hst 7 paragraaf 2 en 3 "Het atoommodel en enkelvoudige ionen"

• Scheikunde
• Middelbare school
• vmbo t
• Leerjaar 4

hst 7.2 en 7.3"het atoommodel en enkelvoudige ionen"

Leerdoelen

• Je kunt de bouw van een atoom beschrijven.
• Je kunt het massagetal herleiden naar de som van de protonen en neutronen van een atoom.
• Je kunt het aantal protonen of neutronen berekenen aan de hand van het massagetal.
• Je kunt beschrijven wat een ion is. 
• Je kunt beschrijven dat een atoom elektronen afstaat of opneemt en daardoor positief of negatief geladen wordt. 
• Je kunt de notaties en namen benoemen van een aantal enkelvoudige ionen. 
• Je kunt uitleggen wat een zout is. 

Vandaag

Filmpje Miranda Onstenk 

uitleg over hoe een atoom is opgedeeld

Het periodiek systeem

enkelvoudige ionen

positieve en negatieve ionen

oefenen 

naamgeving

aan de slag

De bouw van een atoom

"Een atoom bestaat uit verschillende soorten deeltjes, een positief geladen kern, een negatief geladen elektronenwolk"

Elk atoom heeft een atoomnummer.  Alle atomen van dezelfde soort hebben hetzelfde atoomnummer. 

1911 - Ernest Rutherford 

Atoommodel

Nieuw atoommodel

Het periodiek systeem

- Elke atoomsoort heeft een symbool

één letter - zuurstof: O

twee letters - ijzer: Fe

-Elke stof heeft zijn eigen plek in het periodieksysteem

-Klassikaal periodiek systeem bespreken

-Flitskaartjes maken periodiek systeem

www.ptable.com

Periodiek systeem

• atoomnummer = aantal protonen (= aantal elektronen)

• massagetal = aantal protonen + aantal neutronen

• aantal neutronen = massagetal - atoomnummer

Symbool

atoommassa

atoomnummer

Het atoommodel

atoomnummer en massagetal

• een atoom heeft evenveel protonen (+) als elektronen (-) als neutronen (0)
  
• atoomnummer = aantal protonen
• massagetal = protonen + neutronen
• elektronen = atoomnummer - lading

NH​3​​

C​6​​H​12​​O​6​​

CH​4​​CO​2​​

NaCl

60 u

57 u

85 u

17 u

20 u

58 u

220 u

186 u

174 u

170 u

15 u

10 u

Dus een atoom bestaat uit protonen, elektronen en neutronen, maar hoeveel?

Atoomnummer = aantal protonen = aantal elektronen

Massagetal = aantal protonen + aantal neutronen

Binas 33 en 34 

Het atoomnummer is het zelfde als...

1. Aantal elektronen
2. Aantal neutronen
3. Aantal protonen
4. Aantal neutronen + protronen

Zoek op in Binas (33/ 34),
Het atoomnummer van zuurstof

1. 6
2. 8
3. 12
4. 16

Zoek op in Binas (33/ 34),
Het atoomnummer van koolstof

1. 6
2. 8
3. 12
4. 16

Wat is het atoomnummer van het atoom lutetium

1. 71
2. 175
3. 3
4. 6,9

Natrium heeft atoomnummer 11 en massagetal 23. Hoeveel neutronen heeft natrium?

1. 11
2. 12
3. 23
4. 34

een plaatje van natriumoxide Na₂O 

De volgende slides bevatten een paar oefeningen om te oefenen met ionen. Het is de bedoeling dat je het juiste ion noteert, bijvoorbeeld O2-

Wanneer een atoom één of meer elektronen afstaat, waardoor er minder elektronen zijn dan protonen noemen we dit een

Een neutraal atoom. Dit atoom heeft evenveel protonen als elektronen

Dit is een geladen atoom. Ook wel een ion genoemd. 

Positieve ionen

• Krijgt het woord 'ion' achter de naam van het atoom 

• Sommige positieve atomen kunnen voorkomen met verschillende ionladingen. De lading geef je dan aan in Romeinse cijfers. 

Bijvoorbeeld Na+ =natrium-ion

Bijvoorbeeld Fe2+ = ijzer(II)-ion en Fe3+= ijzer(III)-ion

Een atoom kan ook elektronen opnemen. Hierdoor zijn er meer elektronen dan protonen. De lading is dan negatief en we noemen dit een negatief ion. 

Negatieve ionen

• Achter eerste deel van de Nederlandse of Latijnse naam van het atoom, zet je -ide en daarna komt pas het woord 'ion' 

De namen en formules in tabel 1 bladzijde 29 moet je kennen!

Bijvoorbeeld Cl- = Chloride-ion

Koper (Cu) met 29 protonen en 27 elektronen

Aluminium (Al) met 13 protonen en 10 elektronen

Jood (I) met 53 protonen en 54 elektronen

Zwavel (S) met 16 protonen en 18 elektronen

Chloor (Cl) met 17 protonen en 18 elektronen

Naamgeving

Ionaire verbindingen

Chloor en Natrium kunnen met elkaar reageren tot Natriumchloride. 

Je ziet dat Na 1 elektron afstaat aan Cl. Hierna trekken Na en Cl elkaar aan en daardoor ontstaat een verbinding. 

Verhoudingsformules

Bekijk het volgende filmpje over het opstellen van verhoudingsformules. 

• ontleedbare stoffen: ionaire verbindingen/zouten
• een atoom kan door chemische reacties 1 of meer elektronen verliezen of opnemen (altijd uit de buitenste schil/ring), dan ontstaan er ionen.
• een positief ion heeft in totaal een + lading en dus elektronen afgestaan.
• een negatief ion heeft in totaal een - lading en dus elektronen opgenomen.
  
• in een ionaire verbinding is de totale lading altijd nul. Dat komt omdat de negatieve ionen worden aangetrokken door de  positieve ionen en ze daardoor elektronen gaan delen. 
• een ionaire verbinding is daardoor heel erg sterk. Deze stoffen hebben hoge smeltpunten.
• de lading van de metaalionen geef je in de naam aan met een romeins cijfer. Bijv. IjzerIIoxide, het ijzer ion heeft lading Fe ²⁺, of IjzerIIIoxide dan heeft het ijzer ion  lading Fe ³⁺
• zoek de tabel voor de zouten nu op in binas !
   

 

ontleedbare stoffen: ionaire verbindingen/zouten

• een atoom kan door chemische reacties 1 of meer elektronen verliezen of opnemen (alleen in de buitenste schil/ring) dan ontstaan er ionen.
  
• positief ion heeft in totaal een + lading en dus elektronen afgestaan. 
• negatief ion heeft in totaal een - lading en dus elektronen opgenomen.
• in een ionaire verbinding is totale lading altijd nul. De atomen gaan de elektronen  delen. 
• een ionaire verbinding is daardoor heel erg sterk. Deze stoffen hebben hoge smeltpunten.
• de lading van de metaalionen geef je in de naam aan met een romeins cijfer. Bijv. IJzer(II)oxide, het ijzer ion heeft lading Fe 2+, of IjzerIIIoxide dan heeft het ijzer ion lading Fe 3+
• zoek de tabel voor de zouten nu op in binas !

 

Moeilijk?

Bekijk het volgende filmpje. 

Te doen? 

Is dit lastig? Dan kun je ook de volgende 2 filmpjes bekijken. 

Scheikundelessen.nl is trouwens een aanrader op YouTube. 

Wat zijn de verhoudingsformules van Kaliumjodide en Lood(II)nitraat?

Leid de verhoudingsformules van elk van het volgende zout af:
natriumsulfaat

Leid de verhoudingsformules van elk van het volgende zout af:
koper(III)carbonaat

Aan de slag

lezen en maken 7.2 en 7.3