Nederlands 2e klas grammatica 5.7

• Nederlands
• Middelbare school
• vmbo k, t
• Leerjaar 2

Nederlands Grammatica 5.7

Opfrissen

Ontleden betekent: iets in stukjes verdelen en ieder

stuk een naam geven.

Bij grammatica zinsdelen, verdeel je een zin in zinsdelen.

 

Lesdoelen

Je herhaalt de geleerde zinsdelen;

je leert het meewerkend voorwerp en de bijwoordelijke bepaling herkennen.

De zin verdelen

Zinsdelen kunnen uit één of meerdere woorden bestaan.

Om zinsdelen te vinden,
hussel je de zin door elkaar.

Alles wat vóór de persoonsvorm
staat of kan staan is één zinsdeel.

Overzicht theorie grammatica zinsdelen

PV (persoonsvorm)                       Doe de tijdproef (het woord dat verandert is de PV). (checken                                                                            door een vraagzin te maken)

WG (werkwoordelijk gezegde)    Alle werkwoorden in de zin achter elkaar. Als er ‘te’ bij een

                                                                   werkwoord staat, hoort dit ook bij het WG. 

                                                                  (voorbeeld: Jan ligt te slapen > WG = ligt te slapen)

O (onderwerp)                                   Wie/Wat + WG?

LV (lijdend voorwerp)                      Wat (soms wie)  + WG + OW?

MW (meewerkend voorwerp)      AAN (voor) wie/wat + WG + OW + LV ?

Je moet de zinsdelen in een zin kunnen benoemen!

Wat is de pv?

Afgelopen zaterdag was de Open Dag.

1. Afgelopen zaterdag
2. was
3. de
4. Open Dag

Wat is de pv?

Wat is de hoogste berg ter wereld?

1. Wat
2. de hoogste berg
3. ter wereld
4. is

Wat is het onderwerp?

Joris doet mee aan een talentenjacht.

1. Joris
2. doet
3. doet mee
4. aan een talentenjacht

Wat is het lijdend voorwerp?

Joris geeft de microfoon terug aan de presentator.

1. Joris
2. geeft terug
3. de microfoon
4. aan de presentator

Wat is het lijdend voorwerp?

De jury geeft Joris commentaar op zijn optreden.

1. De jury
2. commentaar
3. geeft
4. op zijn optreden

Herhalingsvraag

Hoe vind je het lijdend voorwerp?

1. Wie of wat?
2. Wie of wat + o?
3. Wie of wat + wg?
4. Wie of wat + wg +o?

Wat is het werkwoordelijk gezegde?

Lieke geeft het ingevulde proefwerk aan de juf terug.

1. Lieke
2. geeft
3. het ingevulde proefwerk
4. geeft terug

Wat is het onderwerp?

Lieke geeft het ingevulde proefwerk aan de juf terug.

1. Lieke
2. geeft
3. het ingevulde proefwerk
4. aan de juf

Wat is het werkwoordelijk gezegde in de volgende zin:

Waarom gooi jij dat glas nou om?

Theorie MV

•  Het mv. geeft aan voor wie iets bestemd is of aan wie iets verteld of gegeven wordt.
• Een mv. kan beginnen met aan, maar het hoeft niet.
• Als het niet met aan begint, kun je het er meestal wel voor zetten. 

Zo vind je het meewerkend voorwerp:

1.  Noteer pv, ow, wg en lv.
2. Stel de vraag: Aan wie + wg + ow+ lv? Het antwoord is het mv.
3. Controleer tenslotte of je aan kunt weglaten of toevoegen:

• Bijvoorbeeld:
  
• Wouter/ heeft / een vraag / aan mij (mv) / gesteld.
• Wouter / heeft / mij (mv) / een vraag / gesteld. 

Wat is het meewerkend voorwerp?

De jury geeft Joris commentaar op zijn optreden.

1. De jury
2. Joris
3. commentaar
4. geeft

Wat is het meewerkend voorwerp?

De visser geeft de vis aan de visboer.

1. De visser
2. geeft
3. de vis
4. aan de visboer

Benoem het meewerkend voorwerp.

Lieke geeft het ingevulde proefwerk aan de juf terug.

1. aan de juf terug
2. aan de juf
3. het ingevulde proefwerk
4. geeft

Bijwoordelijke bepaling

Bijwoordelijke bepalingen (bwb)

geven informatie over het werkwoordelijk gezegde of over de hele zin. Ze geven antwoord op een vraag. Bijvoorbeeld:

Waar?

Waarom?

Hoe?

Waarmee?

Als je een zin ontleed, zoek je de pv, het onderwerp, werkwoordelijk gezegde, lijdend voorwerp en meewerkend voorwerp. De zinsdelen die je overhoudt, zijn bijwoordelijke bepalingen.

Voorbeeld:

Tijdens de wedstrijd / heeft / Luuk / zijn enkel / lelijk / verzwikt. 

pv = heeft

wg = heeft verzwikt

o   = Luuk

lv  = zijn enkel

Wanneer heeft Luuk zijn enkel verzwikt? Tijdens de wedstrijd = bwb

Hoe heeft Luuk zijn enkel verzwikt? lelijk = bwb

         bwb                     wg       o          lv            bwb    wg

Tijdens de wedstrijd / heeft / Luuk/ zijn enkel / lelijk / verzwikt.

Soms is een bwb géén antwoord op een duidelijke vraag. Bijvoorbeeld bij de woorden niet, misschien, toch, gelukkig en hopelijk. Toch benoem je die ook als bijwoordelijke bepaling.

     bwb       wg       o              mw   bwb         lv

Gelukkig / gaf / mijn docent / mij / toch / een hoog cijfer!

Sleep de zinsdelen naar het juiste vak. 

onderwerp

lijdend vvw

ww gezegde

meewerkend vw

bijwoordelijke bepaling

Zin:

Hangjongeren

hebben

de burgemeester

veel problemen

bezorgd

afgelopen zomer.

Sleep de zinsdelen naar het juiste vak.

onderwerp

lijdend vvw

ww gezegde

meewerkend vw

bijwoordelijke bepaling

Zin:

De buurman 

wilde

gisteren

het vogelhuisje

in de boom

hangen.

Zoek de bijwoordelijke bepaling(en) in de zin.

Stefan wilde net vertrekken.

1. Stefan
2. wilde
3. net
4. vertrekken

Zoek de bijwoordelijke bepaling(en) in de zin.

Zijn vrienden wachtten in het centrum.

1. Zijn vrienden
2. wachtten
3. in het centrum

Zoek de bijwoordelijke bepaling(en) in de zin.

Overal liet hij hem slingeren.

1. overal
2. liet slingeren
3. hij
4. hem

Huiswerk

Maak de opdrachten van 5.7