4H 5.3 Zenuwstelsel les 2

• Biologie
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 4

Toets regeling = woensdag 2 april

3 Soorten zenuwcellen

3 soorten zenuwcellen:

Gevoelszenuwcel / sensorische zenuwcel

 (Zintuigen → centraal zenuwstelsel)

Bewegingszenuwcel / motorische zenuwcel

 (Centraal zenuwstelsel → spier of klier)

Schakelzenuwcellen

 (Geleiden impulsen in de hersenen of in het

ruggenmerg van zenuwcel naar zenuwcel)

Doorgeven van impulsen

Prikkel

Spier trekt samen --> beweging

De schakelcellen en de cellichamen van de bewegingszenuw-cellen liggen in het centrale zenuwstelsel. Het cellichaam van de gevoelszenuwcel ligt meestal in de zenuwknoop van het ruggenmerg.

Vul voor jezelf aan

Substraat: is wat wordt omgezet/verwerkt in een enzym

Active centrum: waar substraat bind met enzym

reactieproduct: wat uit de reactie komt

Thema 5 Regeling

5.1 Homeostase en regelkringen 

5.2 Het hormoonstelsel

5.3 Het zenuwstelsel les 2

5.4 Reflexen en het autonome zenuwstelsel

5.5 Impulsegeleiding

5.6 Spieren en beweging

Programma

• Quizvragen zenuwstelsel les 1
• Leerdoelen
• Uitleg basisstof 5.3 Het zenuwstelsel les 2
• Opdrachten maken
• Afsluiting 

BiNaS tabel 88

Ruggenmerg

Hersenstam

Hersenen

Grote hersenen

Kleine hersenen

Perifere zenuwstelsel

Het autonome zenuwstelsel wordt ook wel het vegetatieve zenuwstelsel genoemd. 

Ella wordt geknepen door haar zusje, ze trekt haar arm terug.

Zet de woorden in de juiste volgorde.

Ruggenmerg

Spieren

Bewustwording

Zintuigcel

Hersenen

Impulsen in motorische zenuwcellen

Prikkel

Impulsen in sensorische zenuwcellen

Schakelcel

Bewegingszenuwcel (motorisch)

Gevoelszenuwcel (sensorisch)

Sleep de juiste namen naar de zenuwcellen

Het autonome zenuwstelsel bestaat uit 2 delen: para- en orthosympatisch. Welk deel zorgt ervoor dat je lichaam in rust komt?

1. parasympatisch
2. othosympatisch

Het autonome zenuwstelsel wordt ook wel het vegetatieve zenuwstelsel genoemd. 

De impuls kan doorgegeven worden van cel..

1. A naar B
2. B naar A
3. van A naar B en terug

Welk nummer wijst neurotransmittors aan?

1. nummer 2
2. nummer 3
3. nummer 5
4. nummer 8

Leerdoelen 

• Je kunt de bouw, werking en functies van de hersenen en het ruggenmerg beschrijven

De hersenen

• Grote hersenen, kleine hersenen en hersenstam
  
• Omgeven door drie hersenvliezen ter 

     bescherming

• Linker en rechter helft verbonden door 

     de hersenbalk

• Hersenschors = het buitenste deel, grijze stof 

(cellichamen van schakelcellen)

• Hersenmerg = het binnenste deel, witte stof 

(uitlopers van schakelcellen)

De witte 'kleur' wordt veroorzaakt door de myelineschede die om de axonen heen liggen.

Hersenvocht

Hersenvocht wordt in de holten van de hersenen aangemaakt:

• Beschermt hersenen en ruggenmerg tegen schokken
• Zorgt voor transport van voedingsstoffen en afvalstoffen 
• Speelt een rol bij het handhaven van de 

temperatuur voor deze organen.

Hersenstam

Verbinding tussen grote hersenen, kleine hersenen en ruggenmerg.

Hierin liggen: 

• Centra voor alle autonome lichaamsfuncties (hartritme, snelheid ademhaling, bloeddruk).
• Centra die te maken hebben met instinct en emoties

In de overgang van hersenstam naar ruggenmerg kruisen de impulsbanen elkaar --> links naar rechts en rechts naar links.

Grote hersenen

• Linker en rechter hersenhelft
• Waarnemingen worden verwerkt (bewustwording)
• Schakelcellen in groepen bij elkaar = hersencentra

Impulsen komen binnen in hersencentra:

• Gevoelscentra
• Bewegingscentra

BiNaS 88C

Kleine hersenen

De kleine hersenen coördineren de samenwerking van je spieren  (beweging en evenwicht) -->

coördinatie

Hersenen

De linkerhersenhelft is heel belangrijk voor taal, spraak en complexe bewegingen. Deze hersenhelft richt zich meer op details. Deze helft bestuurt de rechterkant van je lichaam.

De rechterhersenhelft is heel belangrijk voor het waarnemen van emoties. Deze hersenhelft is sterk in ruimtelijk inzicht, zoals richting en afstand.  Deze helft bestuurt de linkerkant van je lichaam.

Het ruggenmerg

• Ruggenmerg is een verzameling van zenuwcellen en hun uitlopers.
• Het ruggenmerg ligt goed beschermd in het wervelkanaal
• In het midden van het ruggenmerg zit een holte: het centrale kanaal
• Het centrale kanaal is gevuld met vocht en 

staat in verbinding met het hersenvocht.

Ruggenmerg

Witte stof = uitlopers schakelcellen

Grijze stof = cellichamen schakelcellen

Ligging van de verschillende typen zenuwcellen in het ruggenmerg

Ruggenmergzenuwknopen --> opeenhoping van cellichamen van gevoelszenuwcellen

Bewegingszenuw

schakelcel

ruggenmerg

Gevoelszenuw

Zintuig = Receptor

Spier = effector

Centraal zenuwstelsel

Motorische zenuwcel

Sensorische zenuwcel

Centrale zenuwstelsel

Perifeer zenuwstelsel

Grote hersenen

Hersenstam

Hersenzenuw

Ruggenmergzenuw

Kleine hersenen

Sleep de functie naar het juiste hersendeel.

Grote hersenen

Kleine hersenen

Hersenstam

Motorische schors

Sensorische schors

Verweking zintuigimpulsen

Kruising zenuwen

Verwerking bewust processen

Aanmaak effectorimpulsen

Coördineren bewegingen 

Huiswerk

Lezen 5.3 

Maken opdracht 26 t/m 32

Klaar?

Lees Gif als medicijn

 Maak opdracht 33 t/m 36

Herhalen en/of extra oefenen

Playlist uitlegvideo's

Oefenen

Effectief leren video's