8.5 Doping en drugs (3m)

• Biologie
• Middelbare school
• mavo
• Leerjaar 3

Welkom!

Ga rustig zitten, pak alvast een aantekeningen schrift en een pen.

Planning

• Uitleg doping, drugs en verslaving
• Evolutie alcoholisme / zelfstandig werken aan opdrachten
• Vragen over de stof bespreken
• Afronden

Hoofdvragen

Deze vragen moet je aan het eind van de les kunnen beantwoorden:

1. Waarom gebruiken sporters doping (2 redenen)?
2. Welke 3 effecten kunnen drugs hebben?
3. Op welke 3 manieren kun je afhankelijk worden van drugs?

Doping

• Doping: verzamelnaam voor verboden stoffen en methoden die worden gebruikt om prestaties langer te kunnen volhouden of om de spieren te versterken.

Doping - verboden stoffen

Voorbeelden verboden stoffen:

• Amfetamine: stimulerende stof, tegen vermoeidheid (sporter kan langer doorgaan).
• Anabole steroïden: groeien spieren.

Doping - verboden methoden

Wat gebeurd er op de foto?

A. Bloed van wielrenner wordt getest op doping na de Tour de France.

B. Langlaufer wordt betrapt op toedienen bloeddoping vlak voor het WK.

C. Schaatser krijgt een bloedtransfusie nadat het misging met doping.

Doping - verboden methoden

Voorbeeld verboden methode:

• Bloeddoping: het kunstmatig verhogen van het aantal rode bloedcellen. Dit kan op 2 manieren:
  

1. Rode bloedcellen toedienen.

2. Epo toedienen: hormoon dat aanmaak bloedcellen stimuleert.

Meer rode bloedcellen = 

betere zuurstoftoevoer naar spieren.

Drugs

3 soorten drugs:

• Stimulerende middelen: laten je zenuwstelsel sneller werken.
• Verdovende middelen: laten je zenuwstelsel trager werken.
• Bewustzijns veranderende middelen: beïnvloeden je hersenen (stemming verandert, werkelijkheid wordt verdraait).

Kun je voorbeelden noemen van de verschillende soorten drugs?

Drugs

3 soorten drugs:

• Stimulerende middelen: laten je zenuwstelsel sneller werken                   (xtc, cocaïne, cafeïne)
• Verdovende middelen: laten je zenuwstelsel trager werken              (heroïne, alcohol)
• Bewustzijns veranderende middelen: beïnvloeden je hersenen       (paddo's, hasj, lsd)

Drugsverslaving

Je bent verslaafd aan een drug als je niet meer zonder die drug kunt.

Je kunt op drie manieren afhankelijk worden:

• Lichamelijk afhankelijk: je lichaam kan niet meer goed werken zonder.
• Geestelijk afhankelijk: je denkt dat je niet meer zonder kunt.
• Sociaal afhankelijk: je mist het contact met mensen waarmee je een drug gebruikt.

Alcoholisme

Is er een evolutionaire reden voor alcohol misbruik onder mensen?

Begrijpen biologie  >  verbeteren behandeling

Hypothese alcoholisme

• Rijpe vruchten bevatten voedingsstoffen voor dieren.
• Dieren helpen met het verspreiden van de zaden wanneer ze de vruchten eten.

Hypothese alcoholisme

• Rijpe vruchten bevatten een beetje ethanol (alcohol) door fermentatie.
  
• De geur helpt dieren de vruchten te vinden.

Hypothese alcoholisme

• Innemen van ethanol wordt geassocieerd met een beloning (namelijk: de voedingsstoffen die in rijp fruit zitten).
  
• Het probleem: tegenwoordig veel meer en hogere concentraties alcohol.

Dudley, R. 2004. Ethanol, Fruit Ripening, and the Historical Origins of Human Alcoholism in Primate Frugivory. Integr. Comp. Biol., 44: 3155-323

Hypothese alcoholisme

De hypothese: 

De neiging van mensen om alcohol te drinken komt voort uit een evolutionair proces in onze voorouders, waarbij ethanol is gerelateerd aan voedingsstoffen.

Aan de slag!

Hoofdvragen

Deze vragen moet je aan het eind van de les kunnen beantwoorden:

1. Waarom gebruiken sporters doping (2 redenen)?
2. Welke 3 effecten kunnen drugs hebben?
3. Op welke 3 manieren kun je afhankelijk worden van drugs?

Feedback

• Wat ging goed?
• Wat kan beter?