6.4 Schakelingen (opg.24-26,28)

• Natuurkunde
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 4

6.4 Schakelingen

Huiswerk 24, 25 en 26

Start met 6.5 Componenten

Brekingsindex: rekenen met sinus

Tips schakelingen

1. Zet gegevens uit de tekst in het schema (erbij)
2. Schrijf NOOIT de formule U = I . R op! (levert geen punten)
3. Schrijf formule altijd met index, bijv. U1 = I1 . R1
4. Geef ieder component een naam, liefst aparte nummers

24a. Leg uit dat de lampjes L1 en L2 niet hetzelfde zijn.

24b1. Hoe groot is de spanning over R?

1. 0,0 V
2. 3,0 V
3. 6,0 V
4. 9,0 V

24b2. Hoe groot is de stroom door R?

1. 0,0 A
2. 0,250 A
3. 0,375 A
4. 0,625 A

Opgave 24b3

• Wet van Ohm over R:
• Ik noem dit weerstand 3
• U3 = I3 . R3
• 3,0 = 0,625 . R3
• R3 = 4,8 Ω

Opgave 25a

• In serie telt de spanning op:
• Utot = U1 + U2
• 12,0 = U1 + 4,5
• U1 = 7,5 V
• Wet van Ohm over R1:
• U1 = I1 . R1
• 7,5 = I1 . 56
• I1 = 0,13 A

Opgave 25b

• Ik geef lampje nummer 3
• Parallel splitst de stroom zich:
• I1 = I2 + I3
• I1 is bekend, maar I2 nog niet:
• Wet van Ohm over R2:
  
• U2 = I2 . R2
• 4,5 = I2 . 330
• I2 = 0,0136 A
• Dus I3 = 0,133 - 0,0136 = 0,12 A

Opgave 26a

• Parallel splitst de stroom zich:
  
• Itot = I13 + I2
  
• Itot is bekend, maar I2 nog niet:
  
• Wet van Ohm over R2:
  
• U2 = I2 . R2
  
• 6,0 = I2 . 60
  
• I2 = 0,10 A
  
• Dus I3 = 0,30 - 0,10 = 0,20 A

Opgave 26b

• R1 en R3 samen noemen we R13
• Wet van Ohm over R13:
  
• U13 = I13 . R13
  
• 6,0 = 0,20 . R13
  
• R13 = 30 Ω
  
• Serie weerstanden tellen op:
• R13 = R1 + R3
• 30 = 12 + R3
• R3 = 18 Ω

6.5 Componenten

We kenden al:

• Spanningbron
• Weerstand, Lampje
• Spanningsmeter, Stroommeter

NTC en PTC

Negatieve temperatuur coefficient:

Hogere temperatuur

-> lagere weerstand

Het omgekeerde is een PTC.

Geldt voor weerstand van metaal

Het PTC symbool heeft een plusje.

LDR

Light Dependent Resistor

Meer licht

-> lagere weerstand

Diode en LED

Diode laat alleen stroom door in de richting van 'de pijl'.

Een LED lampje is een lichtgevende diode: 'Light Emitting Diode' ,aangegeven met pijltjes omhoog

Regelbare weerstand

De waarde van de weerstand is met een knop regelbaar.

Bijv. Door de knop te draaien kan de weerstand worden ingesteld van 0 Ω tot de maximale waarde van 20 Ω.

Opgave 28

is er nog tijd?

Opgave 28

• Twee stroomkringen
• Het licht van lampje A valt op de LDR.
• De linkerstroomkring heeft dus invloed op de rechterstroomkring.

28a. We openen schakelaar S. Dan gaan de lampjes

1. A en B uit
2. A uit, B blijft aan
3. A blijft aan, B uit
4. A en B blijven aan

28a. Waarom gaat A uit en B (vrijwel) uit als je schakelaar S opent?

28b1. We verlagen de weerstand van de regelbare weerstand. Dan gaat

1. Lampje A feller branden
2. Lampje A minder fel branden

28b2. We laten lampje A feller branden, dan gaat

1. Lampje B feller branden
2. Lampje B minder fel branden

Practicum Optica

Bestudeer paragraaf 2 van het boekje Optica

Donderdag op school

Jouw tijd zie je in Magister

en wat je bij je moet hebben

Huiswerk voor volgende week

Maak opgaven 27, 29, 30 (en woensdag 32)

(Extra oefening: opgave 48)