Meningitis

• Verzorgende
• HBO
• Studiejaar 4

Meningitis

Casus Lieke

Op de afdeling pediatrie komen de ouders van Lieke. Lieke is 10 dagen oud. Lieke is in het ziekenhuis poliklinisch geboren. Ze is geboren via een vaginale bevalling bij 39 + 3 dagen. Haar geboortegewicht is 3600 gram en ze had een Apgarscore van 9-10-10. Moeder had langdurig gebroken vliezen (>48 uur), maar de partus had een normaal beloop. Moeder en Lieke mochten na een paar uur samen naar huis.

Thuis zijn ze goed aangekomen. Ouders krijgen gedurende 5 dagen 4 uur kraamzorg per dag. Moeder geeft borstvoeding. De eerste dagen dronk Lieke elke 3 uur, maar de afgelopen dagen gaat het wat moeizamer. Lieke drinkt minder effectief, laat de borst makkelijk los en meldt zich vervolgens na een uurtje alweer. Ouders zijn in de weer met aanleggen en kolven en zijn de draad een beetje kwijt geraakt. Als de kraamverzorgster de volgende dag komt, vindt ze dat Lieke wat bleek ziet en niet heel erg actief is. Als ze de temperatuur meet, blijkt ze een temp te hebben van 38,7 graden.

De kraamverzorgster overlegt met de verloskundige en Lieke wordt ingestuurd voor beoordeling naar de kinderarts. Als ze op de afdeling aankomen sta jij klaar om Lieke op te vangen.

Wat doe je?

Meten

wegen

Tempen

monitoren: HA, AH, Saturatie, RR, CR

Wat zijn de normaal waardes van deze metingen?

Welke vragen stel je in de anamnese?

• Wanneer is het ziek zijn gestart?
• Wat is er anders dan anders?
• Wanneer heeft ze voor het laatst gedronken?
• Wanneer is haar luier voor het laatst verschoond?
• Zijn er zieke mensen in haar omgeving?

Deel 2:

Je hebt Lieke opgevangen en je hebt haar aan de monitor gelegd, hierbij hou je haar hartactie, haar ademhaling en saturatie in de gaten. Hartactie is rond de 200 en de ademhaling is rond de 85, saturatie 90% en CR >4 sec. Je vind haar bleek/ gemarmerd van kleur en je neemt kleine rode stipjes waar op haar buik en benen. Lieke heeft Intercostale, subcostale, en sternale intrekkin. En ze heeft een kreunende ademhaling. Lieke reageert gelaten op de handelingen die je doet. Ouders zijn bezorgd en stellen veel vragen. Inmiddels is de kinderarts er ook.

Als je bovenstaande symptomen leest, wat zou dan je differentiaal diagnose kunnen zijn?

Wat wordt verstaan onder meningitis?

Ontsteking van de hersenvliezen die de hersenen beschermen.

Dit kan Bacterieel zijn of viraal:

Bacterieel: 

Ruim 65% wordt veroorzaakt door de pneumokokbacterie en de meningokokbacterie.

ontstaat vaak snel en je kunt er binnen een paar uur al heel ziek door worden.

Viraal:

veroorzaakt door een virus is word je meestal niet zo ziek, gaat meestal vanzelf over.

Bij een virale meningitis blijft het meestal bij griepachtige klachten.

Symptomen

Symptomen bacterieel

•  flinke stijfheid in de nek
  
•  ernstige hoofdpijn
  
•  een laag bewustzijn of een minder bewustzijn (slaperig of zelfs bewusteloos)
  
•  koorts
  
•  misselijk zijn en overgeven
  
•  epileptische aanvallen
  
•  kleine huidbloedingen door bloedvergiftiging (rode of paarse vlekjes die niet verdwijnen als je erop duwt)

Symptomen viraal

• hoofdpijn
  
•  lichte stijfheid in de nek
  
•  gevoelig voor licht
  
•  koorts

Wanneer het virus de hersenen doordringt zijn de verschijnselen wel heviger, dan spreekt men niet meer van een meningitis, maar van een encefalitis (= hersenontsteking)

• epilepsieaanvallen, 
• koorts 
• gedragsveranderingen 
• coma

Verschil bacteriële of virale infectie?

Bacterieel is te behandelen met een anti-biotica, viraal niet.

Virus kan eventueel wel met een virusremmer worden behandelt, maar gaat meestal met enkele dagen vanzelf over.

Bacterieel ben je in heel korte tijd heel ernstig zieke, zeer grote gevolgen op korte als op lange termijn.

Oorzaak bacteriële meningitis

• De meningokok kan de oorzaak zijn (15% van alle gevallen).
  
• De pneumokok kan de oorzaak zijn (70% van alle gevallen).
  
• De bacterie Heamophilus influenzae type b (Hib)

 (Deze bacterie komt sinds 1993 steeds minder voor door de DKTP-inenting van het Rijksvaccinatieprogramma.)

Oorzaken virale meningitis

Een virus komt van buitenaf je lichaam binnen, meestal bij verkoudheid of ontsteking van de luchtwegen. Een hersenvliesontsteking door een virus kun je ook op een andere manier krijgen. Bijvoorbeeld na een infectie aan je maag, of je darmen of je longen.

Denk aan het herpesvirus (waterpokken, koortslip)

Vragen

• Wat houden intercostale, subcostale en sternale intrekkingen in?

Vragen

Welke huidaandoeningen merk je op bij een verdenking van een meningococcensepsis?

Petechiën

purpura en ecchymoses

Snel uitbreidende huidverkeluringen

Deel 3:

Aan de hand van de beoordeling bij de ABCDE is Lieke gestart met zuurstof via de non rebreathing mask. Hierop verbeterd de saturatie aanzienlijk, 100% en het kreunen neemt af. Haar ademhaling en hartactie worden hierdoor ook  rustiger en Lieke trekt minder in.

Vragen

• De arts gaat lab afnemen, welke waardes zou ze willen weten?

Diagnose

Lichamelijk onderzoek:

• Teken van Kernig,
  
• Teken van Brudzinski en nekstijfheid.
• Huidonderzoek op petechiën 
• Lumbaal punctie.

 Via deze punctie wordt er liquor afgenomen en onderzocht op aantal leuco's en de precieze bacterie kan hierin worden aangetoond. Zo kan er gericht behandeling in worden gezet.

Luierpijn/ test petechiën

Behandeling

Start met Anti-biotica, in eerste instantie uit een breedspectrum, wanneer de bacterie bekend is, kan er gericht behandelt worden.

Daarnaast start men met een ontstekingremmer, zodat de hersenen niet in de verdrukking komen.

Gevolgen

1 op de vijf gevallen overlijdt de patiënt.

1 op de vier gevallen krijgt de patiënt een beroerte door schade aan bloedvaten in de hersenen. 

• overlijden
  
• beroerte
  
• hoofdpijn
  
• gehoorproblemen
  
• problemen met je ogen
  
• evenwichtsklachten
  
• verlamming (een helft van je lichaam)
  
• problemen met concentratie of leren
  
• overprikkeling
  
• geheugen– en/of gedragsproblemen (op de llange termijn)
• overgevoeligheid voor licht en/of geluid
  
• minder kracht in de spieren of spastische bewegingen
  
• spraak- of taalverlies
  
• mentale achterstand
  
• epilepsie

Samenvattend

Vragen??

???????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????