De renaissance

• Geschiedenis
• Middelbare school
• havo, vwo
• Leerjaar 4

De Tijd van ontdekkers en hervormers

De Renaissance

Twee kenmerkende aspecten

het veranderende  mens- en wereldbeeld van de renaissance en het begin van een nieuwe wetenschappelijke belangstelling 

de hernieuwde oriëntatie op het erfgoed van de klassieke oudheid 

Leerdoel (1)

Aan het eind van deze presentatie kun je herkennen en uitleggen wat de Renaissance is, 

en wat de invloed van de Renaissance is geweest op de kunst en het leven in Europa aan het eind van de Middeleeuwen

Leerdoel (2)

Aan het eind van deze presentatie kun je herkennen en uitleggen wat de hernieuwde oriëntatie op het erfgoed van de klassieke oudheid is, 

en wat de invloed daarvan op het humanisme  is geweest.

Voor de Renaissance

Tijdens de Renaissance

Groen= Continuiteit           Rood = Verandering

Renaissance

Renaissance

• Betekent: wedergeboorte van de Griekse en Romeinse kunst en cultuur

• Periode tussen ongeveer 1450-1600

• Ontstaan in Italië

Waarom in Italië? (1)

1. Veel overblijfselen uit de Romeinse tijd
2. Kruistochten leidde tot handel: meer geld en contacten met andere culturen 
3. 1453: Val van Constantinopel; Oost-Romeinse Rijk wordt veroverd door de Turken ->  christelijke geleerden vluchtten naar Italië

Nieuw mens en wereldbeeld

Het veranderende mens- en wereldbeeld van de renaissance

Renaissance: wedergeboorte van oudheid.

Ca. 1300 tot 1600 (dus al voor het tijdvak van ontdekkers en hervormers!) in

Europa verandering in denken: van middeleeuwse memento mori naar meer

moderne en ‘aardse’ carpe diem.

Ontstaan ander mens- en wereldbeeld: voorstelling die mensen hebben van

werkelijkheid en kijk op mens:

• Mens centraal te stellen
  
• In plaats van vertrouwen op geloof wereld rationeel bekijken:
  
• Je verstand gebruiken, zelf verklaringen zoeken voor natuurverschijnselen en maatschappelijke problemen
  
• Nieuw ideaalbeeld mens: homo universalis (veelzijdige mens)
  

Wat moet je kennen en kunnen om deze vraag te kunnen beantwoorden?

Kennen:

Kenmerken mensbeeld Middeleeuwen

Kenmerken mensbeeld Renaissance

Kunnen:

Kenmerken herkennen in nieuw plaatje

Antwoord goed op papier zetten

Antwoord: In plaatje 1 herken ik de middeleeuwen, omdat daar de volgende middeleeuwse kenmerken in terugkomen:

In de middeleeuwen behoorden veel mensen tot een              .           Deze was afhankelijk van je            

Geloof speelde voor iedereen een belangrijke rol. Je moest de                      van de kerk gehoorzamen om in het hiernamaals te komen. Ook de                behoorde tot de kerk. Kennis was nooit in strijd met de                   . In de loop van de                        eeuw veranderden deze opvattingen.

regels

wetenschap

 vijftiende

gemeenschap

Bijbel

stand

Middeleeuwen

de mens is slecht en zondig

memento mori

Renaissance

De mens moet genieten van de schepping

Carpe diem

Waarom in Italië? (2)

• Rijke Italianen willen kunst bezitten genieten van het leven

• Kunstenaars krijgen goed betaald; kunst niet enkel een ambacht (handtekening)

• Kunst wordt daardoor steeds beter

Anders denken over het leven en de dood 

• Memento mori (Gedenk te sterven), wordt carpe diem (Pluk de dag)

• Mensen gaan meer leven voor het leven nu, en niet voor het leven na de dood

• God en geloof blijven heel erg belangrijk, maar het vertrouwen in de kerk wordt minder

kunst

Kenmerken van de Renaissance-kunst (1)

• Wedergeboorte van de Griekse- en Romeinse kunst/cultuur

• Realistisch

• Veel details

• Emotie

• Perspectief (weergeven van diepte)

Kenmerken van de Renaissance-kunst (2)

• Thema’s: Griekse/Romeinse mythen/sagen, maar ook Bijbelse verhalen en portretten / huiselijke thematiek
  

• Naakt
  

• Observeren, dan pas schilderen

• Wetenschap in kunst

Botticelli, De geboorte van Venus
Leg uit bij welk kenmerkend aspect uit dit hoofdstuk deze bron het best past.

Het orgineel:

rond 120 na Chr.

De kopie:

rond 1580 na Chr.

Sint-Pietersbasiliek, Rome

Leonardo da Vinci

Homo universalis (Universele mens)

Anatomie

Kennis van het menselijk lichaam

Wat is humanisme?

Geleerden gingen ook oude teksten bestuderen.

in het zuiden van Europa

-zoeken naar teksten van de Grieken en Romeinen

 - vertalen en er fouten uithalen

in het noord van Europa:

vertalen christelijke teksten

fouten eruit halen

Mentaliteitsverandering te zien op o.a. wetenschap en kunst:

Wetenschap: humanisten gingen bijbel en antieke schrijvers opnieuw bestuderen. HUMANISME

Kunst: beeldhouwers, schilders en architecten grepen terug op klassieke voorbeelden: realistisch RENAISSANCE

Vraag: In welke afbeelding komt uit de middeleeuwen en welke uit de Renaissance? Leg je antwoord uit en gebruik de bron in je antwoord. 3p

Maken 

Leren / samenvatten 5.1

Maken 5.1:1/7/15/16/17

https://www.youtube.com/watch?v=jHz0IdfGOpA

Copernicus

Niet de aarde, maar de zon is het stilstaand middelpunt van het heelal

Schrijf 3 drie dingen op die je deze les hebt geleerd