5.4 Samenhang ontdekken

• Maatschappijwetenschappen
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 4

§5.4 Correlatie en causaliteit

-Je kunt onderscheid maken tussen correlatie en causaliteit 

-Je kunt uitleggen wat een interveniërende variabele is en deze in een conceptueel model zetten

Pagina 91

Schets het conceptuele model van de onderzoekers

Hoe meet je de volgende variabelen?

Kwaliteit van de docent

Leerresultaat van leerlingen

Causaliteit

Causaliteit is een oorzakelijk verband tussen twee variabelen. 

Correlatie 

Correlatie is de samenhang 

tussen verschillende variabelen. 

Een voorbeeld: een verband tussen gemiddelde cijfers en motivatie. Noem daarbij ook het verschil tussen positieve en negatieve correlatie.

Schijncorrelatie 

Er lijkt sprake te zijn van een verband, wat er eigenlijk niet was

66,6% correlatie 

94,7% correlatie 

Correlatie

Causale relatie

De kwaliteit van het lesgeven door een leerkracht kan zorgen voor meer zelfvertrouwen bij een leerling.

Als Pim ouder wordt, groeit hij. Zijn lengte neemt toe tot hij een jaar of zestig is geworden en dan neemt zijn lengte een beetje af.

1. Hierbij gaat het om een verband. Zo kan de kwaliteit van het lesgeven zorgen voor meer zelfvertrouwen bij een leerling wanneer de lesstof duidelijk is voor de leerling en de leerkracht het duidelijk uitlegt. Hierbij gaat het niet per direct om een causale relatie omdat er mogelijk meerdere variabelen een rol spelen en dit niet bij alle leerlingen hoeft te gelden.  

2. Hierbij gaat het om een causale relatie, want de leeftijd van Pim heeft direct invloed op zijn lengte. 

5.4 Samenhang ontdekken

-Je kunt onderscheid maken tussen correlatie en causaliteit

-Je kunt uitleggen wat een interveniërende variabele is en deze in een conceptueel model zetten

Variabelen

Onafhankelijke variabele

Afhankelijke variabele

De variabele die als oorzaak wordt gezien voor het veranderen van een andere variabele.

De variabele die wordt beïnvloedt door een of meer onafhankelijke variabelen.

Interveniërende variabele

 Het verband tussen de onafhankelijke en de afhankelijke variabele komt tot stand of wordt beïnvloedt door een interveniërende variabele:

 

Onafhankelijke variabele = 

Motivatie 

Afhankelijke variabele = 

Werkprestatie 

Interveniërende variabele = 

Productiviteit 

Bedenk een interveniërende variabele bij de relatie aantal uren studeren en cijfer tentamen.

Maak nu opdracht 16!

Blz. 106 werkboek.

Klaar? Begin vast met opdracht 17 en 19.

Opdracht 6

1) Onafhankelijke: aantal verkeersdrempels, Afhankelijke: aantal verkeersongevallen, Interveniërende: gemiddelde snelheid

2) Onafhankelijke: de coronacrisis, Afhankelijke: mate van alcoholgebruik, Interveniërende: mate van sociale druk

3) Onafhankelijke: kwaliteit leerling-docent relatie, Afhankelijke: schoolprestaties leerlingen, Interveniërende: mate van inzet leerlingen

4) Onafhankelijke: sekse, Afhankelijke: stemmen op een rechts-populistische partij, Interveniërende: type sector waarin iemand werkzaam is

5) Onafhankelijke: aantal uren rijles, Afhankelijke: kans op in 1x slagen bij rijexamen, Interveniërende: de mate van bekendheid met omgeving

6) Onafhankelijke: leeftijd, Afhankelijke: salaris, Interveniërende: aantal jaren ervaring.

Aan de slag 

Maak opdrachten 17 en 19 

Klaar? Vat H5 vast samen en schrijf vragen op!