Les 20 24 januari 2025

• Nederlands
• Secondary Education

Les 20 24 januari 2025

L18 Wat doen we vandaag? 

1. Hoe ging het oefenen?

2. Cursus 7 Spelling: herhalen par 1 t/m 4 

3. Nieuw: Cursus 6 Formuleren §1 Zinnen begrenzen 

4. Online toets om 13.40.  

5. lesafsluiting

Even oefenen!
Tijdens de pubquiz ... (beantwoorden) je alle vragen.

1. beantwoord
2. beantwoordt
3. beantwoort

Evaluatie: pvtt spellen

De pvtt (herhaling)

• pv = persoonsvorm = de vervoegde vorm van het werkwoord: hoort bij het onderwerp
• tt = tegenwoordige tijd = nu

Voorbeeld: ik loop, jij loopt, hij loopt, wij lopen, jullie lopen, zij lopen. 

De pvtt goed spellen

Eerst de ik-vorm maken

Dan de vervoeging

. 

laat -en weg

gooien - gooi

Let op! Soms ietsje veranderen:

laden - laad, boffen - bof

beloven - beloof, reizen - reis

En nu: pv verleden tijd

Welke werkwoorden veranderen van klank in de verleden tijd (loop - liep)?

1. Sterke werkwoorden
2. Zwakke werkwoorden

Verleden tijd

2 manieren:

- klankverandering bij klankveranderende werkwoorden 

(sterke werkwoorden) loop - liep 

- ik-vorm + de(n) of te(n) bij klankvaste werkwoorden

(zwakke werkwoorden) werk - werkte
Hulpmiddel: 't ex-kofschip/'t ex-fokschaap

Leg uit: hoe gebruik je
't ex-kofschip/'t ex-fokschaap?

Pv verleden tijd: zwakke werkwoorden

Meestal kun je wel horen of je in de verleden tijd de(n) of te(n) moet gebruiken. Lukt dat niet..? 

Gebruik dan: ' T EX-KOFSCHIP

Regel:
Kijk naar de laatste letter van de stam (werkwoord min -en).
Als dat een x, t, k, f, s, ch of p is, schrijf je -te(n). Zo niet, -de(n) 

Voorbeelden pvvt

Werken - stam: werk - ik werk, ik werkte
Soms krijg je dubbel -d of dubbel -t

Beantwoorden - stam: beantwoord - ik beantwoord, ik beantwoordde

Berichten - stam: bericht - ik bericht, ik berichtte

Soms is de ik-vorm anders dan de stam

Blaffen - stam: blaff - ik blaf, ik blafte

Veinzen - stam: veinz - ik veins, ik veinsde

Even oefenen.
Alle leerlingen ... (lachen) hard.

1. lachden
2. lachdden
3. lachten
4. lachtten

Ik ... (verwachten) nog een brief.

1. verwachte
2. verwachtte

Zij ... (surfen) over de golven.

1. surfden
2. surfdden
3. surften
4. surftten

... (erven) jij veel geld van je oudtante?

1. Erfde
2. Erfte
3. Ervde
4. Ervte

Huiswerk werkwoordspelling

Nieuw Nederlands hoofdstuk 7 Spelling

§ 8 Pvvt

• Denk nog even aan het filmpje dat we in de les hebben gezien en maak: 
• Opdracht 2, 4, 5

Evaluatie en vooruitblik

De hoofdpersoon is het belangrijkste personage in het verhaal.

In het verhaal zijn ook personages met kleine rollen, die noem je bijfiguren.

Als jij je goed in het personage kan verplaatsen, dan kun jij je inleven in dat personage.

Meeleven wil zeggen dat je wilt dat het goed gaat met een personage

Herhaling: Cursus fictie paragraaf: Personages

Opdrachten

Cursus 3 Fictie §2 Personages : maak opdracht 3 (in je schrift).


Tijd over? Ga dan of wat lezen in je leesboek, of begin alvast aan je huiswerk:  hoofdstuk 7 Spelling § 8 Pvvt: Opdracht 2, 4, 5

Hoe zat het ook alweer met...

Meervouden.... 

Op welke manieren maken we vaak een meervoudsvorm? 

Let op woorden die eindigen op ie of ee.  Waarom?

Let op woorden die eindigen op a, i, o, u, y.  Waarom? 

Hoe zat het ook alweer met...

Verkleinwoorden.... 

Op welke manieren schrijven we vaak een verkleinwoord? 

Let op woorden die eindigen op -a, -o, é of -u.   Waarom?

Let op woorden die eindigen op -ng.   Waarom? 

Let op woorden die eindigen op y.   Waarom?

Let op woorden die eindigen op i.    Waarom? 

Meervoud

Regel:	let op:
voeg en toe		vriend - vrienden
voeg en toe	Als een woord meerdere lettergrepen heeft, verdubbel je de medeklinker na een korte klank:	pet - petten kat - katten
voeg en toe en laat een a, e, o, of u weg:	Een lange klinker in een open lettergreep schrijf je vaak met één letter.	aap - apen, uur - uren maan - manen
voeg s toe		appel - appels
voeg -eren toe		kind - kinderen

Meervoud

Je...	regel
Woorden op ee of ie met klemtoon op laatste lettergreep	zet ën achter de ev vorm.	knie - knieën
woorden met ee of ie met klemtoon op eerdere lettergrepen	zet een n achter de ev vorm en een trema op de e!	porie - poriën
Woorden die eindigen op f of s	soms de laatste letter in het meervoud veranderen in -v of z	brief - brieven grens - grenzen
Woorden de eindigen op: o u i a y	schrijf een apostrof + s (maar niet altijd, let op de uitspraak). LET OP: In het Engels wordt er voor meervouden nooit een apostrof gebruikt.	baby - baby's radio - radio' s (niet: spray - sprays)
		ja

Theorie (verkleinwoorden)

Van de meeste zelfstandige naamwoorden kun je een verkleinwoord maken.

Meestal      =       -je of -tje achter het woord.

vakantie - vakantietje  
schaar - schaartje
dans - dansje

Soort woord met voorbeeld

1. Woorden met -m : boom
2. Woorden met een -ng            koning
3. Achteraan -a, -o, é of -u                 opa, auto, paraplu
4. Achteraan -y                                   baby
5. Woorden met cijfers of afkorting     dvd, A4
6. Woorden op i: kiwi
7. korte klanken -> soms lang

Regel met voorbeeld

• -pje  : boompje

• -kje en de -g laat je weg

koninkje

• extra klinker
  

opaatje, autootje,coupeetje

• -'tje

baby'tje

• -'je of -'tje
  

dvd'tje, A4'tje

•  i verandert in ie: Kiwietje
• blad - blaadje

Voorbeelden

1. Piet en Jan doen veel leuke dingen. Ze hebben het gezellig samen.

2. Piet en Jan doen veel leuke dingen, want ze hebben het gezellig samen.

3. Piet en Jan doen veel leuke dingen, omdat ze het gezellig samen hebben.

4. Omdat ze dezelfde dingen leuk vinden, hebben zij het gezellig samen.

Verbindingswoorden

Voor de volgende verbindingswoorden zet je in het algemeen een komma: als, doordat, maar, nadat, omdat, terwijl, voordat, want, zodat, zodra.

Je zet geen komma voor en en of .

Een komma zet je ...

1. Tussen twee persoonsvormen
2. Na een verbindingswoord
3. Tussen twee moeilijke woorden
4. Tussen delen van een opsomming

Cursus Fictie 

paragraaf 4: over gedichten

Lees het gedicht op pagina 82 en tekst 2 op pagina 83. 

We maken opdracht 1 en 2 klassikaal. 

zou ik ze pakken,

de witvis in 't wier bijeen

dan schoten ze weg

Matsuo Basho (1666) 

snel repeteert hij

de opstelling van Ajax

want zijn kleinzoon komt

(kees van kooten, 2020)

pluisjes en veertjes

komen in een haiku vaak

veelzeggend terecht

(kees van kooten, 2020)

Terminologie

haiku

strofe

eindrijm

versregel

voordragen

Lesafsluiting

Volgende week weer een online les, tot dan! 

Het huiswerk voor deze week is

 ▪ Lees in je leesboek  

 ▪ Cursus 7 spelling §8 Denk nog even aan het filmpje dat we in de les hebben gezien en maak:  Opdracht 2, 4, 5

 ▪ Cursus 3 Fictie §4 over gedichten  

Maak opdracht 6 

Tot volgende week op st Conleth's