1ve leven op aarde

• Biologie
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 1

1ve leven op aarde

1ve

5.4 Leven in het verleden

1ve

Leerdoelen

• de vier hoofdperioden in de geschiedenis van de aarde beschrijven.
  
• de ontwikkeling van het leven op aarde in hoofdlijnen benoemen.
  
• uitleggen dat zuurstofproducerende eencelligen het bestaan van meercelligen mogelijk maakten.
  
• uitleggen dat er in de loop van de geschiedenis steeds complexere organismen ontstonden.

Precambrium

Eerste eencelligen

Eerste meercelligen

Paleozoïcum

Begin: Zee

Later land:

Geleedpotigen en 

planten

1. amfibieën (uit vissen)

2. Eerste reptielen

3. Eerste zoogdieren

Mesozoïcum

Dinosauriërs uit reptielen

Eerste vogels

Eerste zaadplanten 

(grassen)

Kenozoïcum (tijdperk nu)

Ontstaan na meteorietinslag. Eerste mensen

5.5 Evolutie

1ve

Leerdoelen

• uitleggen dat variatie binnen een soort kan ontstaan door mutaties.
  
• uitleggen welke factoren deel uitmaken van het evolutieproces.
  
• uitleggen hoe nieuwe soorten door evolutie ontstaan.
  
• uitleggen wanneer je kunt spreken van een nieuwe soort.

Wanneer is een soort een soort?

1. Wanneer individuen binnen een soort er het zelfde uit zien.
2. Wanneer individuen vruchtbare nakomelingen kunnen krijgen
3. Wanneer individuen nakomelingen kunnen krijgen

Wat is evolutie?

1. Het veranderen van een individueel organisme
2. De ontwikkeling die een organisme doormaakt
3. Het ontstaan, veranderen en/of verdwijnen van soorten
4. Het groter worden van een populatie

Evolutieproces kikker. 1ste generatie

Mutatie: toevallig opgetreden verandering in het DNA

Evolutieproces kikker

2de generatie

Evolutieproces kikker

3de generatie

Variatie en selectie

• Erfelijke variatie: verschillen in DNA tussen organismen van dezelfde soort
• Natuurlijke selectie: invloed leefomgeving op voortplantingskans organismen
•  seksuele selectie: invloed partner keuze op voortplanten

5.6 Uitsterven en nieuwe soorten

1ve

Leerdoelen

• voorbeelden noemen van organismen die zijn uitgestorven.
  
• uitleggen hoe organismen massaal konden uitsterven.
  
• benoemen dat er door massaal uitsterven van organismen weer nieuwe soorten kunnen ontstaan.
  
• voorbeelden noemen van micro-evolutie die nu plaatsvindt.

Evolutie om je heen

Metromug

Micro-evolutie: Nieuwe blijvende verandering, geen nieuwe soort.

Massa-uitsterving

Massa-uitsterving: periode waarin enorm veel verschillende soorten uitsterven

Einde van de dinosauriërs

Nieuwe kansen na de ijstijd

Kleine reptielen overleefden

Ijstijd