Afleiding (2) + Samenstelling: versterking

• Nederlands
• Middelbare school
• vmbo
• Leerjaar 2

Welkom!

Doe je telefoon weg,

doe je jas en oortjes uit,

pak je spullen op tafel....

Dan kunnen we beginnen.

Toetsweek: spelling, grammatica (en woorden) H4+5

Spelling

Samenstellingen (tussen -n/-s), Engelse werkwoorden, 

voltooid deelwoord bijvoeglijk gebruikt en apostrof

Grammatica

Persoonlijk voornaamwoord, splitsbaar werkwoord, voorzetsels en bezittelijk voornaamwoord

Woorden

Afleiding, versterking en betekenissen van 48 woorden

Toetsweek: spelling, grammatica (en woorden) H4+5

Spelling

Samenstellingen (tussen -n/-s), Engelse werkwoorden, 

voltooid deelwoord bijvoeglijk gebruikt en apostrof

Grammatica

Persoonlijk voornaamwoord, splitsbaar werkwoord, voorzetsels en bezittelijk voornaamwoord

Woorden

Afleiding, versterking en betekenissen van 48 woorden

Wat gaan we doen deze les?

Woorden - Afleiding & Versterking

• Uitleg + een opdracht samen
• Zelfstandig aan de slag in het boek 

Aan het einde van de les: kun je splitsbare werkwoorden en voorzetsels aanwijzen in een zin.

Afleiding

Afleiding

Van een werkwoord kun je een zelfstandig naamwoord maken.

Afleiding

Van een werkwoord kun je een zelfstandig naamwoord maken.

1. Zet een lidwoord voor het hele werkwoord.
2. Gebruik een achtervoegsel (-ing, -atie, -sel, -is...).

Afleiding

Van een werkwoord kun je een zelfstandig naamwoord maken.

1. Zet een lidwoord voor het hele werkwoord.
2. Gebruik een achtervoegsel (-ing, -atie, -sel, -is...).

Voorbeeldzin: "Zullen ze die regel echt afschaffen?"

Afleiding

Van een werkwoord kun je een zelfstandig naamwoord maken.

1. Zet een lidwoord voor het hele werkwoord.
2. Gebruik een achtervoegsel (-ing, -atie, -sel, -is...).

Voorbeeldzin: "Zullen ze die regel echt afschaffen?"

Afleiding

Van een werkwoord kun je een zelfstandig naamwoord maken.

1. Zet een lidwoord voor het hele werkwoord.
2. Gebruik een achtervoegsel (-ing, -atie, -sel, -is...).

Voorbeeldzin: "Zullen ze die regel echt afschaffen?"

werkwoord: afschaffen > zelfstandig naamwoord: afschaffing

Afleiding

• vergaderen - ....................
• repareren - ....................
• proberen -  ....................

Afleiding

• vergaderen - vergadering
• repareren - ....................
• proberen -  ....................

Afleiding

• vergaderen - vergadering
• repareren - reparatie
• proberen -  ....................

Afleiding

• vergaderen - vergadering
• repareren - reparatie
• proberen -  probeersel

Opdracht: maak van het werkwoord 

een zelfstandig naamwoord

1. Jij moet hem niet zo afleiden!
2. Daarin zal de docent zich wel hebben vergist.
3. De agent arresteerde de winkeldief.
4. Dat wil ik wel een keer uitproberen.
5. De kans op neerslag neemt toe.

Opdracht: maak van het werkwoord 

een zelfstandig naamwoord

1. Jij moet hem niet zo afleiden!
2. Daarin zal de docent zich wel hebben vergist.
3. De agent arresteerde de winkeldief.
4. Dat wil ik wel een keer uitproberen.
5. De kans op neerslag neemt toe.

Opdracht: maak van het werkwoord 

een zelfstandig naamwoord

1. Jij moet hem niet zo afleiden! afleiding
2. Daarin zal de docent zich wel hebben vergist.
3. De agent arresteerde de winkeldief.
4. Dat wil ik wel een keer uitproberen.
5. De kans op neerslag neemt toe.

Opdracht: maak van het werkwoord 

een zelfstandig naamwoord

1. Jij moet hem niet zo afleiden! afleiding
2. Daarin zal de docent zich wel hebben vergist. vergissing
3. De agent arresteerde de winkeldief.
4. Dat wil ik wel een keer uitproberen.
5. De kans op neerslag neemt toe.

Opdracht: maak van het werkwoord 

een zelfstandig naamwoord

1. Jij moet hem niet zo afleiden! afleiding
2. Daarin zal de docent zich wel hebben vergist. vergissing
3. De agent arresteerde de winkeldief. arrestatie
4. Dat wil ik wel een keer uitproberen.
5. De kans op neerslag neemt toe.

Opdracht: maak van het werkwoord 

een zelfstandig naamwoord

1. Jij moet hem niet zo afleiden! afleiding
2. Daarin zal de docent zich wel hebben vergist. vergissing
3. De agent arresteerde de winkeldief. arrestatie
4. Dat wil ik wel een keer uitproberen. uitprobeersel
5. De kans op neerslag neemt toe.

Opdracht: maak van het werkwoord 

een zelfstandig naamwoord

1. Jij moet hem niet zo afleiden! afleiding
2. Daarin zal de docent zich wel hebben vergist. vergissing
3. De agent arresteerde de winkeldief. arrestatie
4. Dat wil ik wel een keer uitproberen. uitprobeersel
5. De kans op neerslag neemt toe. toename

Versterking

Versterking

Een samenstelling kan uit twee bijvoeglijke naamwoorden bestaan. Het eerste bijvoeglijke naamwoord versterkt dan het tweede bijvoeglijke naamwoord.

Versterking

Een samenstelling kan uit twee bijvoeglijke naamwoorden bestaan. Het eerste bijvoeglijke naamwoord versterkt dan het tweede bijvoeglijke naamwoord.

Voorbeeld: 

• Iets is niet meer leuk, maar reuzeleuk (= enorm leuk).
• De muziek staat niet hard, maar keihard (= heel hard).

Versterking

Een samenstelling kan uit twee bijvoeglijke naamwoorden bestaan. Het eerste bijvoeglijke naamwoord versterkt dan het tweede bijvoeglijke naamwoord.

Voorbeeld: 

• Iets is niet meer leuk, maar reuzeleuk (= enorm leuk).
• De muziek staat niet hard, maar keihard (= heel hard).

Zo'n samenstelling noemen we een versterking.

Opdracht: maak de samenstellingen

1	boorde	A	hard
2	pikke	B	slim
3	boter	C	vol
4	bere	D	zacht
5	reuze	E	donker
6	rete	F	leuk
7	bikkel	G	sterk

Antwoorden

1	boorde	C	vol
2	pikke	E	donker
3	boter	D	zacht
4	bere	G	sterk
5	reuze	F	leuk
6	rete	B	slim
7	bikkel	A	hard

Zelfstandig aan de slag

Maak van paragraaf 4.3 opdracht 12 en 13 (blz. 151)

en van paragraaf 5.3 opdracht 12 (blz. 193).

Opdracht 12 (4.3)

1 opereren

2 tekenen

3 raden

4 erven

Opdracht 13 (4.3)

a In zin 1 en 2.

b Bijvoorbeeld:

     Over het afschaffen van de buitenspelregel wordt al jaren gesproken.

     De vrijwilligers waren druk bezig met het smeren van de broodjes.

      Het illustreren van een boek is een vak.

      Het begraven van de dode goudvis gebeurde in de tuin.

c   2 de begroeting     3 de notatie     4 de betekenis     5 de achtervolging

      6 de observatie     7 de spelling

Opdracht 12 (5.3)

a    1 propvol     2 stomdronken     3 stokoud     4 razendsnel     5 straatarm     6 doodstil

b    1 pikzwart     2 knalrood/vuurrood     3 doodziek     4 broodmager     5 loodzwaar

       6 piepjong     7 ijskoud     8 hondsbrutaal

c    Eigen antwoord. Bijvoorbeeld: keileuk, keigoed, superleuk, superstom, oerstom, oersaai.

d    Vaak gebruiken mensen hier per streek andere woorden voor.