T2 - Taalverzorging H3

• Nederlands
• Middelbare school
• vmbo g
• Leerjaar 2

Taalverzorging H3

• Je kunt een voltooid deelwoord goed schrijven in een zin. 

Korte herhaling pv (tt)

	Werken (tt)	Vinden (tt)
Ik-vorm	Ik werk	Ik vind
(enkelvoud)	Werk jij?	Vind jij?
Ik-vorm + t	Jij werk t	Jij vind t
(enkelvoud)	Hij/zij werk t	Hij/zij vind t
Hele werkwoord	Wij werken	Wij vinden
(meervoud)	Jullie werken	Jullie vinden
	Zij/ze werken	Zij/ze vinden

De kok [bereiden] het eten vanavond.

[worden] jij morgen 24 jaar?

Korte herhaling pv (vt) zwakke werkwoorden

Gebruik :   't ex-fokschaap

Hele werkwoord -en. Zit de laatste letter er wel in --> te(n)
Hele werkwoord -en. Zit de laatste letter er niet in --> de(n)

Voorbeeld: het werkwoord "stampen"

Stampen  (hele werkwoord -en)

De p zit wel in het 't ex-fokschaap, dus wordt het "ik stampte". 

Korte herhaling pv (vt) sterke werkwoorden

- Sterke werkwoorden veranderen in de verleden tijd van klank. Je schrijft ze dan zo kort mogelijk.

Voorbeeld: 

• Enkelvoud: ik/jij/hij gaf, wist, vond, liep
  
• Meervoud: wij/jullie/zij gaven, wisten, vonden, liepen

De kok [bereiden] het eten gisteren.

Het schip [varen] van augustus tot september op de Noordzee.

Het voltooid deelwoord

Je weet hoe je de persoonsvorm vindt en schrijft. Naast de persoonsvorm kunnen er nog meer werkwoorden in de zin staan, bijvoorbeeld een voltooid deelwoord (vd).

Als er een voltooid deelwoord in de zin staat, is de pv een vorm van zijn, hebben of worden.

• Een voltooid deelwoord begint vaak met be-, ge-, ver- of ont-

Voorbeelden

• Mario is vanmorgen vroeg opgestaan.
  PV = is 
  VD = opgestaan
• Rowan heeft zijn fietsband geplakt.
  PV = heeft
  VD = geplakt
• Zijn abonnement wordt volgende week opgezegd. 
  PV = wordt
  VD = opgezegd

Wat is het voltooid deelwoord in de volgende zin:
Karin is naar Zaandam verhuisd.

Zo schrijf je het voltooid deelwoord:

• Eindigt het voltooid deelwoord op een -t of een -d? Gebruik de verlengproef om de laatste letter te vinden.
  Voorbeeld: De docent heeft de toets geprin... 
  Je hoort geprinte, dus je schrijft geprint.
• Als je niet goed kunt horen welke letter je moet schrijven, gebruik je 't ex-fokschaap 
• Eindigt het voltooid deelwoord op een -n? Schrijf het zo kort mogelijk:
  Voorbeeld: gewonnen, gebeten, gezien, gedaan etc.

Het voltooid deelwoord samengevat

Als je niet weet of het voltooid deelwoord op een -t of een -d eindigt, dan kun je het langer maken (in de verleden tijd).

• Ik heb gerend. (want rende)
• Ik heb gefietst. (want fietste)
• Ik heb gepakt. (want pakte)

Je kan ook 't ex-fokschaap gebruiken om te weten hoe je het voltooid deelwoord schrijft.

Vul in (ik-vorm):
stapelen
tt = _____, vt = _____, vd = _____

Vul in (ik-vorm):
rennen
tt = _____, vt = _____, vd = _____

Vul in (ik-vorm):
lopen
tt = _____, vt = _____, vd = _____

Mijn broertje heeft heel lang ... (geloven) dat spoken bestaan.

1. gelooft
2. geloofd
3. geloven
4. geloofde

Het voltooid deelwoord als bijvoeglijk naamwoord

Soms komt het voltooid deelwoord voor als bijvoeglijk naamwoord. 

Je schrijft het voltooid deelwoord dan zo kort mogelijk. 

De vergrote foto - De foto is vergroot 

De verhuisde kinderen - De kinderen zijn verhuisd 

Aan de slag

• Maak  opdracht 1 t/m 3 op bladzijde 84 van je boek.
• Maak opdracht 1 t/m 4 op bladzijde 110 van je boek. 

Klaar?

• Lezen in je leesboek.