22-01-19 Terugkijken op periode 2 Analgetica

• BSP apothekersassistenten
• MBO
• Studiejaar 1

Microfoon gedempt

Camera aan

Gebruik de Chat voor vragen of zet je microfoon even aan.

Doe actief mee

Programma van deze les

- Vragen van jullie

- Terugkijken op de lesstof van periode 2                    analgetica  

Lesdoelen van vandaag:

- Je kent belangrijke begrippen uit de lesstof van analgetica - hoofdstuk 9 (BSL)

- Je kent belangrijke begrippen uit de lesstof van allergie - hoofdstuk 12 (BSL)

     Je weet aan welke lesstof je nog aandacht dient te besteden en gaat met vertrouwen de        

      toetsweek tegemoet.

 

Niet aan allergie toegekomen. Doorgeschoven naar de volgende les.

Analgetica

Beleving van pijn is individueel en subjectief. Kan van moment tot moment verschillen. 

Pijn heeft signaalfunctie. 

Voortdurend aanwezig= verlies van signaalfunctie =last=kwaliteit leven verminderen. 

Soorten pijn

• Acute pijn = pijn die plotseling optreedt
• Chronische pijn  = pijn, langer dan 3 - 6 mnd
  
  
• Nociceptieve pijn = pijn door weefselbeschadiging
• Neuropatische pijn = zenuwpijn                  ontstaat door beschadiging aan zenuwweefsel

sn 

rond de klok doseren

Sensitisatie= langdurige pijn (>3 maanden) waarbij het pijnsysteem steeds gevoeliger worden. De pijngrens gaat dan omlaag en pijn wordt steeds sneller en heviger ervaren. De pijn is in dit geval geen goede graadmeter meer van de hoeveelheid bedreiging of weefselschade.

Somatische pijn is een vorm van nociceptieve pijn waarbij huid, bindweefsel, spierweefsel of bot is beschadigd. De pijn is vaak meestal duidelijk gelokaliseerd en voelt scherp, stekend of kloppend aan. Nociceptieve pijn reageert goed op paracetamol, NSAID's en opioïden.

 

Acute pijn

Chronische pijn

pijn bij bevalling

kortdurend

steeds weer terugkerend

Pijnbeleving en pijngedrag 

staan op voorgrond

Analgetica + kalmeringsmiddelen die zenuwgeleiding beïnvloeden

 duidelijke oorzaak

langer dan 6 maanden

zeurend, kloppend, stekend, brandend, 

spasmen, kramp

Bij chronische pijn werken middelen als paracetamol, NSAID's en opïoden niet zo goed. Daarom worden veelal ook  tricyclische antidepressiva of anti- epileptica ingezet.

Nociceptieve pijn 

Treed op bij schade van weefsel 

• Somatische pijn:

Weefselschade van de huid, spieren en botten. 

Wordt ervaren als een constante, klagende, kloppende stekende of zeurende pijn. Locatie kan goed aangegeven worden.

• Viscerale pijn:

Weefselschade aan organen, vaak aanvalsgewijs. Locatie moeilijk aan te geven.  

Neuropatische pijn

• Ontsteking, zoals bij gordelroos
• Schade aan zenuwen (bijv. door diabetes of alcohol)
• Klem zittende zenuw (zoals bij hernia of carpale tunnel syndroom) 
• Ontstaan van trigeminus neuralgie niet bekend (aangezichtspijn)

Wordt vaak omschreven als: brandend, tintelend, elektrisch, messcherp of prikkend.

Welk woord past in de zin? Sleep de woorden naar de juiste plek.

1. Een ________________  heeft als bijwerking verstopping.

2. Pijn in de zenuwen heet  _______________________ .

3. Bij licht tot matige pijn worden ________________ gebruikt

4. Ibuprofen kan als bijwerking een _____________ geven

5. Bij zenuwpijn worden de volgende middelen gebruikt __________________

anti-histaminica

paracetamol of NSAIDs

Opiaat

Maagzweer

neuropathische pijn

anti-epileptica

antidepressiva

Obstipatie

Oncologische pijn

De pijnladder wordt gebruikt bij de behandeling van....

Acute pijn

Chronische pijn

Pijnladder 

Stap 1

Stap 2

Stap 3

Stap 4

oraal of rectaal een niet-opioïd

codeïne of tramadol toevoegen aan stap 1

oraal , transdermaal of rectaal een opioïd

overstappen op parenterale toediening van opioïd

WHO pijnladder

In 1986 ontwikkelde de Wereld Gezondheidsorganisatie (WHO) een stappenschema om wereldwijd een handvat te bieden voor de aanpak van pijn bij patiënten met kanker. In de praktijk wordt deze echter ook bij de behandeling van niet-maligne pijn gebruikt.

Er is weinig bewijs voor de effectiviteit van opioïden bij patiënten met kanker en neuropathische pijn. Toch adviseert de multidisciplinaire Richtlijn Pijn bij kanker om bij gecombineerde nociceptieve en neuropathische pijn een sterk werkend opioïd als eerste behandeling te overwegen en bij puur neuropathische pijn tramadol of een sterkwerkend opioïd bij onvoldoende effect van antidepressiva of anti-epileptica.

Werking NSAID’s​

• Pijnstillend= analgetisch​

• Koortsverlagend= antipyretisch​

• Ontstekingsremmend= antiflogistisch​
  

Wat is de werking van paracetamol en opioïden?

Tot de groep NSAID's behoren?

1. aceclofenac acetylsalicylzuur carbasalaatcalciumdex (dex)ketoprofen
2. diclofenac flurbiprofen ibuprofen indometacine
3. meloxicam nabumeton naproxen piroxicam
4. Al deze gnm behoren tot de NSAID's

Werking en bijwerkingen van NSAID's ?

Om die vraag te kunnen beantwoorden dien je het antwoord te kennen op de volgende twee vragen.

• Wat is de werking van prostaglandines? 
• Op welke wijze ontstaan prostaglandines? 

Wat is de werking van prostaglandines? 

Onder invloed van prostaglandines worden de volgende lichaamsprocessen o.a. geactiveerd:

- pijngevoeligheid van de pijnsensoren ↑

- ontstekingsproces ↑

- lichaamstemperatuur  ↑

- maagbescherming

- samentrekken baarmoederspierweefsel ↑

- trombocytenaggregratie ↑ 

- uitscheiding H2O en Na+ ↑

Prostaglandines zijn hormoonachtige stoffen, die bij veel processen in het lichaam zijn betrokken. 

 

Hoe ontstaan prostaglandines ?

Prostaglandines worden gevormd uit essentiële vetzuren →  o.a. uit arachidonzuur → onder invloed van het enzym cyclo-oxygenase=COX

 

COX1 → altijd aanwezig in maag, nier, baarmoeder, bloed

COX2 → actief bij ontsteking, pijnsensoren, lichaamstemperatuur 

COX1: bescherming maagmucosa, hemostase, 

COX2: pijn, ontsteking

NSAID's = prostaglandine synthetase remmers

 = prostaglandine synthetaseremmers

NSAID's 

Welke gnm vallen onder de COX2-selectieve NSAID's = coxibs ?

coxibs (celecoxib, etoricoxib, parecoxib), dit zijn COX-2-selectieve NSAID's die COX-1 over het gehele therapeutische doseringsgebied niet remmen.

Contra-indicatie NSAID's 

Een contra-indicaie is een reden om een geneesmiddel niet te gebruiken

Astma: bij sommige patiënten verergeren de klachten bij gebruik van  inhalatiemiddelen (luchtwegverwijders) 

Maag problemen: NSAID kunnen maagklachten veroorzaken of verergeren. Het advies is om de NSAID na het eten in te nemen om maagklachten te voorkomen.

Prostaglandines beïnvloeden ook het spierweefsel van de luchtwegen, geven verwijding, dus meer lucht. 

Risicofactoren voor maagschade 

• leeftijd 70 jaar en ouder;
  
• ulcus of maagcomplicaties in de anamnese;
  
• ernstige invaliderende reumatoïde artritis, hartfalen of diabetes mellitus;
  
• gebruik van hoge doses van een klassiek NSAID;
  
• gelijktijdig gebruik van VKA's, clopidogrel, prasugrel of ticagrelor, acetylsalicylzuur of carbasalaatcalcium als  trombocytenaggregatieremmer, 

      systemisch werkende glucocorticosteroïden, SSRI's, venlafaxine, duloxetine, trazodon of                 spironolacton.

Waar staat de afkorting SAO voor?

1. snelle afgifte op
2. super afgifte opioïd
3. short-acting opioïden
4. sinister ante oris

Allergie

• Een te heftige afweerreactie van het lichaam op een onschuldige stof.

Belangrijke termen:

• Sensibilisatie= overgevoeligheidsreactie
• Antigeen= lichaamsvreemde stof
• Antilichaam: maakt antigeen onschadelijk 
• Allergeen:  stof die allergische reacties oproept bij mensen die daarvoor gevoelig zijn, bijv. inhalatieallergenen of voedselallergenen.

Een overgevoeligheid kan alleen ontstaan na herhaald contact.

Reactie is veelal meteen, soms na uren na de prikkel. Afhankelijk van type allergie.

Welke soorten allergie ken je ?

Directe allergie, type I

Late allergische reactie, type IV

Type II en III auto-immuunziekte

Wat gebeurt er bij een allergie

Effecten van histamine:

• vaatverwijding = vasodilatatie
• roodheid
• zwelling
• jeuk

Antigeen > lichaam maakt specifiek antilichaam> antilichaam bindt zich aan mestcellen> mestcel geeft histamine af. 

Klachten afhankelijk van het pollenniveau en bloeiperiode. 

Behandeling van allergie

- Histamine-afgifteremmende stoffen

- Anti- histaminica

- Corticosteroïden

- Desensibilisatie = hyposensibilisatie

- Adrenaline

Welke stelling over cromoglicinezuur is juist?

1. Het gnm wordt nauwelijks via de darm in het bloed opgenomen
2. Het gnm wordt alleen bij voedselallergie lokaal toegepast.
3. Het gnm kan bij ontsteking aan de ogen door hooikoorts als oogdruppel gebruikt
4. Alledrie de antwoorden zijn juist

Hoe heb je deze les ervaren?

Het is mij iets

Deze lesstof begrijp ik nu

nee, ik vond het niet interessant

Waar wil je laatste les aandacht aanbesteden?