Herhaling 11.3 & 11.4

• Biologie
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 5

11.3 en 114

Herhaling vertering koolhydraten en eiwitten

Afbraak voedsel

Afbreken van koolhydraten, eiwitten en vetten  (macromoleculen) = klaarmaken voor opname in dunne darm

Waarom gaat de afbraak van moleculen zo langzaam?

1. De moleculen zijn te groot
2. Er zijn te veel moleculen
3. Er is energie nodig om bindingen te breken
4. Moleculen zijn beschermd tegen afbraak

Moleculen breken

Lichaamswartme is te laag, er is meer energie nodig

Oplossing: Proces versnellen met enzymen 

Deze verlagen de activeringsenergie, de energie die nodig is om een binding te breken

Activeringsenergie

Zet de afbeelding op de juiste plek in de figuur.

Enzymwerking

Enzymen bewerken dus een substraat: opbouwen of afbreken

Enzymen breken  eiwitten, koolhydraten en vetten af =

Vertering

Enzymen zijn dus onmisbaar!

Welke uitspraak over enzymen is NIET waar?

1. Temp lager dan het optimum heeft invloed op de reactiesnelheid
2. Enzymen zijn substraat specifiek
3. Enzymen kunnen niet van vorm veranderen
4. Enzymen zijn na werking opnieuw beschikbaar

Invloed op enzym werking

Temperatuur en pH hebben invloed op werking --> optimum

< temp =  langzame reactie

> temp = denaturatie

Structuur enzym kan veranderen door pH

Welke uitspraak over naamgeving van enzymen is waar?

1. Enzym eindigt op -ase
2. Enzym eindigt op -ose
3. Enzym eindigt op -yse
4. Enzym eindigt op -ese

Voorbeeld

Hoe heet het afbreken van moleculen?

1. Hydrolyse, waarbij water nodig is
2. Hydrolyse, waarbij water ontstaat
3. Condensatie, waarbij water nodig is
4. Condensatie, waarbij water ontstaat

Hydrolyse

Een watermolecuul wordt gesplitst en de atomen toegevoegd aan de reactieproducten

Condensatie

Juist het tegenovergestelde van hydrolyse

Let op! Wel een ander enzym!!

Zet de afbeeldingen bij de juiste begrippen.

Polysachariden

Disachariden

Monosachariden

Koolhydraten

Algemene formule: Cm(H2O)n

Poly- en  disachariden afbreken
tot monosachariden

Op welke plekken wordt zetmeel afgebroken?

1. Mond, lever, maag, 12v-darm en dunne darm
2. Mond, maag en dunne darm
3. Maag, 12v-darm, lever en dunne darm
4. Mond, 12v-darm en dunne darm

Afbraak koolhydraten

Mond, alvleesklier en dunne darm produceren enzymen die koolhydraten afbreken

Afbraak zetmeel

Zetmeel = polysacharide van vele glucose moleculen

o.a. amylose

Zetmeel (amylose) wordt afgebroken door amylase. Waar is dit enzym te vinden?

1. In speeksel
2. In speeksel en maagsap
3. In maagsap en alvleessap
4. In speeksel en alvleessap

Amylase

1. Amylase in speeksel

2. Geïnactiveerd in maag door pH

3. Weer actief in 12v-darm

Ook extra amylase uit alvleesklier

Hydrolyse koolhydraten

Zetmeel en glycogeen in stappen afgebroken

Poly- en disachariden (dextrinen en maltose) tot monosachariden

Hoe worden glucose moleculen in de dunne darmcellen opgenomen?

1. Ze gaan los door speciale kanalen heen
2. Ze kunnen zo door het celmembraan heen
3. Ze gaan samen met een ander molecuul door een kanaal heen
4. Enzymen maken een tijdelijk gat in het membraan

Opname in dunne darm

Glucose gaat samen met Na+ naar binnen (symport)

Dit is passief transport

(conc in darm altijd hoger)

11.4

Eiwit vertering

Afbraak voedsel

Principe van vertering hetzelf: afbreken tot kleine moleculen

Koolhydraten: sachariden

Eiwitten: peptiden

Enzymen

Enzymen voor vertering gemaakt in:

Maag: maagsap

12v-darm: alvleessap

Dunne darm: darmsap

Waar bestaan eiwitten uit?

1. Peptiden
2. Aminozuren
3. Amino groepen
4. Polypeptiden

Aminozuren

Een aminozuur is een molecuul met een Aminogroep en een Carboxylgroep

Vb.

Polypeptiden

Eiwitten zijn polypeptiden

De aminozuren zitten aan elkaar met een peptidebinding

Enzym in maagsap

Pepsinogeen wordt in de maag zelf omgezet in actief pepsine. Waarom daar pas?

1. Het heeft geen functie in de maagwand
2. Er zijn geen eiwitten in de maagwand
3. Anders maakt het cellen van de maag stuk

Na de maag...

Peptase inactief door andere pH in 12v-darm

In 12v-darm hydrolyse van overgebleven polypeptiden door:

- endopeptidasen

- exopeptidasen

Ze de woorden bij de juiste afbeelding.

Endopeptidasen

Exopeptidasen

Peptidasen

Endo: midden in

Exo: buitenkant

- aminokant (NH2)

- carboxylkant (COOH)

Opname in dunne darm

Hoe vond je deze herhaling?

1. Heel relaxed, ik was alles vergeten
2. Wat een tijdverspilling
3. Niet echt nodig, ik wist bijna alles nog
4. Totaal overbodig, ik wist alles nog