3.4: Indië, een Nederlandse kolonie

• Geschiedenis
• Middelbare school
• vmbo k
• Leerjaar 2

3. Op stoom

3.1 Koning en rijke burgers

Leerdoel

Aan het einde van deze les kun je herkennen en uitleggen hoe Indië een kolonie werd van Nederland.

Vorige les:

- samen sta je sterk

- sociale wetten

- socialisten

- Aletta Jacobs

Wat gaan we in deze les doen?

• Uitleg nationalisme en imperialisme 
• Geld verdienen

Nederlands-Indië

Vanaf de zeventiende eeuw handelde de VOC in Indië. Rijke Europeanen betaalden veel geld voor tropische producten. 

• Nederlanders verboden de boeren in Indië om hun goederen aan andere landen te verkopen. Deden ze dat toch, dan strafte de VOC hen hard.
• Na 1815 beschouwde Nederland Indië als bezit (Nederlands-Indië). Nederlanders gingen zich steeds meer met het bestuur bemoeien. 

Nederlands-Indië

Kolonie van Nederland in de negentiende eeuw. Tegenwoordig Indonesië.

Nederlands-Indië

• uiteindelijk werden alle Indische eilanden met veel geweld veroverd.
• Veel Nederlanders verhuisden naar Indië om daar en nieuw bestaan op te bouwen.

Nederlands-Indië

Kolonie van Nederland in de negentiende eeuw. Tegenwoordig Indonesië.

Imperialisme

• Europeanen waren trots op hun eigen land en cultuur (nationalisme). Zij wilden hun macht en het aanzien van het land vergroten. 
• Het gevolg hiervan was het veroveren van nieuwe gebieden (imperialisme). 
• Uit deze gebieden werden grondstoffen gehaald voor de fabrieken, hierdoor maakten ze nóg meer winst. 

nationalisme

Heel erg trots zijn op je eigen volk en land. Andere volkeren minachten (je vindt deze minder dan jouw volk).

imperialisme

De macht en aanzien van je land groter maken door meer gebieden te veroveren.

Bron:

China, de taart van koningen en keizers

Engeland

Deze persoon stelt koningin Victoria voor. Zij is in de negentiende eeuw koningin van het Verenigd Koninkrijk.

Duitsland

Deze persoon stelt keizer Wilhelm II voor. Hij is in de negentiende eeuw keizer van Duitsland.

Frankrijk

Deze persoon stelt Marianne voor. Zij is het nationale symbool voor Frankrijk. Zij staat naast Rusland, vanwege een het Frans-Russische vredesverdrag. Zij doet ook niet mee met de verdeling, maar adviseerd Rusland. 

Rusland

Deze persoon stelt tsaar Nicolaas II voor. Hij is de tsaar (keizer) van Rusland in de negentiende eeuw.

Japan

Deze persoon stelt een samurai voor. Die rustig nadenkt welke delen van China het voordeligst zijn voor hem/Japan.

China

Deze persoon stelt een Chinees voor. Hij gooit zijn handen omhoog in een poging de onderstaande personen te stoppen. Maar hij is machteloos.

Geld verdienen

•  Nederland wilde zijn kolonie winstgeven maken.
• De handel in specerijen moest groter worden.
• Koning Willem I bedacht daarvoor in 1830 het cultuurstelsel.

Geld verdienen

• Elke boer in Nederlands-Indië werd verplicht om op 1/ 5e deel van zijn grond producten te verbouwen voor de Nederlandse handel.
• Nederlandse ambtenaren controleerden of de boeren genoeg produceerden.

Geld verdienen

• De Nederlandsche Handelsmaatschappij bracht de handelswaar naar Europa en verkocht het daar met veel winst.
• Met het geld dat werd verdiend werden in Nederland spoorwegen aangelegd en bruggen gebouwd. 

Aan de slag

Lees de tekst van paragraaf 3.4 t/m 'Geld verdienen (leerboek p.50) 

Maak opdrachten 1 t/m 5  van paragraaf 3.4 in je werkboek (p.69).

Eerste 5 minuten

Stillezen:

Kopje 'Armoede en honger' en 'Einde aan het cultuurstelsel' in je leerboek (p.50)

Armoede en honger

• Door het cultuurstelsel hielden de boeren maar weinig land en werkkracht over om voedsel voor zichzelf te verzorgen.
• veel mensen leefden in armoede en leden zelfs honger.

Armoede en honger

• Eduard Douwes Dekker werkte in Nederlands-Indië als ambtenaar.
• Hij zag hoe de Indische bevolking werd onderdrukt.
• In 1860 schreef hij er een boek over: Max Havelaar. Hij gebruikte hierbij de schuilnaam Multatuli.

Einde aan het cultuurstelsel

• Tot 1870 mocht alleen de Nederlandsche Handelsmaatschappij met Indië handel voeren.
• Daarna mochten ook  andere handelaren er een bedrijf starten.
• De bedrijven werkten niet volgens de regels van het cultuurstelsel.

Einde aan het cultuurstelsel

• Veel boeren werden werknemers van bedrijven en kregen in loon uitbetaald.
• Na 1900 zag de Nederlandse regering dat ze Indië niet alleen mochten gebruiken om geld te verdienen.
• Ze legden in Indië wegen en irrigatiewerken aan.

Einde van het cultuurstelsel

•  Er kwamen ook scholen voor kinderen.
• Ze konden leren om beter voor zichzelf te zorgen en dan zou er misschien vanzelf een einde komen aan de armoede.
• Jongeren gingen vooral kritischer denken over het bestuur door Nederland.

Aan de slag

Maak opdracht 5, 6, 7,8 en 10 van paragraaf 3.4 in je werkboek (p.70)