Anatomie ondervoet

• Anatomie ondervoet paard
• MBO
• Studiejaar 3

Anatomie van de ondervoet

Inhoud van deze lessen

Inhoud Les 1

Vandaag gaan we aan de slag met de:

* Botten

* Pezen

* Banden

* Gewrichten

* Bloedvaten en zenuwen

Even opfrissen met een korte quiz......

Welk bot zie je hier in kleur?

Welk bot zie je hier in kleur?

Welk bot zie je hier in kleur?

Welk bot zie je hier in kleur?

Welk bot zie je hier in kleur?

Welk bot zie je hier in kleur?

Welke botjes zie je hier in kleur weergegeven?

Welke botjes zie je hier in kleur?

De gewrichten

Welk gewricht zie je hier groen omlijnt?

Welke botten vormen dit gewricht?

Welk gewricht zie je hier groen omlijnt?

Welke botten vormen dit gewricht?

Welk gewricht zie je hier groen omlijnt?

Uit welke botten bestaat dit gewricht?

Wat is een gewricht?

De gewrichten zijn een beweeglijke verbinding tussen twee of meer botten. De botten waartussen het gewricht zich bevindt, worden bij elkaar gehouden door een gewrichtskapsel. Een slijmbeurs scheidt gewrichtsvloeistof (synovia) af om de wrijving tussen de botten te verminderen. Het kraakbeen op de uiteinden van de botten vangt de stoten op, die veroorzaakt worden door de beweging van het gewricht. Om de meeste gewrichten zitten stevige gewrichtsbanden of ligamenten.

Gewrichtskapsels

Ligamenten/ banden

Banden (ligamenten) zijn versterkingsstroken van zeer stevig bindweefsel.

 Deze stroken zijn buigzaam, maar niet elastisch. Ze zijn erg stug. 

Deze banden komen voor bij ieder gewicht en dienen om de botuiteinden van het gewricht bij elkaar te houden en te verbinden. 

Zij zorgen voor de juiste positie van het gewricht.  

Opbouw van het gewricht

De pezen

Het lijf bevat vele verschillende spieren. De spieren hebben de eigenschap dat zij kunnen samentrekken en ontspannen. Hierdoor ontstaat er beweging. 

 Het uiteinde van de spier loopt over in een pees. De pezen vormen daarmee het verlengstuk van de spieren, die zorgen voor het strekken en buigen van de ondervoet. 

Een pees bestaat uit meerdere bundels, die zijn opgebouwd uit peesvezels. Deze vezels zijn weer met elkaar verbonden door een verbindingsstof. 

De pees wordt omgeven door een peesschede, die gevuld is met synovia. 

De pezen zijn zeer beperkt doorbloed. Hierdoor is de aanvoer van voedingsstoffen en de afvoer van afvalstoffen erg beperkt. Dit is ook de reden waarom een peesblessure zeer langzaam geneest.

 De pees zelf kan niet samentrekken of ontspannen, de functie is enkel het opvangen van de trekkrachten aan het bot door de spier.

In het voorbeen ligt de overgang van de spieren naar de pezen ter hoogte van de voorknie. In het achterbeen gebeurt dit ten hoogte van de hak.

Welke pezen lopen er in het onderbeen van het paard?

Diepe buigpees

De diepe buigpees loopt aan de achterzijde van het been en hecht zich aan het hoefbeen. 

 

De diepe buigpees glijdt in de beweging op en neer over het straalbeen, net als een koord over een katrol. Vandaar de naam ‘Hoefkatrol’. 

De diepe buigpees zorgt samen met de oppervlakkige buigpees voor het naar achteren bewegen van de voet.

De oppervlakkige buigpees

De oppervlakkige buigpees loopt aan de achterzijde van het been en hecht zich aan de boven-achterzijde van het kroonbeen. 

Ter hoogte van het kootgewricht (de kogel) lopen de oppervlakkige en de diepe buigpees over de beide sesambeentjes en glijden in de beweging op en neer over de sesambeentjes.

 Vandaar de naam kogelkatrol

Tussenpees

De tussenpees ligt aan de achterzijde van het been, onder de diepe buigpees, direct tegen de achterzijde van het pijpbeen. 

Deze pees splitst zich halverwege de pijp in 2 strengen, die zich aan de beide sesambeentjes vasthechten.

 Vanaf de sesambeentjes loopt er een verbindingspees naar de strekpees.

 Deze omsluiting van de sesambeentjes wordt ook wel ringband of schortband genoemd.

 Deze verbinding vormt een belangrijk onderdeel in de ondersteuning van de kogel.

Strekpees

De strekpees hecht zich aan het kroonuitsteeksel van het hoefbeen. 

Vandaar de naam hoefbeenstrekker.

 Deze pees ligt dus aan de voorzijde van het been.

Peesscheden en slijmbeursen

Zoals eerder vermeld zijn delen van pezen omhuld met een soort zakje, gevuld met synovia. Synovia is een glibberige vloeistof, wat zorgt voor het soepel glijden door en over onderliggend weefsel. 

Daar waar de pees omhuld is met een zakje, die gevuld is met synovia praten we over een peesschede.

 Daar waar een pees over hard onderliggend weefsel (meestal bot) glijdt en er een gevuld zakje met synovia tussen ligt, praat men over een slijmbeurs.

Ter hoogte van het kootgewricht is de diepe buigpees omhuld door een peesschede. Aan de voorzijde van het kootgewricht ligt er een slijmbeurs onder de strekpees. De diepe buiger loopt over het straalbeen. Tussen de diepe buiger en het straalbeen ligt een slijmbeurs.

Bloedvaten en zenuwen

Aan weerszijden naast de buigpezen loopt vanaf het pijpbeen naar beneden een slagader, een ader en een zenuw. 

Ter hoogte van de kogel splitsen deze banen zich, waarbij de hoofdbaan naar beneden doorloopt naar de achterzijde van de hoef. 

De afgetakte banen van de slagader, de ader en de zenuw lopen naar de voorzijde van de hoef.

 Zowel de voorste aftakkingen als de achterste aftakkingen splitsen zich weer op in vele kleine eindvertakkingen.

Hier zie je de bloedvaten weergegeven die het bloed vanaf het hart naar de ondervoet brengen. Hoe noem je deze bloedvaten?

Hier zie je de bloedvaten weergegeven die het bloed vanaf de ondervoet naar het hart verplaatsen. Hoe noem je deze bloedvaten?

Zenuwbanen

Opdracht

Als smid is het belangrijk om de anatomie van het paard te kennen en exact te weten hoe de pezen lopen, waar welk gewricht zit en hoe dit samenwerkt.

Je krijgt een afbeelding van het onderbeen van een paard met een zij- aanzicht en een achter aanzicht. Je gaat de complete opbouw van dit been benoemen en intekenen. Je mag tijdens deze opdracht geen hulpmiddelen en bronnen gebruiken, totdat de docent dit aangeeft.

Stap 1:

a. Benoem alle botten van het onderbeen

b. Benoem alle gewrichten van het onderbeen

Stap 2:

a. Teken de volgende pezen op de juiste plaats in:

- Teenstrekker

- Diepe buigpees

- Tussenpees

- Oppervlakkige buigpees