T1B3 - Het zenuwstelsel

• Biologie
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 5

Basisstof 3: 

Het zenuwstelsel

Leerdoelen

1. Je kunt de bouw en signaalverwerking van verschillende typen neuronen beschrijven.
2. Je kunt de bouw, functies en werking van het zenuwstelsel beschrijven.

Indeling zenuwstelsel 

op basis van bouw

Centrale zenuwstelsel

Bestaat uit de grote en kleine hersenen, hersenstam en het  ruggenmerg

Binas 88B 

Indeling zenuwstelsel 

op basis van bouw

Perifeer zenuwstelsel

Zenuwen vanuit het ruggemerg.

Deze verbinden het hele lichaam met het centraal zenuwstelsel.

Binas 88B 

Indeling zenuwstelsel 

op basis van functie

Animale zenuwstelsel

bewuste reacties, houding en beweging (maar ook reflexen!)

Autonome/vegatatieve zenuwstelsel

werking inwendige organen

BINAS 88L

Prikkels en impulsen (binas 88A)

Invloed uit het milieu op een organisme

Spier of klier

Conductor

Cellen in het zenuwstelsel

Neuronen (zenuwcellen)

Gliacellen (ondersteunende cellen)

• Voorbeelden: Cellen van Schwann (aanmaak myeline)

                                    Astrocyten (bloed hersen barriere)

• Kunnen zich delen (meeste neuronen niet)

Verhouding neuronen:gliacellen = 9:1

Bouw neuron

Ontvangt impulsen en stuurt ze naar het cellichaam.

Uitloper die impulsen van het cellichaam af geleidt.

Uitloper omgeven door myelineschede (gliacellen, die de cellen van Schwann worden genoemd)

Cell junction

Binas 88G

Communicatie tussen neuronen of tussen neuronen en andere cellen (ander neuron / spiercel / endo- of exocriene cel).

De vertakking van een axon heet een synaps.

Type neuronen

Sensorische neuronen

Receptoren --> CZS

Schakelneuronen

Geleiden impulsen in CZS

Motorische neuronen

CZS --> spieren en klieren

Myelineschede

• Cellen van Schwann = onderdeel van myelineschede
• stevigheid zenuwweefsel, beschermen en voeden neuronen, handhaven homeostase weefselvloeistof 
• Versnellen impulssnelheid

BiNaS 88A

Zenuwen

Bundels uitlopers van zenuwcellen

Motorische Zenuw

Sensorische Zenuw

Gemengde Zenuw

Grijze en witte stof

Binas 88J

Witte stof: 

Uitlopers (isolerend laagje zorgt voor witte kleur)

Grijze stof: 
Schakelcellen en cellichaam bewegingscellen

In de hersenen ligt de grijze stof aan de buitenkant, witte stof binnenin.

In het ruggenmerg ligt de grijze stof binnenin en de witte stof aan de buitenkant.

Hersencentra

Binas 88C

ruggenmerg

Ruggenmerg

• Ruggenmergszenuwen
• Rugkant gevoelszenuwen, verdikkingen door cellichamen sensorische neuronen (spinale ganglia)
• Buikkant bewegingszenuwen

Aan de slag!

Wat?	Maak van basisstof 3: opdr. 22 t/m 30
Hulp nodig?	Check je boek, vraag buur of docent.
Tijd:	20 min (daarna controleren we de eerste paar opgaven)
Klaar?	Lees basisstof 4: Maak opdracht: 32 t/m 35

Aan de slag!