4.4 Evolutie in populaties

• Biologie
• Middelbare school
• havo, vwo
• Leerjaar 4

Thema 4 Evolutie

4.4 Evolutie

4.5 Onderzoek naar evolutie

welke uitspraak is juist volgens de (neo)darwinistische evolutietheorie?

1. individuen passen zich aan aan hun veranderende omgeving
2. individuen zijn altijd aangepast aan hun veranderende omgeving

Waardoor ontstaat genetische variatie?

Welke 3 afbeeldingen geven neodarwinisme goed weer?

1. Bovenste 3
2. Onderste 3
3. Zowel de bovenste 3 als de onderste 3
4. Geen van de afbeeldingen.

Beschrijf de selectiedruk in het ontstaan van een lange nek bij een giraffe.

Wat is GEEN oorzaak van reproductieve isolatie?:

1. geografische isolatie
2. verschillen in tijd
3. keuze in partner
4. verschillen in gedrag

Wel evolutie

GEEN evolutie

In een gebied leven beren met een zwarte en bruine vachtskleur. Beide kleuren hebben dezelfde overlevingskans. Na 20 jaar zijn er meer beren met een bruine vachtskleur. 

Sommige beren hadden een hele goede verstopplek gevonden. Andere beren gingen het voorbeeld volgen van deze beren om een goede verstopplek te vinden. Zo konden ze beter overleven. 

Sommige beren hadden een gen (door een mutatie) waardoor ze sneller konden rennen en een grotere overlevingskans hadden. Na 20 jaar zijn er meer beren die sneller kunnen rennen. 

4.4 Evolutie in populaties

Genenpool

Allelfrequentie 

Constante allelfrequenties

Veranderende allelfrequenties

Seksuele selectie

4.4 Evolutie in populaties

Soort en Populatie

Organismen die veel op elkaar lijken, hoeven niet tot dezelfde soort te behoren.

Soort; organismen die samen vruchtbare nakomelingen krijgen

Populatie; een groep organismen van dezelfde soort in een gebied

Belangrijke definities

• Populatie = Alle individuen van een soort die in een bepaald gebied leven en onderling voortpanten
  
  
• Genenpool is een verzameling van alle genen in een populatie 
  
  
• Allelfrequentie is hoe vaak een bepaald allel in een populatie voorkomt
  
  

Constante Allelfrequenties

• geen selectiedruk,
• allelen worden op een willekeurige manier doorgegeven
• Hoe vaker een allel voorkomt in een populatie, hoe groter de kans is dat dit allel wordt doorgegeven

Veranderende Allelfrequenties

• mutatie die voordelig is
• wel selectiedruk
• Seksuele selectie;  bepaalde eigenschappen beïnvloeden de voortplantingskans.

Stel dat....

- Populaties volledig gescheiden zijn 

- Ze groot genoeg zijn 

- Er geen evolutie optreedt
- Allelen hebben dus geen specifiek voordeel

Dan blijkt dat de allelfrequenties
in populaties constant blijven 

(voorbeeld bij mensen is oogkleur of bloedgroep)

Evolutie

Mutaties zorgen voor nieuwe varianten van genen (allelen), vooral als deze dominant zijn zal snel worden geselecteerd op het  positieve/nadelige effect. 

Waarom bij vooral bij dominante allelen? 

Evolutie

Als een eigenschap voordeel oplevert voor overlevingskans, zorgt natuurlijke selectie voor survival of the fittest 

In sommige gevallen levert een eigenschap alleen voordeel op voor de voortplantingskans* dan spreken we van seksuele selectie

Sommige allelfrequenties zijn stabiel (bloedgroepen bij mensen).

Veel allelfrequenties worden beïnvloedt door gebeurtenissen. 

Specifieke richting -> Evolutie 

Door toeval -> Genetic Drift

4.4 Evolutie in populaties deel 2

Genetic drift

- Puur toevalsproces:

1. Afzondering van een kleine sub-populatie die genetisch verschilt ten opzichte van de oorspronkelijke populatie  (Founder-effect: vb. migratie ; Flessenhalseffect: rest van populatie sterft door bijv. natuurramp) 
2. De sub-populatie groeit uit 

genetic drift, uitleg

Evolutie

 Micro-   
binnen soort (bijv. berkenspanner)

Macro- 

onstaan nieuwe soorten 

Co-

Als organismen met elkaar mee evolueren. Bijv. giftigheid bij planten en tolerantie bij rupsen. 

(Hbⁿ Hb^s)

Is seksuele selectie snelle of langzame evolutie?

1. Snel
2. Langzaam

Wat is de definitie van allelfrequentie

1. Hoe vaak een allel voorkomt bij een soort
2. Hoe vaak een allel wordt doorgegeven aan de volgende generatie
3. Hoe vaak een allel voorkomt in de populatie
4. geen van deze antwoorden is juist

Is er op het plaatje hiernaast sprake van natuurlijk of seksuele selectie?

1. Natuurlijke selectie
2. Seksuele selectie