3.3 Water op aarde

• Mens & Maatschappij
• Middelbare school
• vmbo k
• Leerjaar 2

Waterkringloop

De waterkringloop

• De waterkringloop heeft geen begin en geen einde.
• Het gaat altijd maar door.
• De zon is de motor van de waterkringloop.

Wat is het verschil tussen een lange en korte waterkringloop?

Omstandigheden  in de bergen

Koud in de bergen. Daardoor zijn de toppen vaak wit           eeuwige sneeuw en gletsjers.

Ontstaat van een gletsjer

• neerslag valt als sneeuw,
• er ontstaat een dikke laag sneeuw,
• door de druk verandert het in ijs,
• het ijs schuift naar beneden.

In het dal is het warmer en daar smelt het ijs.

Gletsjerrivier

Neerslag in de bergen is vaak sneeuw

• Lagen sneeuw vormen ijs
• IJs stroomt naar beneden als een soort ijsrivier (gletsjer)

Wanneer gletsjerijs ontdooit, ontstaat er hier soms een rivier uit (gletsjerrivier).

Gletsjer

Gletsjerrivier

Door de kracht van de natuur (bijv. ijs) breken er stukken berg af (verweringsmateriaal). Die worden meegevoerd naar het dal.

Hoe werkt verwering?

Slijten van materiaal

Verwering is het langzaam afbrokkelen van gesteente.

Materiaal wat loskomt bij verwering noemen ze verweringsmateriaal.

Verweringsmateriaal

Verweringsmateriaal 

Het materiaal dat door verwering is losgekomen. 

- Stenen

- Grind

- Zand

- Klei

Soorten rivieren

Welke soorten rivieren zijn er? 

• Gletsjerrivier: Rivier gevoed door het smeltwater van een glestjer.
• Regenrivier: Rivier gevoed door regenwater.
• Gemengde rivier: Rivier gevoed door zowel gletsjerwater en regenwater.

Soorten rivieren

3 soorten rivieren:

• Gletsjerrivieren
• Gemengde rivieren
• Regenrivieren 

Het gebied waar een rivier stroomt en uitkomt in de zee, noemen we een stroomgebied.

Stroomgebieden van NL

Aan de slag!

Maak de opdrachten van 3.3 af

Klaar? Verder met 3.4

Planning 

Gletsjers en rivieren

Verwering en sedimentatie

Leerdoel: Doel 2 en 3 (zie boek)

Leervragen - Herhaling

1. Wat is het verschil tussen een korte en lange waterkringloop?

2. Hoe ontstaat een gletsjer? (4 stappen)

3. Hoe ontstaat een gletsjerrivier? 

4. Wat is verweringsmateriaal en hoe ontstaat dit?

5. Wat is een gemengde rivier?

6. Wat is een regenrivier?

7. Wat is het stroomgebied van een rivier?

Korte waterkringloop:

1. zeewater verdampt >

2. stijgt op als waterdamp >

3. vormt wolken >

4. neerslag boven zee

Verschil met lange waterkringloop: 

Bij de lange waterkringloop valt neerslag boven land en gaat naar zee via rivieren en grondwater.

Gletsjer

1. neerslag valt als sneeuw hoog op de bergen >

2. er ontstaat een dikke laag sneeuw >

3. door de druk verandert het in ijs >

4. door de zwaartekracht schuift een rivier van ijs naar beneden

Gletsjerrivier en verwering

Hoe ontstaat een gletsjerrivier?

In het dal is het warmer en daar smelt het ijs.

Hoe ontstaat verweringsmateriaal?

Door wisselende weersomstandigheden vallen rotsen uit elkaar. Het materiaal valt naar beneden en rivieren nemen het mee.

Verweringsmateriaal

Verweringsmateriaal 

Het materiaal dat door verwering is losgekomen. 

- Stenen

- Grind

- Zand

- Klei

Soorten rivieren

Welke soorten rivieren zijn er? 

• Gletsjerrivier: Rivier gevoed door het smeltwater van een glestjer.
• Regenrivier: Rivier gevoed door regenwater.
• Gemengde rivier: Rivier gevoed door zowel gletsjerwater en regenwater.

Stroomgebied

Het gebied waarbinnen al het regen- en smeltwater via een hoofdrivier in zee stroomt.

'Sedimentatie'

hierna volgt een filmpje.

Aan de slag!

Maak opdrachten 3.3 af!

Antwoorden van de leervragen in je schrift

Klaar? Werk de begrippen uit van 3.3 (zie leerboekje)

Strip Anne Frank?

Planning 

Controle huiswerk

Leervragen nakijken

Nakijken 3.3

Begrippen uitwerken

Lesdoel: nakijken 3.3

Aan de slag!

Kijk 3.3 na. 

Klaar? Werk de begrippen uit van 3.3. 

Zie leerboekje in Teams hoe dit moet.