Taalvariatie en taalverandering

• Nederlands
• Middelbare school
• vmbo k
• Leerjaar 2

Nederlands & Twents

Lesdoel

• Je maakt kennis met Twents
• Je maakt kennis met straattaal
• Je weet wanneer je welke taal gebruikt

Welke dialecten ken je?

   Achtergrond 

Eenvoudig uitgelegd:

Dialect is een taal op zich: met een eigen woordenschat, klanken en grammatica.                 

Een dialect kan voor vooroordelen zorgen ('dom', maar gezellig) en kan minder kansen geven bij  bijv. sollicitaties. Een dialect kan soms lastig verstaanbaar zijn voor iemand die het dialect niet spreekt of kent.

Wat zijn eigenschappen van een dialect?

1. Het wordt op school geleerd.
2. De spelling en grammatica zijn niet vastgelegd.
3. De woordbetekenissen zijn vastgelegd.
4. Maakt deel uit van het culturele erfgoed van een bepaalde regio.

Weetjes over het Twentse dialect

• Dialect van het Nedersaksisch.
• Ongeveer 62% van de Twentse bevolking spreekt dagelijks Twents. 
• In de bouw, de zorg en agrarische sector is het Twents de hoofdtaal. 
• Er is niet één 'echte Twentse taal', meer veel verschillen per regio;  bijv. deerntje, maagie, wichie -> meisje.

Wat is het verschil tussen een accent en een dialect?

Wat zegt jouw taalgebruik over jou?

Waarom spreken jongeren straattaal?

• Het is een codetaal.     
• Het zorgt voor verbondenheid, maar kan ook mensen uitsluiten.
• Je toont bij welke groep je sociaal en geografisch hoort.
  
• Leuke manier om met taal te spelen-> straattaal kent geen regels ->       heeft een hoog 'do it yourself' gehalte.
• Boodschap hoeft niet letterlijk onder woorden                                                 gebracht te worden -> én toch is het verband/                                                       de relatie helder.

Hoe komt het dat veel jongeren naast de Nederlandse taal ook straattaal spreken?

1. Het wordt gebruikt in songteksten.
2. Jongeren willen graag bij een bepaalde groep horen.
3. Jongeren die straattaal spreken zijn vaak tweetalig opgevoed en leren dit thuis.

Welke taal gebruik je?

Informele taal

Persoonlijke gesprekken: je/jij, voornaam gebruiken, geen echte taalregels.

Formele taal

Zakelijke gesprekken: u, meneer/mevrouw, beleefd spreken.

Welke taal gebruik jij tegen je ouders?

Informele taal

Formele taal

Welke taal gebruik jij op school?

Informele taal

Formele taal

Welke taal gebruik jij op stage?

Informele taal

Formele taal

Formeel taalgebruik

Informeel taalgebruik

Geachte meneer

Hé bro!

Met vriendelijke groet

Doei!