De patriotten en Eise Eisinga

• Woordenschat
• Begrijpend lezen
• +3
• Basisschool
• Groep 5,6

Introductie

Je moet niet alles geloven, maar zelf nadenken en leren. Dat waren ideeën uit de Verlichting. Eise Eisinga was het daar helemaal mee eens, hij was een patriot! En bouwde een planetarium. Een wat, en een wát?

De patriotten en Eise Eisinga

Stel je voor ... 

... dat je in deze tijd gaat patriotteren. Waar zou jij tegen in opstand komen? En hoe zou je dat aanpakken? Praat erover in je groepje.

Vragenmuur & Weetmuur

Wat zou je willen weten over de patriotten en Eise Eisinga? Schrijf jouw vragen op en plak ze op de vragenmuur!

Wereldoriëntatie

Na deze les:

• weet ik hoe het leven voor veel mensen er in de 18e eeuw uitzag.
• weet ik wie de patriotten waren en wat zij wilden.
  
• weet ik wie Eise Eisinga was en welke belangrijke rol hij heeft gespeeld in onze geschiedenis.
• weet ik wat de Verlichting betekent en wat wij hier tegenwoordig nog van merken.

Dit ga je leren

Woordenschat

• Na deze les begrijp ik de belangrijke woorden die met de tijd van de patriotten en Eise Eisinga te maken hebben.

Taal

• Na deze les kan ik een spotprent maken over de tijd van de patriotten en Eise Eisinga.

Lesdoelen

Bespreek de lesdoelen met uw leerlingen.

Over welke tijd hebben we het?

De tijd van pruiken en revoluties.

_{Verdiepende tekst}

Arceer de woorden die je nog niet goed begrijpt. Arceer in ieder geval: 

• de wetenschap
• het planetarium
• de patriotten
• (mee)besturen
  
• de staat
• het testament
• de Verlichting
• de kennis
• het bijgeloof
• kritisch - kritischer

de Verlichting

de wetenschap

Alle kennis die we hebben op een bepaald gebied. Deze kennis wordt vaak verkregen door onderzoek te doen.

De wetenschapper verdeelde de groep mensen in twee groepen. Groep 1 kreeg een medicijn en groep 2 niet. Werden de mensen die het medicijn kregen sneller beter?

_Woordenschat

de kennis

Wat je weet of wat je hebt geleerd.

Door naar school te gaan heb je een boel kennis opgedaan.

De periode in de 18e eeuw waarin mensen problemen wilden oplossen met wetenschap en onderwijs.

kritisch - kritischer 

Als je niet zomaar de ideeën van iemand anders overneemt, maar altijd zelf blijft nadenken, ben je kritisch.

Als je beste vriend of vriendin vertelt dat er blauwe ganzen bestaan, geloof jij dat dan direct? Of ben je kritisch en ga je eerst zelf nadenken en het onderzoeken?

het bijgeloof

Het idee dat bepaalde dingen geluk of ongeluk brengen.

In de tijd van de Verlichting vonden mensen kennis belangrijker dan bijgeloof. En jij? Ben jij bijgelovig? 

de patriot / de patriotten

Iemand die trots is op zijn vaderland en erg van zijn land houdt.

De patriotten stonden achter de ideeën van de Verlichting.

Woordenschat

Bespreek de moeilijke woorden met uw leerlingen.

_Woordenschat

eten

het ontbijt

de lunch

het diner

Ga met behulp van de hulpkaart op zoek naar de betekenis van de woorden die jij hebt gearceerd. 

Weet je de betekenis nog niet? Schrijf de betekenis voor jezelf op. Horen er woorden bij elkaar? Maak dan een woordparaplu, -kast of -trap.

groot

klein

muis

olifant

Hulpkaart

woordparaplu

woordtrap

woordkast

Woordenschat

Bespreek de belangrijke woorden met uw leerlingen. De hulpkaart kan helpen om achter de betekenis van de woorden te komen. In hun logboek noteren de leerlingen de betekenis van de woorden die ze nog niet kenden.

..
.

Heb jij de tekst goed begrepen? Test je kennis!

Past deze gedachte bij de Verlichting?

Je moet niet alles geloven, maar zelf nadenken en leren!

1. Ja!
2. Nee!

Slepen maar!

Heb jij het goed begrepen? Test je kennis!

NIET WAAR

WAAR

Patriotten geloofden in de ideeën van de Verlichting.

.

WAAR of NIET WAAR? Leg je antwoord uit.
Eise Eisinga was een patriot. 

Wat vind jij?

01:18

Slepen maar!

Heb jij het goed begrepen? Test je kennis!

NIET WAAR

WAAR

Eise Eisinga moest eigenlijk arbeider worden. Maar in zijn eigen tijd studeerde hij.

01:27

.

Hoe denk je dat de meeste mensen uit die tijd

reageerden op het nieuws van de dominee? 

Wat denk jij?

01:27

Slepen maar!

Heb jij het goed begrepen? Test je kennis!

NIET WAAR

WAAR

Net als veel andere mensen raakte ook Eise Eisinga in paniek toen hij het verhaal van de dominee hoorde.

01:42

.

Wat vind jij van de reactie van Eise Eisinga op het

verhaal van de dominee?

Wat denk jij?

00:36

.

Wat kan er gebeuren als mensen de kennis die

zij hebben, alleen maar opdoen van 'horen zeggen'?

Wat denk jij?

Past de uitspraak bij de ideeën van de Verlichting? Of is het bijgeloof? Slepen maar!

Heb jij het goed begrepen? Test je kennis!

bijgeloof

de Verlichting

"Kinderen moeten naar school, zodat ze kunnen leren!"

"Ik kus het voetbalveld, voordat ik een wedstrijd speel. Dan winnen we vast en zeker!"

"De aardbeving in Indonesië is waarschijnlijk ontstaan, omdat wij als mensen niet goed met de natuur omgaan."

"Als je twijfelt over wat iemand vertelt, kun je het het best controleren."

"Onderzoek doen helpt ons om steeds meer te weten te komen."

.

WAAR of NIET WAAR?
De ideeën die zijn ontstaan in de tijd van de Verlichting, spelen nog steeds een rol in onze huidige samenleving.

Wat vind jij?

Bekijk het filmpje.

Bekijk het filmpje.

Maak tijdens en na het bekijken van het filmpje aantekeningen in je projectschrift.

Filmpje

De leerlingen bekijken het filmpje en maken tijdens het kijken aantekeningen in hun logboek.

_{Verwerkingsopdracht}

Je hebt een heleboel geleerd over de patriotten en Eise Eisinga. Hier ga je straks een spotprent over maken.

Hoe je dat doet? Laten we dat eerst onderzoeken!

Verwerkingsopdracht

Het bekijken van voorbeelden

Spotprent over de patriotten in Frankrijk, 1789-1790. Ezel, staand op zijn achterpoten, gekleed als Franse patriot met een geweer over zijn schouder. 

Bron: Wikipedia

Bekijk de twee voorbeelden van spotprenten hiernaast.

Spotprent over de paniek onder de patriotten in Amsterdam na het herstel van de stadhouder Willem V in 1787. Willem V richt met een zwaard een bloedbad aan onder de patriotten die als kikkers zijn afgebeeld. Sommige kikkers bieden de prins geschenken aan: een vat boter, een vat jenever, de sleutel waarop 'stadhouder' staat en een teil met melk. Op de achtergrond laat prinses Wilhelmina van Pruisen andere kikkers haar achterwerk kussen. 

Beeld: Wikipedia

Wat is

Heb jij weleens een spotprent gezien? 

Waar was dit en wat stond erop?

Verwerkings-opdracht

Wat is

Wat is het doel van de maker van een spotprent, denk je?

Verwerkings-opdracht

1. Hij wil je vooral informeren over de actuele ontwikkelingen in een land.
2. Hij wil op een grappige manier commentaar of kritiek geven op actuele gebeurtenissen of een persoon.
3. Hij wil je vooral instrueren hoe je iets moet doen.
4. Hij wil je vooral activeren om iets te gaan kopen of om iets te gaan doen.

Wat is

Wat valt je op aan het tekstgebruik op een spotprent?

Verwerkings-opdracht

Wat is

Wat valt je op aan de vormgeving van een spotprent?

Verwerkings-opdracht

Conclusies

• Een spotprent is een tekening die op een humoristische manier kritiek levert op de maatschappij of een persoon. De maker geeft zijn mening over de gebeurtenis of de persoon.
• In de titel of in het bijschrift staat waar de spotprent over gaat. 
• Dat wat je letterlijk ziet op de cartoon of spotprent moet je als lezer nog interpreteren. Wat is de figuurlijke betekenis ervan? Een man met een ezel als hoofd kan bijvoorbeeld staan voor 'dom'. 
• De spotprent overdrijft een situatie.

Verwerkings-opdracht

Wat is

Verplaats jezelf in de tijd van de patriotten en Eise Eisinga. Op welke situatie of persoon ga jij kritiek leveren? Hoe ga je dit overdreven weergeven in een spotprent?

_{Verwerkingsopdracht}

Aan de slag! Maak zelf een spotprent over de tijd van de patriotten en Eise Eisinga. De checklist kan je helpen.

Verwerkingsopdracht

_{Feedback & publicatie}

Leg alle spotprenten op een stapel. De bovenste is nummer 1, die daar onder nummer 2 en zo verder. Draai aan het rad. Jouw juf of meester pakt de spotprent met dat nummer uit de stapel en laat hem zien. Bespreek aan de hand van de checklist deze spotprent. Wat is al goed gelukt? Waar kan de maker een volgende keer nog op letten? Overleg vervolgens samen wat jullie met de spotprenten willen gaan doen.

Kunnen jullie de spotprent niet goed zien? Upload dan een foto ervan op de volgende slide.

Wat is

Upload een foto van de spotprent die jullie gaan bespreken.

Wereldoriëntatie

• Ik weet hoe het leven voor veel mensen er in de 18e eeuw uitzag.
• Ik weet wie de patriotten waren en wat zij wilden.
  
• Ik weet wie Eise Eisinga was en welke belangrijke rol hij heeft gespeeld in onze geschiedenis.
• Ik weet wat de Verlichting betekent en wat wij hier tegenwoordig nog van merken.

Terugkoppeling lesdoelen

Woordenschat

• Ik begrijp de belangrijke woorden die met de tijd van de patriotten en Eise Eisinga te maken hebben.

Taal

• Ik kan een spotprent maken over de tijd van de patriotten en Eise Eisinga.

Wat heb jij geleerd over de ijstijd? Schrijf het in je projectschrift.

Terugkoppeling lesdoelen

Bespreek de lesdoelen met uw leerlingen. Hebben zij de lesdoelen behaald?

Vragenmuur & Weetmuur

• Op welke vragen hebben jullie deze les antwoord gekregen? 
• Welke vragen zijn nog onbeantwoord? 
• Hoe kun je ervoor zorgen dat je toch achter het antwoord op deze vragen komt?
  

              Tot de volgende keer!