Werken met de atlas

• Aardrijkskunde
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 1

Werken met de atlas

Neem:

• een atlas achter in de klas
• je telefoon mee

Planning

Tekst

Leerdoelen

• Je weet hoe je een plaats, stad of land kan opzoeken in de atlas.

Woordweb

Atlas

Hulpmiddelen in de atlas

1. Bladwijzers

2. Inhoud: blz. 2

3. Register: blz. 266

4. Landenregister: blz. 266

5. Lijst met afkortingen: blz. 266

6. Trefwoordenregister: blz. 300

7. Legenda

Bladwijzers

Waar?

• Achter in de atlas, aan de binnenkant van de kaft
  

Wat?

• Een kaart met vakken waarin de nummers van de kaartbladen staan

Wanneer gebruik je dit?

• Je weet ongeveer waar een plaats of gebied ligt
  

Maak gebruik van de bladwijzers!
Op welke pagina vind ik een kaart over Frankrijk?

Inhoud blz. 2

Waar?

• Voor in de atlas
  

Wat?

• Hier vind je de nummers, titels en paginanummers van alle atlaskaarten
  
• Ingedeeld in gebieden → eigen omgeving, Nederland, Europa,…
  

Gebruik de inhoudsopgave!
Op welke pagina vind ik een kaart over Noordzee - Energie

Register blz. 266

Waar?

• Achter in de atlas → namenregister
  

Wat?

• Een alfabetische lijst van alle namen van plaatsen, rivieren en bergen in de atlas
  

Wanneer gebruik je dit?

• Je weet niet waar een plaats of gebied ligt

Gebruik het namenregister!
Op welke pagina vind ik een kaart van 'Grey Range'

Blader naar 170-171 E4. Wat betekent E4?

Kaartvak

Waar?

• Bij overzichtskaarten 

Wat?

• een vak begrensd door zwarte lijnen. 
• Horizontaal: letters
• Verticaal: cijfers

Wanneer gebruik je dit?

• Om aan te duiden waar een plaats gelegen is?

In welk kaartvak is Brugge gelegen?

Gebruik pagina Nederland - provincies!
In welk kaartvak is Maastricht gelegen?

Landenregister blz. 266

Gebruik het landenregister!
Op welke pagina vind ik een kaart van Libië?

Trefwoordenregister blz. 300

Waar?

• Achter in de atlas

Wat?

• lijst met aardrijkskundige onderwerpen
  
• Bij elk onderwerp staat welke kaarten in de atlas daarover gaan
  

Wanneer gebruik je dit?

• Je zoekt een onderwerp
  

Gebruik het trefwoordenregister!
Op welke pagina vind ik een kaart over bodemvochtigheid

Legenda

Waar?

• Staat vaak direct bij een kaart → staat deze er niet bij? Kijk dan voorin in de atlas bij de ‘algemene legenda’
  

Wat?

• Hier vind je de uitleg van symbolen
  

Verschillende soorten legenda’s

• Overzichtskaarten
  
• Thematische kaarten
  

Wanneer gebruik je dit?

• Je zoekt een thema
  

Maak een foto van het het symbool van een begraafplaats.

Overzichtskaart

Een kaart die een overzicht geeft van een bepaald gebied.

Thematische kaart

Een thematische kaart is een kaart waarop kenmerken (grootheden) van één of meerdere thema's zijn afgebeeld. Voorbeelden zijn bodem-, bevolkingsdichtheden-, klimaat- en grondgebruikkaarten.

Is dit een themakaart of overzichtskaart?

1. Thema
2. Overzicht

Waarom is dit een overzichtskaart?

1. De kaart heeft vooral een paarse kleur.
2. Je ziet een gebied met namen van plekken.
3. De kaart gaat over een speciaal onderwerp.

Wat is een overzichtskaart?

1. Een kaart die informatie geeft over één onderdeel
2. een kaart die een (groot) gebied laat zien

Is dit een themakaart of overzichtskaart?

1. Thema
2. Overzicht

Plaatsbepaling met behulp van het graadnet

Het graadnet

graadnet: netwerk van lengtecirkels en breedtecirkels.

Meridianen en parallellen

Om de ligging van een item heel nauwkeurig aan te wijzen op een kaart, maak je gebruik van twee soorten lijnen:

• lijnen die van noord naar zuid over de aardbol lopen (meridianen);

• lijnen die van oost naar west over de aardbol lopen (parallellen).

Breedtecirkels (parallellen)

De lijnen die oost-west lopen worden parallellen genoemd, omdat ze evenwijdig (parallel) aan de evenaar lopen. De evenaar is de 0-lijn en vanaf deze lijn tel je vervolgens 90 naar het noorden en 90 naar het zuiden. Omdat de lijn van west naar oost loopt, spreek je over een breedtegraad.

Er zijn dus 180 breedtegraden: 90 noorderbreedte (N.B.) en 90 zuiderbreedte (Z.B.).

Breedtecirkels (parallellen)

geografische breedte vaststellen → afstand in graden tot aan de evenaar (0º). Alles te noorden van de evenaar = noorderbreedte (N.B.), alles ten zuiden van de evenaar = zuiderbreedte (Z.B.)

Breedtecirkels (parallellen) - Evenaar

Evenaar gelegen op  graden

- Splitst het noordelijk en zuidelijk halfrond

Vanuit de evenaar kun je twee kanten op:

Noorden (oftewel noordelijk halfrond). Dit wordt aangegeven met Noorderbreedte (NB)

Zuiden (oftewel zuidelijk halfrond). Dit wordt aangegeven met Zuiderbreedte (ZB)

Breedtecirkels (parallellen) - kreeftskeerkring

- Kreeftskeerkring of Noorderkeerkring

- 23 ½ º N.B.

 - De noordelijkste graad op het noordelijk halfrond waar de zon loodrecht boven staat.

Breedtecirkels (parallellen) - Steenbokskeerkring

 Steenbokskeerkring of Zuiderkeerkring

- 23 ½ º Z.B.

- De zuidelijkste graad op het zuidelijk halfrond waar de zon loodrecht boven staat. 

Breedtecirkels (parallellen) - Noordpoolcirkel

Noordpoolcirkel

- º60 N.B.

Breedtecirkels (parallellen) - Zuidpoolcirkel

Zuidpoolcirkel

- º60 Z.B.

Lengtecirkels (meridianen)

- halve cirkels op de kaart van noord- naar zuidpool (boven naar beneden)

- lopen niet evenwijdig met elkaar

 - allemaal even lang

- maximaal 180º W.L. of 180º O.L.

Lengtecirkels (meridianen)

geografische lengte vaststellen → afstand in graden tot de 0º-meridiaan van Londen (Greenwich). Alles ten westen (links) van de 0º-meridiaan = westerlengte (W.L.), alles ten oosten (rechts) van de 0º-meridiaan = oosterlengte (O.L.)

Breedteligging

Evenaar gelegen op  graden

- Splitst het oostelijk en westelijk halfrond