Economisch Burgerschap Les 8 Stikstofcrisis

• Burgerschap
• MBO
• Studiejaar 1

Burgerschap

Stikstofcrisis

Programma

- Leerdoelen

- Stikstofcrisis (theorie en opdrachten)

- Afsluiting

Leerdoel van deze les:

- je kan uitleggen wat er wordt bedoeld met de "stikstofcrisis" en kan twee gevolgen noemen van deze crisis. 

Waarom? Het is belangrijk om te begrijpen welke vraagstukken er in de samenleving spelen, zodat je daar je eigen mening over kan vormen en er naar kan handelen. 

Duurzame ontwikkeling heeft een balans nodig van 3 P's: 

Planet

People

Profit 

zorgen voor de dieren 

zorgen voor de natuur 

zorgen voor de mens 

zorgen voor de economie 

De provincie moet boerenbedrijven onteigenen als dat nodig is om stikstof te reduceren

Eens

Geen mening

Oneens

Stikstofcrisis

Uitdagingen voor natuur en milieu

- klimaatverandering

- vervuiling van lucht en water (door bijvoorbeeld plastic)

- opraken van de grondstoffen

- verlies aan biodiversiteit 

Wat is stikstof? 

Stikstof is één van de meest voorkomende stoffen op aarde: het is overal om ons heen, de lucht bestaat er voor 78 procent uit. 

Op zichzelf is stikstof niet schadelijk, maar er zijn stikstof-verbindingen die bij een overschot wél gevolgen hebben. 

Die verbindingen ontstaan onder meer in de landbouw, en door verbranding in voertuigen en industrie.

Stikstof door verbranding

Stikstof ontstaat door verbranding. Hoe heter de vlam, hoe meer stikstof(oxiden) er vrij komen. 

Dat gebeurt met aanstekers, automotoren, fabrieken, vliegtuigmotoren, etc.  

Stikstof door boeren

Boerenbedrijven veroorzaken stikstof, meestal in de vorm van ammoniak. Het gaat alleen om veehouderijen. 

In Nederland: 4 miljoen koeien en 12 miljoen varkens.

Mest + urine = vloeibare mest + zuurstof = Ammoniak = stikstof

Hoe kunnen boeren stikstof verminderen?

- halvering van de veestapel

- urine en mest scheiden

- op een bepaalde manier bemesten die minder vervuilend is

- mest met water verdunnen (wetenschappers uit Wageningen)

- steenmeel strooien op de bodem, zodat de balans herstelt. 

- uitkopen boeren

- onteigening? 

Wat zijn de gevolgen van stikstof? 

Stikstof slaat neer in de natuur

en werkt als voedingsstof. 

Daardoor groeien bepaalde planten beter dan andere. 

Bepaalde planten verdwijnen en daardoor ook de dieren die daar van eten. 

www.npostart.nl

Als in 2000 besloten om stikstof terug te dringen. 

Winst behaald sinds de jaren '90: minder vervuilende auto's, fabrieken stoten minder uit en aanvankelijk hebben ook boeren hun uitstoot meer dan gehalveerd. 

Gevolgen stikstofcrisis

De hoogste bestuursrechter zette in 2019 een streep door het stikstofbeleid (vergunningen en vrijstellingen): "Voordat er meer kon worden gebouwd of geboerd, moest worden gegarandeerd dat kwetsbare natuurgebieden niet verder zouden worden belast met stikstofneerslag". 

Er mocht geen extra stikstof komen in Natuurgebieden (Natura 2000)

Sinds 2019 impasse

- er mag dus geen extra stikstof neervallen in natuurgebieden. 

- oplossing: 

handel in stikstofruimte 

Gevolgen: 

Vanwege onzekerheid over wat er gaat gebeuren: 

- bouwprojecten liggen stil

- boeren investeren niet 

- industriële projecten liggen stil

De Nederlandse politiek wil halvering van stikstof in 2030  ten opzichte van 2019. 

Dit is opgenomen in het regeerakkoord. 

www.npostart.nl

Er volgen felle protesten van de boeren.

Maandenlang hangen op veel plekken de Nederlandse vlag omgekeerd.

Geprobeerd is en wordt om boeren op vrijwillige basis te laten meewerken aan een verkoop van hun bedrijf en grond. 

Dat lijkt onvoldoende resultaat op te leveren. De volgende stap zou zijn: onteigenen. 

Huidige stand van zaken: 

- overheid kijkt niet alleen meer naar boeren, maar ook naar industrie (piekbelasters)

- het kabinet wil boeren uitkopen 

(vooralsnog vrijwillig) desnoods 

door onteigening. 

Provinciale Staten verkiezingen maart 2023

- Grote winst BBB

- Die wil verlenging termijn halvering naar 2035

en is absoluut tegen gedwongen verkoop (onteigening). 

Kabinet is in overleg 

hoe verder? 

Wat zeggen voorstanders?

D66:  "Stikstof verarmt onze natuur en is slecht voor de gezondheid van mensen. Mede doordat er te veel stikstof neerslaat op onze bodem, is sinds 1990 het aantal dieren in de Nederlandse natuur gehalveerd. Minder dan 10 procent van onze natuur is nog maar in goede staat. Ook is er nog maar 15 procent over van onze soortenrijkdom".  

Wat zeggen tegenstanders?

- Nederland heeft geen oorspronkelijke natuur, we zijn een polderlandschad / aangelegd. Biodiversiteit is altijd wisselend geweest (Plassterk in Telegraaf)

- Stikstofbeleid hebben we onszelf aangedaan en bestaat vooral op papier (Louise Fresco - Landbouwkundige)

Het stikstofbeleid is noodzakelijk voor het behoud van de natuur.

Eens, natuur moet beschermd worden.

Eens, maar beleid kan beter.

Oneens, natuurbehoud is overdreven.

Oneens, er zijn belangrijkere zaken.

Huiswerk

Belangrijk: 

Het einde van de derde periode nadert..... 

Dat betekent dat je nog huiswerkopdrachten kan inleveren tot en met: 14 april a.s. Huiswerk wat daarna wordt ingeleverd telt niet mee voor rapport 3

Maak de opdrachten die horen bij het onderwerp:

 

Stikstofcrisis (hoofdstuk actualiteiten)

Zelf werken: 

Opdrachten maken over: 

Stikstof (zie hoofdstuk Generation 24/7)

Alle opgegeven huiswerkopdrachten moeten uiterlijk op 14 april a.s. zijn ingelverd. 

Leerdoelen behaald? 

Wat vonden jullie van deze les?

😒🙁😐🙂😃

Tot de volgende keer! 

Dat is de laatste les...

En ronden we de periode af! 

Herhaling, samenvatting en huiswerk afronden.