Perron 4 - Onderwerp, persoonsvorm, gezegde

• Nederlands
• Middelbare school
• vmbo k
• Leerjaar 3

Zinnen ontleden

Deze les:

- Onderwerp

- Persoonsvorm

- Het gezegde

Zinsontleding

Een zin bestaat uit verschillende zinsdelen. Een zinsdeel is een woord of groepje woorden dat bij elkaar hoort.  

Zinsontleding

Jan eet een appel in de tuin.

In de tuin eet Jan een appel.

Eet Jan een appel in de tuin?

Zinsontleding

Jan eet een appel in de tuin.

In de tuin eet Jan een appel.

Eet Jan een appel in de tuin?

Ondanks de volgorde blijven deze woorden bij elkaar.

Jan is het onderwerp. Eet de persoonsvorm. Dit leer je vandaag. 

Samenstellingen

Gebruik de roze hulpkaart. Lees deze kort door.

Je schrijft de samenstelling op. Let steeds op het eerste woord. Welke regel hoort hierbij?

Hoeveel samenstellingen heb je goed?

Hoeveel samenstellingen heb je goed?

Verbeter de woorden die je fout hebt.

Besproken?

Veeg het uit een tissue. 

Maak de samenstelling

varken + stal
zon + bril

rood + kool

Hoog + school

ere +zaak
reus + plan
schat + bout

Kijk na en verbeter

Varkensstal  - Zonnebril - rodekool - hogeschool- erezaak- reuzeplan- schattebout-

Hoeveel samenstellingen heb je goed?

Hoeveel samenstellingen heb je goed?

Verbeter de woorden die je fout hebt.

Besproken?

Veeg het uit een tissue. 

Samenstelling

fiets + stalling

vuilnis + belt

Stad + centrum

lengte + maat

smoel + boek
tv + programma 

Wc + pot

Kijk na en verbeter

fietsenstalling -   - vuilnisbelt - stadscentrum -lengtemaat - smoelenboek = tv-programma - wc-pot

Na een afkorting komt een streepje

Het ANWB- koppel

De tv-ster 

De wc-deur

De dj-tafel

Het ANWB-koppel

Vandaag start perron 4

Let op: moeilijkste perron 

Sneeuwbaleffect. Je moet vanaf het begin goed opletten. Alle informatie heb je nodig om het uiteindelijk compleet te snappen. 

Sneeuwbaleffect 

Vul iets in bij de puntjes.
Ik ................... naar school

Ik ............ naar school. 

fiets                                          Dit zijn allemaal werkwoorden.

kruip                                         Dit noemen we de persoonsvormen.      

sluip

ren

huppel

Hoe vind je de persoonsvorm?

Zet de zin in een andere tijd. Het woord dat verandert, is de persoonsvorm!
Ik huppel naar school.

Ik huppelde naar school. 

Huppel verandert, dus is de pv. 

Wat is de persoonsvorm?
Jan is de hele dag aan het gamen.

Mevrouw van Hees legt de opdracht uit.

Het gezegde

Alle werkwoorden in de zin hoort bij het gezegde.

Het gezegde

Wat heb ik net verteld? De persoonsvorm is altijd een werkwoord. Dus de persoonsvorm hoort bij het gezegde. 

Wat hoort nog meer bij het gezegde?

De juf is aan het voetballen.

Aan het hoort bij het gezegde.

Gezegde is:

is aan het voetballen 

Wat hoort nog meer bij het gezegde?

Het woordje te

Wat zit je te janken in een hoekje?

Gezegde: zit te janken. 

Wat is het gezegde in deze zin?
Mevrouw van Hees is de hele dag aan het gamen.

Wat hoort nog meer bij het gezegde?

Sommige werkwoorden kan je scheiden.

Opbellen =  op + bellen

Nakijken = na + kijken

uitgeven = uit + geven

Deze woorden horen ook bij het gezegde. 

Wat is het gezegde?
Neem jij de even op?

Wat is het gezegde?
Laat jij de hond even uit?

Hoeveel werkwoorden in een gezegde?

"Oma had willen kunnen blijven leren schaken" zei huilend opa afwassend.

-wát had ze?

Hij zuchte, boog, herhaalde snikkend: "had willen kunnen blijven leren schaken!"

Onderwerp

Kan je vinden door te vragen: wie/wat + gezegde.

Het onderwerp is vaak iemand of iets. 

Ik doe het nog een keertje voor..

De docent Nederlands legt uit hoe je het onderwerp uit een zin kan halen.

Wat is het onderwerp?

Wie legt uit?

De docent Nederlands

Onderwerp kan lang zijn

Het irritante, verwende en lelijke ventje uit Dordrecht fietst.

Wie fietst?

Het irritante, verwende en lelijke ventje uit Dordrecht

Wat is het onderwerp van deze zin?
De knappe voetballer scoort drie keer in deze wedstrijd.

Wat is het onderwerp van deze zin?
Het knappe meisje uit Den Haag vraagt de jongen mee uit.

Je hebt deze les geleerd:

De persoonsvorm: het werkwoord uit de zin die in tijd kan veranderen.

Het gezegde: alle werkwoorden uit een zin.

Het onderwerp: iets of iemand, kan je vinden door te vragen: 
wie / wat + gezegde?

Belangrijk voor dit Perron.

1. Houd je huiswerk bij. Je moet veel oefenen om het te begrijpen.

2. Vraag het op tijd. Niet pas als er een toets aankomt. Ik kan dan niet alles meer uitleggen. Daar is het perron te lang voor.

3. Oefen veel samen en alleen! 

4. Misschien heb je extra uitleg nodig. Dit kan tijdens het ontwikkeluur. 

5. Gebruik de hulpkaart!