Spelling H5 - les 1 (lastige leestekens)

• Nederlands
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 3

Spelling hoofdstuk 5 

Lastige leestekens 

Doel van de les 

Deze les bespreken we de moeilijke gevallen van de leestekens:
- komma

- dubbele punt
- aanhalingstekens
- puntkomma 

In welke gevallen
gebruik je een komma?

Komma                                         , 

• Voor of na een aanspreking
  
• Tussen delen van een opsomming (niet voor 'en')
  
• Tussen twee persoonsvormen 
  
• Tussen een hoofd- en bijzin als het lange delen zijn
  
• voor of achter een bijstelling (= extra informatie)
  Pablo Picasso, de beroemde Spaande schilder, overleed in 1973.

Een komma gebruik je....

1. Na een voegwoord
2. Voor een voegwoord

Wat geeft een komma aan?

1. Om iets aan te kondigen
2. Om een zin te eindigen
3. Rust aan te geven
4. Om een zin te starten

Een komma zet je..

1. tussen twee persoonsvormen
2. voor twee persoonsvormen

Wanneer gebruik je
een dubbele punt?

Dubbele punt                           : 

• een citaat (aan het begin)
  
  
• een gedachte 
  
  
•  een opsomming (zie voorbeeld blz. 160) 
  
  
• uitleg/toelichting 

De dubbele punt.

Na een dubbele punt ...

1. komt er een zin die een toelichting geeft op het voorafgaande
2. komt er een argumentatie om je gelijk te halen
3. komt er een opsomming
4. komt na een voegwoord

Je gebruikt geen dubbele punt voor....

1. een opsomming
2. een uitleg
3. een aankondiging
4. een verbindingswoord

Wanneer gebruik je
aanhalingstekens?

Aanhalingstekens (blz. 160)

• Bij directe rede/citaat (let op de plaats van de tekens)
  
  
• Bij titels van bijvoorbeeld boeken of films
  
  
• Als het woord bijvoorbeeld spottend bedoeld wordt
  
  

•  Als je het woord zelf bedoelt en niet de betekenis

Aanhalingstekens of niet?
Joep zei dat hij moe was

1. Geen aanhalingstekens
2. Wel aanhalingstekens

Aanhalingsteken of niet?
Maria denkt: ik wil daar ook graag bij zijn.

1. Geen aanhalingstekens
2. Wel aanhalingstekens

In welke zin is het aanhalingsteken goed geplaatst?

1. "Ik liep naar buiten" en riep: Iedereen moet komen.
2. Ik liep naar buiten en riep":Iedereen moet komen".
3. Ik liep naar buiten en riep: "Iedereen moet komen."
4. Ik liep naar buiten en riep: "Iedereen moet komen".

Puntkomma (;)

• Tussen hoofdzinnen die sterk met elkaar samenhangen (het zijn net geen losse zinnen);
  
  
• Bij een heel lange opsomming;
  
  
• Je kunt het vervangen door het woordje 'en'

tekstvormen

dubbele punt

Aanhalingstekens

Komma

puntkomma

om aan te geven dat je het woord en niet de betekenis van het woord bedoelt.

Voor een voegwoord als 'maar', 'omdat', 'want' en 'daarom'.

Voor een opsomming die aangekondigd is

Tussen twee zinnen die bij elkaar horen.

Voor een citaat.

Om aan te geven dat iets gezegd wordt.

Huiswerk voor de volgende les

Maak opdracht 2 op blz. 161. Neem de hele zin over en plaats leestekens waar het hoort.