T5B6 Spieren en beweging

• Biologie
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 4

Regeling

5.6 Spieren en beweging

Spullen op tafel

Jas uit en over je stoel

Tas op de grond

Deze les

15 min	Herhaling
2 min	Leerdoelen
30 min	Uitleg
3 min	Bespreken leerdoelen

Het vrijkomen van de neurotransmitters is een vorm van:
(Thema 1 Inleiding in de biologie)

1. lysis
2. senescence
3. endocytose
4. exocytose

Hoe verandert de impulsfrequentie van de temperatuurreceptoren van de hypothalamus bij een stijging van de lichaamstemperatuur?

1. Neemt toe
2. Neemt af

de functie(s) van myelineschedes/cellen van schwann:

1. snelle impulsgeleiding
2. sprongsgewijze impuls- geleiding
3. isolatie

(1) Petra is boos en balt haar linker vuist steeds sterker.
Wat gebeurt er met de impulsfrequentie in de motorische neuronen in haar linkerarm? De impulsfrequentie ....

1. neemt toe
2. neemt af
3. fluctueert

Bewegings-

zenuwcel

Schakelcel

Gevoels-

zenuwcel

In welk diagram is een actiepotentiaal weergegeven?

1. Diagram 1
2. Diagram 2
3. Diagram 3

Plaats de gebeurtenissen in de juiste volgorde

Pijnprikkel in je bovenarm

1

2

3

4

5

6

7

Neurotransmitters komen op spier terecht

impuls naar motorische zenuwcel

impuls naar eerste schakelcel

Ontstaan impuls in Sensorische zenuwcel

Armspier trekt samen

Impuls naar bewegingscentra

Impuls naar  gevoelscentra grote hersenen

Welke maatregel valt NIET
onder homeostase?

1. Daling van de hartslag
2. Diepere en sneller ademhalen
3. Voldoende rust nemen
4. Stijging van de concentratie glucagon in het bloed

Welk lichaamsdeel zorgt voor homeostase?

1. Huid
2. Bloed
3. Hersenen
4. Spieren

Leerdoelen

• Je kunt de bouw en functie van glad spierweefsel en dwarsgestreept spierweefsel beschrijven.
  
• Je kunt de bouw en werking van spieren beschrijven.
  
• Je kunt de effecten van training, revalidatie en dopinggebruik uitleggen.

Glad spierweefsels

Kenmerken:

1. Langwerpige spiercellen
2. 1 celkern per cel
3. Trage samentrekking, maar niet snel vermoeid
4. Geïnnerveerd door autonome zenuwstelsel

Komt voor in:

1. huid                      4. bloedvaten
2. darmkanaal       5. iris
3. ademspieren

Dwarsgestreept

spierweefsel 

Kenmerken:

1. Bestaat uit spiervezels
2. Ontstaat door versmelting van veel spiercellen
3. Snelle samentrekking maar snel vermoeid
4. Geïnnerveerd door animale zenuwstelsel
   

Komt voor in:

1.  Skelet (zitten vast aan botten)

Door welk zenuwstelsel worden gladde spiercellen aangestuurd?

1. Autonoom zenuwstelsel
2. Animaal zenuwstelsel

Bouw van de spier

Skeletspieren

binas 89C

Skeletspieren zitten vast aan het skelet met een pees.

Van groot naar klein:

Spier -> spierbundel -> spiervezel -> spierfibril -> spiercel 

Motorische eenheid:

alle spiervezels die via motorische eindplaatsjes in verbinding staan met één bewegingszenuwcel

Spierfibrillen

BiNas 90C

Tussen de fibrillen liggen veel mitochondriën en glycogeenkorrels.

Een spierfibril bestaat uit 2 soorten eiwitdraden, die filamenten heten.

• Myosine (donkere band)
• Actine (lichte band)

Door impulsen schuiven actine en myosine in elkaar, daardoor wordt de spiervezel korter.

Samentrekken van spieren

Hoe trekt een spier samen:

1. Een bewegingszenuwcel geeft impuls door via een motorische eindplaatje
2. Als reactie schuiven de myosine- en actinefilamenten in elkaar (hierdoor wordt de spier korter)

Energie (ATP) nodig voor de samentrekking: verbranding van glucose

www.bioplek.org

ANTAGONISTEN

Spiervezels

Skeletspieren bevatten 2 typen vezels: 

1. Snelle spiervezels
2. Langzame spiervezels

Sommige mensen hebben meer snelle of meer langzame spiervezels

Verschillen

Langzame spiervezels: 

• goed doorbloed en worden daarom ook rode spiervezels genoemd. 
• veel mitochondriën
• raken niet snel vermoeid

Snelle spiervezels: 

• minder doorbloed en daarom worden ze ook witte spiervezels genoemd.
• minder mitochondriën
• raken sneller vermoeid

Doping

• Spierversterkende middelen bevatten vaak anabole steroïden (vergelijkbaar met testosteron)
• Anabolen: zetten lichaam aan om meer spierweefsel te vormen maar bevorderen aanmaak rode bloedcellen
• EPO: aanmaak rode bloedcellen
  
• Bijwerkingen: gewichtstoename, bloed-stollingsziekten, leverschade, vergrote kans op hartaandoeningen / beroerte, hoger cholesterolgehalte bloed, zwakke pezen

Je kunt de bouw en functie van glad spierweefsel en dwarsgestreept spierweefsel beschrijven.

Ik heb meer uitleg nodig.

Ik ga eerst mijn boek lezen om het beter te begrijpen.

Ik begrijp dit leerdoel compleet

Je kunt de bouw en werking van spieren beschrijven.

Ik heb meer uitleg nodig.

Ik ga eerst mijn boek lezen om het beter te begrijpen.

Ik begrijp dit leerdoel compleet

Je kunt de effecten van training en dopinggebruik uitleggen.

Ik heb meer uitleg nodig.

Ik ga eerst mijn boek lezen om het beter te begrijpen.

Ik begrijp dit leerdoel compleet

Huiswerk

Leren en maken 5.6