13 mei 2024

• Nederlands
• Middelbare school
• vmbo
• Leerjaar 2-4

Grammatica: 5.7 Het meewerkend voorwerp 

Les 1

lesprogramma

• doel van de les
• herhaling onderwerp en lijdend voorwerp
• uitleg meewerkend voorwerp en aantekeningen maken
• samen oefenen
• zelfstandig aan de slag met de opdrachten 
• terugblik

• Je weet wat een meewerkend voorwerp is.
• Je kunt meewerkend voorwerp vinden in een zin.
• Je kunt een bijwoordelijke bepaling herkennen in een zin.

Even herhalen

Onderwerp en lijdend voorwerp

Dus...

Gezegde = alle werkwoorden in de zin

Onderwerp = wie / wat + gezegde

Lijdend voorwerp = wie / wat + gezegde + onderwerp

Aantekeningen Meewerkend voorwerp

In een zin met een meewerkend voorwerp:

• geeft het onderwerp iets aan het mv;

• laat het onderwerp iets zien aan het mv;

• doet het onderwerp iets voor het mv.

Je vindt het meewerkend voorwerp met de vraag:

Aan (of voor) wie of wat + gezegde + onderwerp + lijdend voorwerp?

0

Aantekeningen Meewerkend voorwerp

Voorbeeld:

Tabitha | stuurt | (aan) Koen | een lief whatsappje.

wg = stuurt

o = Tabitha

lv = een lief whatsappje

mv = (aan) Koen

Als je zinsdelen gaat benoemen, werk je altijd met een vaste volgorde.

1 Je zoekt altijd éérst de pv.

2 Daarna benoem je het wg, o en lv.

3 Tot slot benoem je het meewerkend voorwerp.

Samen oefenen

Mijn broer timmert zijn eigen tafel

Ik zag jou.

De zorg biedt nu extra hulp aan ouderen

Heeft hij hun geschreven?

Lijdend voorwerp

Meewerkend voorwerp

Lijdend voorwerp

Meewerkend voorwerp

Ik help hem.

Ik zie haar.

Wij geven jullie iets.

Heb je hun geschreven?

Lijdend voorwerp

Meewerkend voorwerp

Lijdend voorwerp

Meewerkend voorwerp

Moeder kookte een heerlijke maaltijd.

Ik zie haar.

Wij geven jullie een bos bloemen.

Heb je hun geschreven?

Lijdend voorwerp

Meewerkend voorwerp

Lijdend voorwerp

Meewerkend voorwerp

Is dit een meewerkend voorwerp?

'Heb jij een voldoende van de docent gekregen?'

1. Wel een meewerkend voorwerp
2. Er staat geen meewerkend voorwerp in deze zin

Meewerkend voorwerp

1. Woordsoort
2. Zinsdeel

Ik zie hem

hem = ?

1. Onderwerp
2. Meewerkend Voorwerp
3. Lijdend voorwerp

Jan gaf de toets aan de leraar.

Wat is 'de toets'?

1. meewerkend voorwerp
2. lijdend voorwerp
3. onderwerp
4. gezegde

Jan gaf de toets aan de leraar.

Wat is 'aan de leraar'?

1. meewerkend voorwerp
2. lijdend voorwerp
3. onderwerp

Is dit een meewerkend voorwerp?

'We willen een cadeaubon kopen voor de trainer.'

1. Wel een meewerkend voorwerp
2. Geen meewerkend voorwerp

Is dit een meewerkend voorwerp?

Hij geeft al zijn geld aan arme mensen. 

aan arme mensen =

1. Wel een meewerkend voorwerp
2. Geen meewerkend voorwerp

1. Ik kan het meewerkend voorwerp altijd vinden.
2. Ik kan meestal het meewerkend voorwerp vinden.
3. Ik snap er nog niets van.

Werkboek

Maken opdracht 

1-2-3-4 

op blz. 118 - 120

Dit is ook je huiswerk!

Klaar......versterk jezelf --> het meewerkend voorwerp

Grammatica: 5.7 Het meewerkend voorwerp 

Les 2

Spoorboekje

• Nakijken huiswerk 
• Herhalen
• Samen maken opdracht 9
• Zelfstandig maken opdracht 5-6-7-10
• Instructie kader
• Online aan de slag

Samen oefenen

Neem bladzijde 123 van je werkboek erbij.

We maken samen opdracht 9

Zorg dat je goed meedoet en dat de antwoorden goed in je schrift staan. Deze opdracht maak je ook bij je proefwerk.

Werkboek

Maken opdracht 

5-6-7-10

op blz. 120-124

Dit is ook je huiswerk!

Klaar......versterk jezelf --> het meewerkend voorwerp

• Kader: samen instructie

Kader

Bijwoordelijke bepalingen (bwb) geven informatie over het werkwoordelijk gezegde of over de hele zin.

Ze geven een antwoord op een vraag. Bijvoorbeeld:

• Waar?
  
• Waarom?
  
• Hoe?
  
• Waarmee?
  

Als je een zin ontleedt, zoek je de pv, werkwoordelijk gezegde, het onderwerp, lijdend voorwerp en meewerkend voorwerp. De zinsdelen die je overhoudt, zijn bijwoordelijke bepalingen.

Kader

Tijdens de wedstrijd | heeft | Luuk | zijn enkel | lelijk | verzwikt.

pv = heeft

werkwoordelijk gezegde = heeft verzwikt

onderwerp = Luuk

lijdend voorwerp = zijn enkel

Meewerkend voorwerp = x

Kader

Tijdens de wedstrijd | heeft | Luuk | zijn enkel | lelijk | verzwikt.

Wanneer heeft Luuk zijn enkel verzwikt?

tijdens de wedstrijd = bijwoordelijke bepaling

Hoe heeft Luuk zijn enkel verzwikt?

lelijk = bijwoordelijke bepaling

wg = heeft verzwikt

o = Luuk

lv = zijn enkel

bwb = Tijdens de wedstrijd lelijk

Kader

Soms is een bwb géén antwoord op een duidelijke vraag. Bijvoorbeeld bij de woorden niet, misschien, toch, gelukkig en hopelijk. Toch benoem je die ook als bijwoordelijke bepaling:

Gelukkig | gaf | mijn mentor| mij | toch| een hoger cijfer!

wg = gaf

o = mijn mentor

lv = een hoger cijfer

mv = mij

bwb = Gelukkig toch

In een zin kunnen meerdere bijwoordelijke bepalingen staan.

Een bijwoordelijke bepaling die uit een aantal woorden bestaat, begint vaak met een voorzetsel.

Kader

Jullie maken opdracht 1-4-6-9 online