21-10-08 Recept+Gnm+Doseringscontrole+veilig werken

• BSP apothekersassistenten
• MBO
• Studiejaar 1

Programma van deze les

- Vragen van jullie

- Het recept met zijn Latijnse afkortingen

- Het geneesmiddel met zijn codes

- Werken met een AIS = apotheekinformatiesysteem

- Start medicatiebewaking

- Veilig werken in de apotheek

Lesdoelen van vandaag:

-  Je kent de recepteisen en weet dat je de Latijnse afkortingen moet leren.

- Je kent de hoeveelheden die voorgeschreven mogen worden (voorschrijftermijnen)

- Je kent de indeling van gnm volgens de geneesmiddelenwet

- Je weet waar FMD voor staat en wat het tot doel heeft.

- Je kent het stappenplan van de doseringscontrole.

- Je kunt van een eenvoudig recept de dosering controleren volgens het stappenplan.

- Je kent de regels rondom veilig werken. 

 

Welke gegevens staan er op een doktersrecept?

Het recept

Vanaf 1 januari 2014, is de   richtlijn Elektronisch Voorschrijven in werking

Bij 23 gnm is het verplicht om de indicatie op het recept te vermelden.

Tegenwoordig vaak het BSN nummer op het recept. 

Big-registratienummer is belangrijk voor vergoeding, dit is nog weleens lastig bij artsen in opleiding en het vergoeden van opiumwetgnm. 

Recepten zijn een jaar geldig en dienen 20 jaar bewaard te blijven. 

Latijnse afkortingen

Afkorting	Latijns	Nederlands
disp,	dispensa	lever af
f.l.a.	fac lege artis	maak volgens de regelen der kunst
iter.	iteratio	herhaal of herhaling

Uitspraak:                              ∙ ae =  ee als in zee

                                                 ∙ oe =  eu als in steun

                                                 ∙ ei  =  gebroken ee-ie

                                                 ∙ ie  =  gebroken ie-ee

Herhaalrecept

Vermelden op het originele recept → iter

Eisen:

- adres apotheek

- alle gegevens van het originele recept

- handtekening van diegene die herhaalrecept maakt

- Iter ook in het AIS vermelden

Wordt een herhaalrecept ter voorlichting meegegeven dan dient dit duidelijk vermeld te worden

Wie zijn bevoegd om een recept uit te schrijven?

Aflevertermijn van geneesmiddelen

Twee weken: voor eerste uitgifte en geneesmiddelen die in het algemeen kortdurend worden toegepast, bijvoorbeeld antibiotica.

Dertig dagen: voor geneesmiddelen waarbij het om farmacotherapeutische redenen (misbruik of gewenning) onwenselijk is dat deze voor een langere periode worden afgeleverd. (bijv. benzodiazepines en opiaten)

Drie maanden: voor geneesmiddelen die chronisch (kunnen) worden gebruikt

Eén jaar: bij anticonceptiva

Specialité of generiek 

Specialité:  merknaam van het originele geneesmiddel

Generiek: stofnaam van het geneesmiddel (internationaal vastgestelde stofnaam)                       Een andere gebruikte uitdrukking voor een merkloos medicijn is "loco-preparaat"

Dan heb je daarnaast ook nog de parallel geïmporteerde geneesmiddelen. 

Octrooi: een octrooi beschermt een uitvinding op een technisch product of proces. Anderen mogen dan een product of proces dat op de uitvinding is gebaseerd, niet maken, gebruiken, te koop aanbieden, verkopen of invoeren gedurende de octrooiperiode (20 jaar).

http://www.efarma.nl/medisch/medicijnnamen

Indeling geneesmiddelgroepen 

Geneesmiddelen zijn er in 2 soorten: receptgeneesmiddelen en niet-receptgeneesmiddelen. Receptgeneesmiddelen zijn alleen op doktersrecept verkrijgbaar, via de apotheek.

UR - middelen = Uitsluitend Recept

De niet-receptgeneesmiddelen, ofwel zelfzorggeneesmiddelen, worden in de Geneesmiddelenwet ingedeeld in 3 groepen:

UA-middelen = verkoop Uitsluitend via Apotheek. 

UAD-middelen = verkoop Uitsluitend via Apotheken en Drogisterijen.

AV-middelen = Algemene Verkoop                                                                                                            Geneesmiddelen met de AV-status zijn geneesmiddelen met een verwaarloosbaar risico waardoor deskundig toezicht bij de verkoop niet nodig is.

KD = Kwalificatiedossier

Kerntaak 1 Voert geïndividualiseerde farmaceutische patiëntenzorg uit

W1 - Neemt de zorgvraag aan

W2 - Voert medicatiebewaking uit

W3 - Verzorgt uitgifte van medicijnen

W4 - Geeft instructie over medicatiegebruik

W5 - Verwerkt patiëntgerelateerde informatie en administratie

Kerntaak 2 Verleent niet-receptgestuurde zorg aan de patiënt

W1 - Adviseert over gezondheid en preventie

W2 - Geeft zelfzorgadvies

Kerntaak 3 Biedt productzorg

W1 - Stelt voorgeschreven geneesmiddelen beschikbaar

W2 - Stelt op maat gemaakte geneesmiddelen beschikbaar

W3 - Zorgt voor logistiek en beheer

Kerntaak 4 Werken aan kwaliteit en deskundigheid

W1 - Werkt aan de eigen deskundigheid

W2 - Werkt aan bevorderen en bewaken van kwaliteitszorg

W3 - Werkt multidisciplinair samen en stemt werkzaamheden af

FMD = Falsified Medicines Directive

Elke verpakking van een receptplichtig geneesmiddel in Europa moet vanaf 2019 een uniek serienummer hebben dat is vastgelegd in een centrale database. Apotheekmedewerkers mogen dan alleen nog medicijndoosjes met geldige serienummers uitgeven. Dit is een maatregel tegen vervalsing uit de Falsified Medicines Directive (FMD) van de Europese Commissie.

De datamatrix bevat naast het serienummer gegevens als; - de productcode, 

- het batchnummer, 

- de vervaldatum, 

- indien nodig ook het nationaal vergoedingsnummer.

AIS = apotheekinformatiesysteem

Wettelijk verplicht om op een etiket te vermelden:

 - naam van patiënt

- geneesmiddel met sterkte en aantal van uitgifte

- datum van gereedmaken

- naam van de apotheek en apotheker

Medicatiebewaking

Een recept controleren, kijken of een patiënt het veilig gebruiken kan, noemen we....

•  medicatiebewaking

De gebruikelijke dosering van een geneesmiddel wordt ookwel ........ genoemd.

•  normdosis of normdosering

Waar is de normdosering te vinden?

1. Farmaceutisch Kompas
2. Informatorium Medicamentorum
3. KNMP Kennisbank
4. Kinderformularium

Informatorium Medicamentorium

Te vinden op KNMP Kennisbank                                www.KNMP.Kennisbank.nl

Leeftijdsgrenzen:

- neonaat: tot 28 dagen;

- zuigeling: 28 dagen tot 2 jaar;

- kind: 2 tot 12 jaar;

- adolescent: 12 tot 18 jaar.

Doseringen bij systemische toedieningswegen waarbij niet expliciet 'kinderen' wordt vermeld, gelden alleen voor volwassenen en kinderen vanaf 18 jaar.

Factoren die van invloed zijn op de dosering:

• De indicatie of ziektebeeld.

 In de gnmwet is de arts verplicht de indicatie op het recept te zetten bij  23 gnm  

(oa methotrexaat, colchicine, zie lijst boek).

• De toedieningsvorm.
• De toedieningsweg.
• De patient; leeftijd, lichaamsgewicht, maar ook nierfunctie en leverfunctiestoornis.
• Wordt het geneesmiddel voor de eerste keer gebruikt, of niet en is het een onderhoudsdosering.

De aanvangs- of startdosering is soms hoog om snel een effect te krijgen, soms laag om het lichaam aan het geneesmiddel te laten wennen.

Doseringscontrole

Dosering: hoeveelheid gnm, veelal per dag, soms per week etc. 

Dosis: hoeveelheid van het gnm dat per keer ingenomen dient te worden. 

Frequentie: hoe vaak per etmaal(24 uur) een gnm ingenomen dient te worden.

Het controleren van doseringen

Normdosering: de gebruikelijke dosering die vastgesteld is.

Maximale dosering: de dosis waarboven bij de meeste mensen min of meer ernstige bijwerkingen ontstaan.

Toxische dosering: de dosis waarbij  vergiftigingsverschijnselen ontstaan.

Letale dosering: een dodelijke dosering

Stappenplan doseringscontrole

• Schrijf het recept over op het formulier.
• Schijf op de achterkant de juiste regel over de dosering uit het Informatorium over (eventueel  moet je de indicatie vragen).
• Vul de ND en eventueel de Max in de tabel.
• Vul de VD in aan de hand van het recept.
• Trek conclusies ; boven, binnen/volgens, onder norm en/of max
  
• Indien de VD niet volgens de normdosering is en eventueel boven max; noteer je dit bij overleg, bedenk een voorstel.
• Wijzigingen op het recept weergeven.

Doseringscontrole met de hand

Doseringscontrole met de hand

Doseringscontrole via AIS

• Patiëntengegevens dienen correct te zijn. 
• Gebruik maken van standaarddoseringscodes van het AIS. 
• Dosering op het recept dient duidelijk vermeld te zijn. 

UC= gebruik bekend en volgens voorschrift ars mag niet. 

Veilig werken in de apotheek

Ben je bewust dat je mogelijk met gevaarlijke stoffen werkt.

Heb oog voor je omgeving!

          - Het gevaar

          - De beveiliging→ gevaarlijke situaties voorkomen

          - Hulpverlening→ welke maatregelen

https://www.sbaweb.nl/CAO-apotheken

Veilig werken in de apotheek

Arbeidshygiënische strategie→ vierstappenplan:

Stap 1 Bronmaatregelen

Stap 2 Ventilatiemaatregelen

Stap 3 Afscherming

Stap 4 Persoonlijke beschermingsmaatregelen

 

Schadelijke stoffen:

- ‘gewone’ gevaarlijke stoffen (bijv. ontvlambare of ontplofbare stoffen);

- kankerverwekkende stoffen;

- voor de voortplanting giftige stoffen.

stap 1→ stoffen zoveel mogelijk vervangen indien mogelijk.

stap 2→ luchtomstandigheden, lucht zo zuiver mogelijk te houden en de inademing van verontreinigde lucht te vermijden→ werken in aparte ruimten, goede ventilatie, werkbanken met luchtfilters, stofafzuiging, dampafzuiging.

stap 3→ komt in apotheek niet voor, wel industrie door roulatie van afdelingen/werkzaamheden.

stap 4→ handschoenen, mond-neusmaskers, gehoorbescherming (oordopjes of oorkappen), veiligheidsbril en speciale kleding.

Daarnaast hebben de bereiders ook een grote verantwoordelijkheid naar elkaar.

Gevarenaanduidingen op het etiket

H-zinnen= gevarenaanduidingen (hazard= harm= risico)(r-zinnen)

P-zinnen = voorzorgsmaatregelen ( precaution = safety= veiligheid)(s-zinnen)

KNMP Kennisbank → Productzorg → LNA procedures productzorg → inhoud

https://www.rifas.nl/

Protocollair werken leidt tot veiligheid en kwaliteit.

SZW = Ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid

Leerdoelen behaald?

Deze les heb ik zinvol gevonden of....
toch niet?

😒🙁😐🙂😃