Grammatica hoofdstuk 1.7 (les 1 en 2) herhalen vaste volgorde

• Nederlands
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 1

Welkom!

Leg alvast klaar:

• je leerwerkboek
  
• je leesboek
• je schrift

Les 1

Planning

• Leerdoelen grammatica 1.7
  
• Herhalen vast volgorde ontleden
• Werkmoment / controle 5.9
• Vooruitblik

Leerdoelen 1.7 Grammatica

Na deze paragraaf:

• kun je de zinsdelen pv, o, wg, ng, lv, mw en bwb benoemen via de vaste volgorde;
• weet je wat een hoofdzin en een bijzin is;
• weet je wat een enkelvoudige en een samengestelde zin is.

Vaste volgorde p. 243

1. Onderstreep de pv => tijdproef

2. Zet zinsdeelstrepen => zinsdeelproef

3. Benoem wg of ng

4. Benoem o: wie/wat + gezegde?

5. Benoem lv: wie/wat + gezegde + onderwerp?

6. Benoem mv: aan/voor wie/wat + gezegde + o + lv?

7. Benoem bwb: zinsdelen die overblijven (prullenbak)

Maak alleen in stilte

Opdracht 1 op pagina 50.

Samen nakijken.

Maak alleen in stilte

Opdracht 1 op pagina 53.

Samen nakijken.

Meer dan drie fouten gemaakt?

Meedoen met uitleg.

Instructie

• Werk eerst alleen, maak de opdrachten in je boek.
  
• Je kijkt zelf na: studiewijzer op Magister.
• Weet je iets niet? 

1. Lees de theorie: stappenplan pagina p. 243.
2. Overleg zachtjes met je buur.
3. Sla de vraag over en vraag mij later.

Maken

Paragraaf 1.7

Start met opdracht: 4, 5, 6 en 7.

Stap 1: zoek de pv

Na haar beurt zou  Sterre de boog aan Boyan geven.

Zet de zin in een andere tijd. Het werkwoord dat verandert, is de persoonsvorm (pv).

Stap 2: zet zinsdeelstrepen

Na haar beurt zou  Sterre de boog aan Boyan geven.

Welke delen horen bij elkaar?

Alles wat voor de pv kan staan, is 1 zinsdeel.

Stap 3: zoek het gezegde

Na haar beurt | zou (pv) | Sterre | de boog  | aan Boyan | geven.

Heeft het belangrijkste werkwoord een duidelijke betekenis? Dan wg.

Het werkwoordelijk gezegde (wg) zijn alle werkwoorden in de zin (dus ook de pv). Daarbij horen ook aan het, te, wederkerend voornaamwoord en scheidbare werkwoorden.

Bijvoorbeeld: was aan het vissen, stond te vissen, waste zich, belde op.

Stap 4: zoek het onderwerp

Na haar beurt | zou (pv, wg) | Sterre | de boog | aan Boyan | geven (wg).

Wie/wat + gezegde? Antwoord hierop is het onderwerp (o).

Stap 5: zoek het lijdend voorwerp

Na haar beurt | zou (pv, wg) | Sterre (o) | de boog  | aan Boyan  | geven (wg).

Wie/wat + wg + o? Antwoord hierop is het lijdend voorwerp.

Stap 6: zoek het meewerkend voorwerp

Na haar beurt | zou (pv, wg) | Sterre (o) | de boog (lv) | aan Boyan  | geven (wg).

Aan/voor wie/wat + gezegde + o + lv? Antwoord hierop is het meewerkend voorwerp.

Stap 7: benoem overige zinsdelen

Na haar beurt | zou (pv, wg) | Sterre (o) | de boog (lv) | aan Boyan (mv) | geven (wg).

Meestal zijn de zinsdelen die overblijven bijwoordelijke bepalingen. Die zinsdelen geven antwoord op vragen als waardoor, wanneer, hoe vaak, waarmee, waar, waarheen?

Maken

Paragraaf 1.7

• Werk in je leerwerkboek.
• Kijk zelf na.
• Opdracht: 4, 5, 6 en 7. En les 2: 8 tot en met 14 en 18.

Vooruitblik

• Testje werkwoordspelling
• Verder met 1.7 ontleden van zinnen. 

Welkom!

Leg alvast klaar:

• je leerwerkboek deel A
  
• je leesboek
• je schrift
• je iPad (dicht)

Les 2

Planning

• Testje werkwoordspelling
• Hoofdzin/bijzin
• Werkmoment (keuzes)
• Vooruitblik

Oefenen werkwoordspelling

Aan de zin kun je zien in welke tijd deze staat. 

Het was de hele dag drukkend heet geweest en 's avonds (weerlichten) het aan alle kanten.

Als je een woord een paar keer opschrijft, (onthouden) je het veel beter.

Haarlem werd in 1573 moedig (verdedigen), maar toch moest de stad zich ten slotte overgeven.

Als je die moeilijke woorden maar vaak genoeg (herhalen), zul je ze ten slotte wel foutloos schrijven.

Wie (leiden) momenteel jonge mensen op voor het middenstandsdiploma?

Enkelvoudig en samengestelde zin (p.54/55)

De poes miauwt.

Ze heeft honger.

• De poes miauwt, want ze heeft honger.

Samengestelde zin heeft twee of meer persoonsvormen.

Voegwoord

Zinnen plak je aan elkaar met een voegwoord.

Timo voetbalt goed,|| want hij scoort elke wedstrijd.

Hij wordt als eerste gekozen, || omdat hij goed voetbalt.

Omdat hij speelt, || word ik niet gekozen.

ZET VOOR HET VOEGWOORD DE || OF NA DE KOMMA

Samengestelde zin

Samengestelde zin => 2 persoonsvormen (of meer).

Hoofdzin:

* o en pv naast elkaar

* er kan niets tussen

Bijzin:

* o en pv niet naast elkaar

* OF er kan 'niet' tussen

Volgorde samengestelde zin

Er is altijd minimaal 1 hoofdzin.

hoofdzin - || voegwoord - hoofdzin

hoofdzin - || voegwoord - bijzin

voegwoord - bijzin, || - hoofdzin
 

ZET VOOR HET VOEGWOORD DE || OF NA DE KOMMA

Voegwoord niet benoemen

Tip!

want, maar, en, dus, of

Benoem de delen: HZ of BZ

Timo voetbalt goed,|| want hij scoort elke wedstrijd.

Hij wordt als eerste gekozen, || omdat hij goed voetbalt.

Omdat hij speelt, || word ik niet gekozen.

Benoem de delen: HZ of BZ

Timo voetbalt goed,|| want hij scoort elke wedstrijd.

 HZ                                                       HZ      

Hij wordt als eerste gekozen, || omdat hij goed voetbalt.

HZ                                                    BZ

Omdat hij speelt, || word ik niet gekozen.

BZ                                         HZ

Werkmoment

• Kijk je huiswerk na.
• Vragen? => whiteboard
• Maak van 1.7 in je boek: Opdracht: 4, 5, 6 en 7.  8 tot en met 14 en 18.

Extra uitleg

• Naamwoordelijk gezegde

6.

1. geen ng => wg

4. ng : zullen veilig zijn

6. ng: blijft een roofdier

Gezegde

Werkwoordelijk gezegde

Heeft het belangrijkste werkwoord een duidelijke betekenis? Dan is het een werkwoordelijk gezegde.

• alle werkwoorden in de zin (dus ook de pv)
• aan het + hele werkwoord, te + hele werkwoord, 
• wederkerend voornaamwoord (hij wast zich)
• scheidbare werkwoorden (hij belt haar op)

Naamwoordelijk gezegde

1

• kww
• wisseltruc
• zwabbels + hdv

Vb: De nieuwe directeur is aardig.

De nieuwe directeur rijdt op een racefiets.

Werkwoordelijk deel

+

Naamwoordelijk deel

• een zn of bn 
• zegt iets over het o
• wat iets/iemand is

Even oefenen

Mijn broer is piloot geworden.

Mijn oma is thuis gebleven.

Mijn nieuwe telefoon is helemaal fantastisch.

Mijn oude printer werkt helemaal fantastisch.

Werkmoment

• Kijk je huiswerk na.
  
• Vragen? => whiteboard
  
• Maak van 1.7 in je boek: 8 tot en met 14 en 18.

Vooruitblik

• Verder met 1.7 ontleden van zinnen.