CSI les 3

• Maatschappijwetenschappen
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 5

Expansio CSI

Programma...

• Terugblik
• DNA
• DNA fingerprinting
• eisen van een verslag
• opslaan verslag
• aan de slag

verdachten

verdachten

verdachten

mr. Verhagen

Vorige les

verslag en materiaal opslaan in teams

zo kunnen wij ook tussendoor feedback geven

-kanalen

Wat gaan we doen?

Instructie: Algemene uitleg over DNA (15 minuten)

Groepsopdracht: DNA isoleren +

De dader bepalen a.d.h.v. DNA 

wat is DNA

Wat is DNA?

- Desoxyribonucleïnezuur

- De bouwstenen van het leven

- Uniek voor ieder mens

- Miljoenen A C T G (stikstofbasen) achter elkaar geplakt……

- Adenine – Thymine

- Guanine - Cytosine

DNA

De informatie voor je erfelijke eigenschappen ligt in het DNA.

DNA zit in iedere celkern.

Je hebt 2 meter DNA in een cel....

Naar de zon

Per cel bevat het DNA van de mens ~2 meter DNA! 

 Aangezien de mens ~3,7 x 10e13 cellen heeft (37.000.000.000.000, Bianconi, 2013) zit er dus zit er dus 74.000.000.000 km DNA in ons lichaam. 

De afstand van de aarde tot de zon is ongeveer 150 miljoen kilometer (150.000.000). Ons lichaam bevat dus genoeg DNA om meer dan 240 keer heen en terug naar de zon te gaan. Onvoorstelbaar !!

Wat is DNA?

- Desoxyribonucleïnezuur

- De bouwstenen van het leven

- Uniek voor ieder mens

- Miljoenen A C T G (stikstofbasen) achter elkaar geplakt……

- Adenine – Thymine

- Guanine - Cytosine

The human gene project

Het menselijk genoom project is een programma om de structuur van het menselijke DNA volledig op te helderen

Voltooid in 2003

DNA fingerprinting

Een vingerafdruk van het DNA

Kleine verschillen in basenvolgorde tussen verschillende personen.

Op basis daarvan iedereen een unieke code.

Maar wat hebben we daar dan aan?

Voltooid in 2003

Wat hebben we aan die code?

Men kan ziektes opsporen in het DNA

Men kan “knippen en plakken” binnen de volgorde van het DNA

Men kan dna-onderzoek doen op een plaats delict

En wat kun je daar dan mee? Enkele voorbeelden.

Men kan als aanstaande ouder zelf kiezen of je een jongen of een meisje wil.

Men kan ziektes vroegtijdig aantonen en eventueel bestrijden.

Men kan de dader achterhalen van een misdrijf.

Men kan zien wie de vader is van een kind.

Moordzaak oplossen a.d.h.v. DNA

Practicum

JE eigen DNA uit je eigen cel halen

Dat is wat tijdens het practicum gebeurd:

1. Afwasmiddel

2. Alcohol

Maakt de celmembraan en celkern stuk

Klopje chromosomen worden slierten

Practicum 2

pipiteren

DNA fingerprinting

Welk kind is niet van deze vader?

Het DNA van een kind lijkt voor 50% opdat van de vader en voor 50% op dat van de moeder.
Wie is de vader?

1. Gardener
2. Mustard
3. Plum
4. Whicham

Wie is de vader van de baby?

1. Vader 1
2. Vader 2
3. De vader staat er niet tussen.

Wie is de dader?
(druk op de afbeelding om te vergroten)

1. 3
2. 4
3. 5

Als het betaalbaar is, wil ik mijn DNA laten analyseren.

JA

NEE

De dokter mag beschikken over mijn DNA-code

JA

NEE

Het restaurant mag beschikken over mijn DNA-code

JA

NEE

Als mijn huisdier sterft, wil ik dat die gekloond wordt.

JA

NEE

Als ik later kinderen wil, wil ik zelf kunnen bepalen of het een jongen of meisje wordt.

JA

NEE

De politie mag beschikken over mijn DNA-code.

JA

NEE

Practicum regels

• Tas les je aan de zijkant van het lokaal bij binnenkomst (mogen niet in de weg staan)
• Je heb tijdens practicum ALTIJD een labjas aan en bril op
  
• Lange haren zitten in een stiekje
• Instructies volgen
• Rustig en voorzichtig werken
• Stoffen haal je vooraan en je loopt meteen naar je werkplek
  
• Weet het gevaar van stoffen
• Vul een reageerbuis max voor 1/3 met vloeistof
• Netjes opruimen
  

TLC

Thin Layer Chromatography (TLC) is een scheidingstechniek waarmee we verschillende stoffen in een mengsel kunnen scheiden op basis van hoe 'plakkerig' ze zijn. Deze plakkerigheid, ook wel polariteit genoemd, hangt af van de chemische structuur van de stoffen. Bij TLC spelen intermoleculaire krachten zoals waterstofbruggen en dipool-dipool interacties een belangrijke rol.

Drugs?

volgende keer gaan we een experiment uitvoeren om te onderzoeken of twee pillen (gelabeld A en B) mogelijk drugs. We zullen TLC gebruiken om dit te achterhalen.