Ethische normen en waarden in de verpleegkunde

• Verpleging en verzorging
• MBO
• Studiejaar 2

^{ETHIEK IN DE ZORG}

^{Ethische normen en waarden in de verpleegkunde}

Belangrijk deze les

- Laat elkaar uitspreken

-Niet veroordelen

- Er is geen juist/onjuist

-Respect voor elkaar

Leerdoelen

- Aan het eind van de voorlichting les weet de student wat ethiek is en hoe deze is gerelateerd aan de beroepscode

- Aan het eind van de voorlichting les kun je normen en waarden opnoemen.

- Aan het eind van de les kun je belangrijke normen en waarden benoemen die van toepassing zijn op jezelf, medeleerlingen en/of zorgvragers en kun je aangeven wat de stelling tot een ethisch dilemma maakt.

Maak de leerdoelen duidelijk aan de studenten en herhaal deze aan het eind van de les.

Wat weet je al over ethiek ?

Wat is ethiek?

• Ethiek stamt af van het Grieks en betekent norm/gewoonte

• Ethiek is de studie van het MORAAL, dat zijn de waarden en normen die jouw handelen bepalen
  

• Voor de zorg betekent dit:  wat is menselijke gezien in een bepaalde situatie, juiste, verantwoorde en zinvolle zorg ?
  

De termen ‘ethiek’ en ‘moraal’ betekenen niet hetzelfde. Moraal zijn de waarden en normen die richting geven aan jouw doen en laten, ze sturen de keuzes die je maakt. Ethiek is daarover nadenken. Het is nadenken over de vraag of jouw handelen leidt tot goede zorg. Dat kan echt over van alles gaan: van grote levensvragen tot kleine, dagelijkse keuzes.

De beroepscode van verpleegkundigen

De beroepscode geeft richtlijnen voor het gedrag van verpleegkundigen en beschrijft de waarden en normen die zij moeten naleven. Het is een belangrijk document om ethisch handelen te bevorderen binnen de beroepsgroep.

Leg uit waar de beroepscode voor dient en welke onderwerpen erin staan.

Normen en waarden

• Normen zijn gedragsregels die voorschrijven wat wel en niet mag. 
• Waarden zijn principes of overtuigingen die we belangrijk vinden. 
• Het is belangrijk om te weten welke normen en waarden gelden binnen de verpleegkunde en hoe jij deze kunt toepassen.
  

Maak duidelijk wat het verschil is tussen normen en waarden en waarom deze van belang zijn voor verpleegkundigen.

Waarden

  Opvoeding, geloofsovertuiging, cultuur, omgeving, maatschappij.

Als je bepaalde waarden belangrijk vindt, heb je vanzelf ook een mening over welk gedrag je goed of fout, normaal of abnormaal vindt

Voorbeeld

Norm: respect voor het leven

Waarde: iedereen zo lang mogelijk in leven houden

Dilemma's:

Wat als iemand in diepe coma ligt?

Tot welke leeftijd?

Wat als iemand/familie dat niet wil?

Euthanasie?

Normen en waarden voor verpleegkundigen

Voorbeelden van normen en waarden voor verpleegkundigen zijn;

 betrouwbaarheid, respect, eerlijkheid, rechtvaardigheid, niet schaden, respect voor de autonomie van de zorgvrager

Het gaat daarbij niet alleen om waarden en normen in de relatie met de zorgvrager, maar ook om sociale en collegiale normen en waarden. 

Geef voorbeelden van normen en waarden die belangrijk zijn voor verpleegkundigen en waarom deze van belang zijn.

Ethiek en de praktijk

In de praktijk kunnen zich ethische dilemma's voordoen, waarbij je moet kiezen tussen twee of meer waarden die met elkaar in conflict zijn. 

Het is belangrijk om te weten hoe je hiermee omgaat en welke stappen je kunt nemen om tot een goede beslissing te komen.

Hierbij spelen de verschillende perspectieven van de betrokkenen een belangrijke rol 

Geef voorbeelden van ethische dilemma's en leg uit hoe je hiermee om kunt gaan.

Stappen bij een ethisch dilemma

 1. Verkennen: Wat is er aan de hand? Welke opties zijn er en wie zijn in de situatie de betrokkenen?

  

2. Onderzoeken: Wat is de ethische vraag of het dilemma? Welke argumenten (waarden, belangen en principes) spelen er?

3. Afwegen: Weeg zorgvuldig af waarom je een bepaalde keuze maakt en wat mogelijke gevolgen zijn voor wie. Wat is het gevolg voor de patiënt van jouw handeling of het nalaten daarvan?

4. Besluiten: Zoek naar de balans tussen alle betrokkenen met het oog op goede en kwalitatieve zorg.

Leg de stappen uit en oefen ze eventueel met een praktijkvoorbeeld.

Stellingen

Aanbieden van placebo medicatie bij dementerende patiënten?

Stellingen

Hebben mensen met een verstandelijke beperking het recht samen kinderen te krijgen?

Stellingen

Opgenomen Zorgvragers mogen aan de ramadan doen ook al staat dit hun herstel in de weg?

Stellingen

Mag iemand alleen komen te overlijden?

Evaluatie leerdoelen

- Aan het eind van de voorlichting les weet de student wat ethiek is en hoe deze is gerelateerd aan de beroepscode

- Aan het eind van de voorlichting les kun je normen en waarden opnoemen.

- Aan het eind van de les kun je belangrijke normen en waarden benoemen die van toepassing zijn op jezelf, medeleerlingen en/of zorgvragers en kun je aangeven wat de stelling tot een ethisch dilemma maakt.