14.2 Voedsel produceren 2022

• Biologie
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 1

Voedsel produceren

Planning periode

Week 19 -->  14.2 Voedsel produceren
Week 20 --> 14.3 Vervuiling
Week 21 --> Hemelvaart
Week 22--> 14.4 Duurzaam kiezen
Week 23 -->  Werken aan ontwerp
Week 24 -->  Afronden ontwerp en voorbereiden presentatie 
Week 25 --> Toetweek Ontwerp presenteren

Planning deze week

- Terugblik duurzaamheid opdrachtjes 

- Instructie 14.2 
- Opstarten Eindopdracht duurzaamheid
- Toets inzage, voortplanting

Leerdoelen

Je weet meer over Nederlandse agrarische bedrijven.
Je snapt wat er speelt in de stikstofcrisis. 

Wie maken ons voedsel

grondstoffen voor voedsel of direct eetbare procucten

kost veel ruimte

zoals tarwe voor brood

zoals aardappelen

meer dan de helft van de grond in Nederland wordt door boeren gebruikt

Wie maken ons voedsel?

Bijna al ons voedsel komt van agrarische bedrijven. Deze bedrijven produceren de grondstoffen die later verwerkt worden tot voedsel. Deze bedrijven zijn in te delen in 3 groepen:

• Akkerbouwers - Voedingsgewassen (aardappel, graan, mais)
• Tuinbouwers - Groente en Fruit
• Veehouders - Vlees, melk, eieren of wol

akkerbouw

tuinbouw

veehouderij

3 soorten agrarische bedrijven

welke producten maken ze?

Het eten van buitenlandse voedingsmiddelen heeft gevolgen. Bedenk 2 van die gevolgen.

Gemengd bedrijf

Bedrijven van vroeger

vroeger ander soort agrarisch bedrijf: gemengd: akkerbouw en veeteelt -> gesloten kringloop

waarom is dat duurzaam?

meer voedselproductie nodig voor toenemende bevolking en export

efficiënter werken en specialiseren

monocultuur

intensieve veehouderij / 
Bioindustrie 

Moderne agrarische bedrijven 

Wat zijn de voordelen van intensieve veehouderij voor de boer?

Opbrengst verhogen

* Akkerbouwers gebruiken mest (dierlijke- kunst mest) om de opbrengst van akkers te verhogen. In de mest zitten mineralen voor de groei. 
* Veehouders geven hun dieren krachtvoer. Dat is voer met extra eiwit en mineralen, waardoor het veel sneller goeit. 

Ziekte en besmetting voorkomen

Gewasbeschermingsmiddelen tegen plagen

Goede hygiëne om besmetting te voorkomen

Waarom is het juist belangrijk in de monocultuur en intensieve veehouderij om ziekte te voorkomen?

Supergewassen en supervee

Akkerbouw: Kruizen van rassen met gunstige eigenschappen 
In de akkerbouw heet dat veredelen
In de veehouderij heet dat fokken

bijvoorbeeld 1 plant met grotere vruchten, andere plant die sappiger is

kruisen zodat je grote en sappige vruchten krijgt

0

gemengd bedrijf

dat zou ook op grote schaal kunnen

is ook een duurzame oplossing

Verder

Deze week ivm hemelvaart geen duurzaamheidsopdracht

Volgende week gaan we het hebben over de regels die zijn gemaakt voor boeren en waarom die er zijn

Soorten regels voor de boeren

Voor het welzijn van dieren

Voor gewasbeschermingsmiddelen

Voor mestproductie en bemesting

Maatregelen dierenwelzijn

In de intensieve veehouderij kunnen de dieren vaak hun natuurlijke gedrag niet vertonen (scharrelen naar voedsel, stofbaden nemen). 
Dieren die hun natuurlijke gedrag niet kunnen vertonen, gaan zich abnormaal gedragen (pikken, staart afbijten). 
Om dit te voorkomen zijn er regels voor dierenwelzijn. 
Dieren moeten onder andere een minimale hoeveelheid ruimte en licht hebben. 
Denk jij na over dieren welzijn wanneer je eieren koopt? 

Biologisch pluimvee

ruimte

licht

scharrelen

zichzelf kaal pikken

abnormaalgedrag

natuurlijk gedrag

Maatregelen gewasbeschermingsmiddelen

Omdat gif veel schade kan aanbrengen in de natuur, zijn er strenge regels voor gewasbeschermingsmiddelen. Er zijn twee eisen:

1. De middelen werken selectief: Ze doden zo veel mogelijk alleen de plaagorganismen. 
2. De middelen zijn biologisch afbreekbaar: Bacterien en schimmels kunnen het middel afbreken. 

werken zoveel mogelijk alleen op plaagorganismen

blijven niet lang in bodem

Gifophoping wanneer het gif te lang in de bodem blijft. 

in de bodem

opgenomen door planten

in voedselketen

de volgende 3 opdrachten gaan over deze afbeelding

Welke 2 plaagdieren vreten de bladeren aan?

1. lieveheersbeestje
2. rups
3. koolmees
4. bladluis

Aan welke 2 eisen moet het gewasbeschermingsmiddel om de bieten te beschermen voldoen?

Vroeger gebruikten boeren middelen die niet aan deze eisen voldeden. In welke dieren hoopt het gif zich het meeste op?

1. lieveheersbeestje
2. rups
3. koolmees
4. sperwer

Maatregelen bemesting

• Boeren mogen niet meer mineralen op het land brengen dan hun gewassen op kunnen nemen. Daarom houden ze nauwkeurig een 'mineralenboekhouding' bij. 
• Boeren mogen de mest niet over het land
  verspreiden, maar moeten het met machine
  in de grond spuiten. Dat heet mestinjectie. 

mineralenboekhouding: niet meer mineralen in grond stoppen dan planten kunnen opnemen

Mest

Mestoverschot zorgt voor 

1.  vermesting: te veel mineralen in de bodem

2. verzuring: verzuren van de bodem waardoor planten en dieren verdwijnen

mestoverschot: meer mestproductie veehouderij dan nodig voor bemesten akkers en weilanden

overbemesting: als er te veel mest over het land wordt verspreid

0

Stikstofcrisis? 

Stikstof/distikstof (symbool N2) zelf is niet giftig. De lucht bestaat zelfs voor 80% uit stikstof. 

Wat wel schadelijk is is ammoniak (NH3), uitgestoten door dieren en stikstofoxide (NOx) uitgestoten door o.a. fabrieken en auto's. 

Vermesting/eutrofiëring

Overschot aan mineralen uit mest in de grond, gaat naar grondwater, komt in natuurgebieden en oppervlaktewater

gevolgen: 

in natuurgebieden zal ene plant beter groeien en gaan woekeren, andere verdwijnen want kunnen niet goed tegen mest, daarmee verdwijnen ook diersoorten

plaatje: heide maakt plaats voor hoog gras

in oppervlakte water ontstaat waterbloei: algen groeien snel waardoor sloot of plas dichtgroeit, sterven na een tijd, afgebroken door bacteriën waardoor zuurstoftekort ontstaat -> alle dieren gaan dood

Verzuring

In dierlijke mest zit het stinkende gas ammoniak. Dit gas veroorzaakt op twee manieren verzuring in de bodem. 

1. Ammoniak uit mest komt in de bodem. Hier zetten bacterien de ammoniak om in het stikstofmineraal nitraat en in de zure stof salpeterzuur. 
2. Ammoniak uit mest komt in de lucht. Een deel daarvan komt bij neerslag weer op de bodem en wordt daar omgezet in salpeterzuur. 

ammoniak is een gas in dierlijke mest

Een sloot die groen ziet van het kroos is een gevolg van verzuring

1. waar
2. niet waar

gevolg van eutrofiëring

Welke stof zit in mest die bijdraagt aan de verzuring

1. salpeterzuur
2. ammoniak
3. koolstofdioxide
4. fosforzuur

Leg uit hoe door eutrofiëring/ vermesting de heide verdwijnt

Wat is een uiteindelijk gevolg van zowel overbemesting als verzuring?