NN7 - Formuleren §5 - Incongruentie

• Nederlands
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 3

Incongruentie

3HAVO - §5 - Formuleren

Wat je gaat leren

• Je leert incongruentie herkennen en verbeteren.

Is dit enkelvoud of meervoud?
aantal

1. enkelvoud
2. meervoud

Is dit enkelvoud of meervoud?
media

1. enkelvoud
2. meervoud

Is dit enkelvoud of meervoud?
iedereen

1. enkelvoud
2. meervoud

Is dit enkelvoud of meervoud?
overheid

1. enkelvoud
2. meervoud

Is dit enkelvoud of meervoud?
rijst

1. enkelvoud
2. meervoud

Is dit enkelvoud of meervoud?
hersenen

1. enkelvoud
2. meervoud

Is dit enkelvoud of meervoud?
soortgenoten

1. enkelvoud
2. meervoud

Vul van de woorden in het enkelvoud zo mogelijk het meervoud in. Kun je niets invullen? Zet dan een X.

aantal

Vul van de woorden in het enkelvoud zo mogelijk het meervoud in. Kun je niets invullen? Zet dan een X.

iedereen

Vul van de woorden in het enkelvoud zo mogelijk het meervoud in. Kun je niets invullen? Zet dan een X.

overheid

Vul van de woorden in het enkelvoud zo mogelijk het meervoud in. Kun je niets invullen? Zet dan een X.

rijst

Vul van de woorden in het meervoud zo mogelijk het enkelvoud in. Kun je niets invullen? Zet dan een X

media

Vul van de woorden in het meervoud zo mogelijk het enkelvoud in. Kun je niets invullen? Zet dan een X

hersenen

Vul van de woorden in het meervoud zo mogelijk het enkelvoud in. Kun je niets invullen? Zet dan een X

soortgenoten

Bij een enkelvoudig onderwerp hoort een enkelvoudige persoonsvorm en bij een meervoudig onderwerp een meervoudige persoonsvorm. Dat heet congruentie. 

Als het getal (= enkelvoud of meervoud) van onderwerp en persoonsvorm ongelijk is, heet dat incongruentie. 

Incongruentie is een taalfout, die de volgende oorzaken kan hebben (* betekent ongrammaticaal):

• Het onderwerp is meervoud, maar wordt voor enkelvoud aangezien:
  – *In Nederland wordt softdrugs (ow) al heel lang gedoogd.

• Het onderwerp (ow) lijkt meervoud, maar is enkelvoud, omdat de kern enkelvoud is:
  – *Een aantal (kern v.h. ow; enkelvoud) bezoekers (meervoud) van het pretpark vonden (meervoud) het heel vervelend dat de wachtrijen zo lang waren.
  – *Minder dan de helft (kern v.h. ow; enkelvoud) van de aanwezigen (meervoud) stemden (meervoud) voor het voorstel.

• De persoonsvorm en het onderwerp staan ver uit elkaar en daartussen staan andere zinsdelen met een ander getal dan het onderwerp:
  – *Uit de gegevens van het waterleidingbedrijf bleek dat de heer (kern v.h. ow; enkelvoud) Jansen, net als zijn buren en veel andere inwoners van de stad, veel minder water hadden (pv; meervoud) verbruikt dan in de jaren ervoor.

• Het meewerkend voorwerp wordt ten onrechte voor het onderwerp aangezien:
  – *Omdat de hulpverleners nauwelijks ruimte kregen om hun werk te doen, werden de omstanders (meewerkend voorwerp) verzocht <allemaal een stapje achteruit te doen (= onderwerp )>.
  
  (Aan de omstanders (meewerkend voorwerp) wordt <dat> verzocht.)

In deze zin is sprake van incongruentie. Verbeter de zin.
Oudere mensen beweren vaak dat de jeugd van tegenwoordig geen enkel respect meer voor hen hebben.

In deze zin is sprake van incongruentie. Verbeter de zin.
Uit onderzoek blijkt dat dertien procent van de Nederlanders niet goed kunnen lezen en schrijven.

In deze zin is sprake van incongruentie. Verbeter de zin.
Een paar echte designerschoenen van een bekende ontwerper brengen op een veiling zo duizenden euro's op.

In deze zin is sprake van incongruentie. Verbeter de zin.
De bezoekers van het filmhuis werden vriendelijk verzocht het geluid van hun mobieltjes uit te zetten.

In deze zin is sprake van incongruentie. Verbeter de zin.
Ik las in de krant dat de Verenigde Staten het klimaatverdrag niet langer wil steunen.

In deze zin is sprake van incongruentie. Verbeter de zin.
Hoewel de pianist aan het publiek had gevraagd of ze hun mobieltjes wilden uitzetten, schalde er halverwege het concert een irritante ringtone door de zaal.

De jeugd van de muziekvereniging HEEFT / HEBBEN geheel op eigen initiatief een goededoelenactie opgezet.

1. heeft
2. hebben

De Verenigde Staten van Amerika KRIJGT / KRIJGEN binnenkort een nieuwe president.

1. krijgt
2. krijgen

Deelnemers aan de hardloopwedstrijd WORDT / WORDEN na afloop een sportdrankje aangeboden.

1. wordt
2. worden

De juistheid van de verklaringen WORDT / WORDEN door de officier van justitie in twijfel getrokken.

1. wordt
2. worden

Het clubje vriendinnen van Sandjay HEEFT / HEBBEN gisteren afgesproken in de bioscoop.

1. heeft
2. hebben

De directie van het Stedelijk Museum NODIGT / NODIGEN inwoners van Breda uit om naar de nieuwe tentoonstelling te komen.

1. nodigt
2. nodigen

Ga naar de digitale planning van Nieuw Nederlands en maak de opdrachten die ik voor je heb klaargezet.