les 3

• Geschiedenis
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 4

Hoofdstuk 1.2 en 1.3      les 3

* Controle huiswerk  vorige week

* vragen over de opdrachten !

Prehistoriche culturen in Noord Europa

• Deze culturen zijn vaak vernoemd naar de plek waar ze leefden, of naar voorwerpen die ze maakten.    

• Cultuur: groep met gemeenschappelijke kenmerken, opvattingen, normen en waarden..

Voorbeeld

• De Trechterbekercultuur (groep mensen in Nederland, Denemarken, Duitsland en Zweden rond 3000 v.Chr.

(lineaire) 

Bandkeramische cultuur

Omdat er zo veel grote oogsten waren, werd voedsel opgeslagen. Niet iedereen hoefde dus boer te blijven. 

Sommige mensen konden zich nu specialiseren met andere bezigheden als maken van gereedschap, huizenbouw etc. 

Ontstaan van verschillende beroepen!

Irrigatielandbouw, Midden-Oosten vruchtbare halve maan.

irrigatielandbouw

Sommige samenlevingen waren rond 3500 v.Chr. zo gegroeid, dat het steden waren geworden. 

Sommige steden gingen het omringende platteland overheersen. Dat noemen we een stadstaat.

Stadstaat: Stad met omliggende platteland dat tezamen als een geheel wordt bestuurd.

In een stadsstaat ontstaat hiërarchie !

Leg eens uit wat een hiërarchische opbouw betekent ?

Daarna samen lezen Hiërarchie en monumenten

Polytheisme:  Religie waarin meerdere goden worden vereerd, tempels, priesters, rituelen, offers, koning goddelijk.

De ziggurat, tempel en opslaan oogst.

De samenleving in de stadstaten was complex. Er moesten afspraken worden gemaakt.

Om afspraken vast te leggen ontstond het schrift (spijkerschrift). 

Wetten (codex van Hammurabi), belasting e.d.

Maar een klein deel van de bevolking kon lezen en schrijven. Schrijvers waren daardoor heel belangrijk.

Wetten van Hammurabi

De Codex Hammurabi

De Codex Hammurabi, samengesteld in ca. 1780 v.Chr., ook bekend als de code van Hammurabi is een van de oudste tot dusver gevonden wetboeken, en een van de best bewaarde voorbeelden van dit type document uit het antieke Mesopotamië. De tekst is casuïstisch, dat wil zeggen dat deze individuele gevallen of casussen behandelt volgens een patroon 'als ..., dan ...'. De codex van Hammurabi, koning van Babylonië (1792–1750 v.Chr.), is van groot belang geweest om tot een meer systematische studie te komen van het Babylonisch recht. ~ wikipedia, 2021

Kenmerken stadstaten:

- specialisatie in werk

- hierarchische opbouw

- schrift

- religieus centrum tevens economisch centrum,

   de tempeleconomie van de Soemerische steden,

   de Ziggurat

Maak de volgende opdrachten op P 21

Opdrachten 2, 4 en 6.

1.3  Egypte, een van de eerste staten.

Van steden (stadstaten) naar staten

* samenwerking (soms onder dwang)

* samen sterk

* vanaf 3000 vc

* vruchtbare halve maan

samen lezen machtige farao's

Machtige farao's, vereerd als een god !

Macht  gebaseerd op 4 pijlers

1  ambtenaren en het leger

2  belastingsysteem

3  goddelijke legitimering

4 propaganda

filmpje ontdekking graf Toetanchamon

Leven en dood

* gemeenschappelijke religieuze cultuur

* polytheïsme

* goden combinatie van mens en dier

* Leven na de dood

* offers  voor in het dodenrijk of de overstroming van de Nijl

* mummificeren

* piramide 

Horus; valk, god van het koningschap.     Anubis; jakhals begraafgod.

Isis; slangengodin van de Nijl.      Ra; de zonnegod, heerser van hemel en aarde.

Maak opdrachten p 24 en 25

opdrachten  3, 5, 6 en 7.

Welke combinatie van landen liggen in wat vroeger de vruchtbare halve maan werd genoemd ?

1. Rusland en Turkije
2. Rusland en Iran
3. Irak en Turkije
4. Israël en Tunesië

Wat maakte irrigatielandbouw in Egypte zo vruchtbaar ?

1. Water door overstroming
2. slip wat achter blijft
3. nieuwe landbouwtechniek
4. dammen, dijken en kanalen

Geef aan in 1 zin het verschil tussen stadstaat en een staat ?

Wat is waar over mummificeren ?

1. alle ingewanden worden verwijderd
2. de hersenen worden via de neus verwijderd
3. met zout werd het vocht verwijderd
4. het lichaam wordt in doeken gewikkeld