5.5 Sociale zekerheid_ 5.6 Werken nu en in de toekomst

• Maatschappijleer
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 4

Waarom investeert de overheid in het onderwijs?

1. Omdat het zorgt voor een slimme bevolking die minder gauw fouten zal maken.
2. Omdat ze daar later veel meer belasting op kunnen heffen.
3. Omdat het ervoor zorgt dat er meer gelijkheid zal zijn.
4. Omdat het zal leiden tot een goed opgeleide beroepsbevolking.

Het recht op gezondheidszorg is:

1. Een klassiek grondrecht
2. Een sociaal grondrecht

Wat is GEEN doel van het onderwijs?

1. Goed opgeleide beroepsbevolking
2. Ongelijkheid terugdringen
3. Sociale contacten
4. Talenten ontwikkelen

Waarom is er eigen risico?

sociale verzekeringen

- verzekeringen waaraan iedereen die inkomen ontvangt verplicht bijdraagt, onderverdeeld in: 

1. Werknemersverzekeringen 

2. volksverzekeringen

werknemersverzekeringen

- Gelden alleen voor werknemers! Door betalen van premies recht op: 

1. Werkloosheidswet (WW)

2. Wet uitbreiding loondoorbetalingsplicht bij ziekte (WULBZ)

3. Wet werk en inkomen naar arbeidsvermogen (WIA)

--> uitgekeerd door UWV (uitvoeringsinstituut werknemersverzekeringen)

Volksverzekeringen

Gelden voor iedereen, betaald door iedereen met een inkomen.

denk aan: 

1. AOW (algemene Ouderdomswet (AOW)

2. Algemene Nabestaandenwet (ANW)

3. Algemene Kinderbijslagwet (AKW)

Tip!

Alles beginnend met een W: Werknemersverzekering

Alles beginnend met een A: Volksverzekering

sociale voorzieningen

Geen aanspraak op werknemersverzekeringen/ onvoldoende inkomen: bijstand

- algemene bijstand: bedrag dat mensen nodig hebben om in levensonderhoud te voorzien

- bijzondere bijstand: ongewone, extra kosten

--> sinds invoering participatiewet: tegenprestatie vragen

betaalbare sociale zekerheid

De tegenprestatie
voor een uitkering.
Hoe denk jij daar over?

(positieve) discriminatie & emancipatie

emancipatiebeleid: werkgevers worden gestimuleerd om mensen uit minderheidsgroepen in dienst te nemen. 

positieve discriminatie: maatregelen die minderheidsgroepen bevoordelen

Het belangrijkste verschil tussen sociale verzekeringen en bijvoorbeeld een particuliere brandverzekering is dat sociale verzekeringen:

1. vrijwillig zijn
2. door marktwerking bepaald worden.
3. alleen door vakbonden zijn af te sluiten.
4. verplicht zijn.

Wat is geen manier waarop de overheid probeert om het socialezekerheidsstelsel betaalbaar te houden?

1. Misbruik van voorzieningen tegengaan
2. Gebruikmaken van positieve discriminatie
3. Verplichte sollicitatie, voor mensen met een uitkering
4. De AOW-leeftijd verhogen

Wat is een voorbeeld van een werknemersverzekering?

1. ANW
2. AKW
3. AOW
4. WIA

De Wet uitbreiding loondoorbetalingsplicht bij ziekte (WULBZ) en de Algemene Ouderdomswet (AOW) zijn voorbeelden van:

1. werknemersverzekeringen
2. volksverzekeringen
3. sociale voorzieningen
4. sociale verzekeringen

Sociale zekerheid 

Gebruik blz 173

Sociale verzekeringen

2

3

4

5

6

9

Sociale voorzieningen

Werknemers-verzekeringen

Volksverzekeringen

Bijstand

WW

WULBZ

WIA

AOW

AKW

Opdrachten

Maak opdrachten 2,6,8 en 9

Hulp: Kijk terug naar blz. 172 t/m 175.

Klaar: Kijk alvast naar 5.6: Werken in de toekomst.

Wat is straks jouw motivatie
om te werken?

Waarom werken we?

• Materiële behoefte: inkomen.
• Immateriële behoeften: opdoen van sociale contacten, verbeteren van status, erkenning.  

Werk vergroot de welvaart + welzijn van een samenleving. 

Arbeidsethos

Het belang dat mensen aan werk hechten. 

• Hoog arbeidsethos: positief over werk. 
• Laag arbeidsethos: negatief, werk is iets vervelends (je kunt weinig van je leven genieten).

Het arbeidsethos kan ook per land verschillen, wat voor land denk je heeft over het algemeen een hoog arbeidsethos?

Arbeidsmarkt

De plaats waar vraag naar arbeidskrachten en het aanbod van arbeidskrachten elkaar ontmoeten.

• Aanbod: beroepsbevolking (iedereen die geheel of gedeeltelijk beschikbaar is voor werk).
• Vraag: werkgelegenheid. Als de vraag groter is dan het aanbod heb je een "overspannen arbeidsmarkt", andersom heb je veel werkloosheid.

Ontwikkelingen op de arbeidsmarkt

1. Automatisering
2. Flexibilisering
3. Globalisering  

Automatisering

Het vervangen van menselijke arbeid door machines en computers.

• Kostenbesparing voor de werkgevers (loonkosten, minder fouten).
• Nadeel: banen verdwijnen.
• Voordeel: werknemers kunnen efficiënter werken, kunnen zich op meer uitdagende taken richten, meer banen in ICT.

Flexibilisering

De ontwikkeling naar veel meer variaties in arbeidsrelaties en arbeidscontracten. 

• Flexibele werkcontracten.
• Nadeel: minder snel onderdeel van het bedrijf, werkgever kan minder snel in je investeren met een tijdelijk contract, kwetsbaar in tijden van crises.

Globalisering

Door de wereldwijde handel raken economieën steeds meer met elkaar verbonden. Denk bv aan de EU.

Denk samen met een klasgenoot eens na over de volgende stellingen.

1. Mensen die een bijstandsuitkering hebben, willen niet werken.
2. Door  AI (kunsmatige intelligentie)  zullen veel banen verdwijnen. Het zal het einde betekenen voor de verzorgingsstaat
3. Iedereen die wil werken kan werken in Nederland ( je moet daarom soms een baan nemen onder je niveau).

Hoe zie jij je toekomst als werkende?
(bijvoorbeeld: heb je een baan, thuis of de deur uit, vast of flexibel, veel of weinig IT?)

Opdrachten

Maak opdrachten 5.6 vraag 6, 8, 9 en 10

Hulp: Kijk terug naar blz. 176 t/m 179.

Klaar: Kijk alvast naar 5.7: Verzorgingsstaten wereldwijd..