3H 3.4 lv-zin en bwb-zin

• Nederlands
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 2,3

3.4 lv-zin en bwb-zin

Aan het einde van deze paragraaf:

- kun je een bijzin benoemen als een lv-zin of bwb-zin;

- kun je een nevenschikking ontleden;

- kun je een onderschikking ontleden.

Herhaling

Wat is geen onderschikkend voegwoord?

1. als
2. dat
3. want
4. omdat

Terwijl de brand woedde, lag de man rustig te slapen
In deze zin is "terwijl" een:

1. onderschikkend voegwoord
2. nevenschikkend voegwoord

Ik weet niet of ik voldoende brood in huis heb.
In deze zin is "of " een:

1. onderschikkend voegwoord
2. nevenschikkend voegwoord

Gaan we dit jaar naar Italië of gaan we naar Spanje?
In deze zin is "of " een:

1. onderschikkend voegwoord
2. nevenschikkend voegwoord

Nieuwe stof

Een nevenschikking ontleden

1. Zet een streep voor en achter het voegwoord.

2. Ontleed hoofdzin 1.

3. Ontleed hoofdzin 2.

4. Doe niets met het voegwoord.

Voorbeeld

Ga je morgen mee zwemmen of ga je liever kanoën?

Voorbeeld

                         hz 1                                                     hz 2

Ga je morgen mee zwemmen |of |ga je liever kanoën?

Voorbeeld

                         hz 1                                                     hz 2

Ga| je| morgen |mee| zwemmen |of |ga je liever kanoën?

PV  O      BWB      BWB             R

Voorbeeld

                         hz 1                                                     hz 2

Ga| je| morgen |mee| zwemmen |of |ga |je| liever |kanoën?

PV  O      BWB      BWB             R                   PV  O    BWB         R

Soorten bijzinnen

De bijzin is een zinsdeel in de hoofdzin. Deze kan, net als een 'gewoon' zinsdeel, verschillende functies hebben.

Met functies bedoelen we:

onderwerp, gezegde, lijdend voorwerp, meewerkend voorwerp, voorzetselvoorwerp en bijwoordelijke bepaling.

De bijzin benoemen

Hoe herken je de functie van de bijzin?

- Zoek de bijzin.

- Vervang de bijzin door één (of enkele) woord(en).

- Ontleed de enkelvoudige zin die dan ontstaat.

- Welke functie heeft dat woord?

- Geef de bijzin dezelfde naam.

Voorbeeld

Als je je huiswerk afhebt, mag je naar de bioscoop.

Voorbeeld

Als je je huiswerk afhebt, mag je naar de bioscoop.

PV

PV

O

O

Voorbeeld

Als je je huiswerk afhebt, mag je naar de bioscoop.

PV

PV

O

O

bijzin

Voorbeeld

Als je je huiswerk afhebt, mag je naar de bioscoop.

                                                      mag je naar de bioscoop.

PV

PV

O

O

bijzin

Dan

Voorbeeld

Als je je huiswerk afhebt, mag je naar de bioscoop.

                                                       | mag| je |naar de bioscoop.

PV

PV

O

O

bijzin

Dan

PV

O

BWB

BWB

Voorbeeld

Als je je huiswerk afhebt, | mag| je |naar de bioscoop.

                                                       | mag| je |naar de bioscoop.

PV

O

bijzin

Dan

PV

O

BWB

BWB

BWB-zin

BWB

Soorten bijzinnen: 

lijdendvoorwerpszin (lv-zin)

Kun jij herhalen wat ik zojuist gezegd heb?

1. Kun jij herhalen = hz                       wat ik zojuist gezegd heb = bz

2. Vervang bijzin door 1 woord: dat

Kun | jij |dat |herhalen?

 PV     O    LV           R

3. dat = lv, dus bijzin is lv-zin

Soorten bijzinnen

bijwoordelijke bijzin (bwb-zin)

Toen je dat zei, viel ik van mijn stoel.

1. Toen je dat zei = bz                           viel ik van mijn stoel = hz

2. Vervang de bijzin door 1 woord: toen

Toen |viel |ik |van mijn stoel.

BWB   PV    O           BWB

3. toen = bwb, dus bijzin is bwb-zin

Ik zei toch dat de docent de toetsen had nagekeken.

1. Ik zei toch = lv-zin
2. Ik zei toch = bwb-zin
3. dat de docent de toetsen had nagekeken = lv-zin
4. dat de docent de toetsen had nagekeken = bwb-zin

Zodra je goed kijkt, zie je overal mondkapjes.

1. Zodra je goed kijkt = lv-zin
2. Zodra je goed kijkt = bwb-zin
3. zie je overal mondkapjes = lv-zin
4. zie je overal mondkapjes = bwb-zin

Ik kan morgen geen huiswerk maken, omdat ik jarig ben.

1. Ik kan morgen geen huiswerk maken = lv-zin
2. Ik kan morgen geen huiswerk maken = bwb-zin
3. omdat ik jarig ben = lv-zin
4. omdat ik jarig ben = bwb-zin