• P generatie betekend ouders (Parentes)
• F-generatie staat voor nakomelingen (Filii) dit kan F1, of F2 zijn
  

Stap 1

• Bij deze katten is het gen voor blauwe ogen (B) dominant over bruine ogen (b)
  
• Het mannetje is homozygoot voor blauwe ogen, het vrouwtje heeft bruine ogen. Welke ogen hebben de F2, en wat zijn de kansen?
• Eerste stap: wat zijn de ouders?
  

Stap 2

• Mannetje is BB, vrouwtje is bb
• Dus: BBxbb
• Alleen maar Bb mogelijk, waarom?
• De geslachtscel van de vader kan alleen maar een B hebben, en die van de moeder alleen maar een b
• Nu hebben we F1
  

Stap 3

• Nu gaan we F2 berekenen met een kruisingsschema:
• Bb x Bb
• Wat zijn de kansen? 
• 75% kans op blauwe ogen
• 25% kans op bruine ogen
  

Zelfstandig aan de slag

Eerste 10 minuten in stilte zelfstandig

Tweede 10 minuten mag je overleggen

Bezig t/m basisstof 4 van thema 3

Afsluiting

• Bij een frettensoort is donkere vacht (A) dominant over lichte vacht (a)
• Een heterozygoot mannetje wordt gekruist met een vrouwtje met een lichte vacht
• Wat zijn de genotypen van de ouders?
• En de verhoudingen van de F1?